PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU

Amerikan vizyon oluşturma yöntemlerine ve M.E.B standartlarına uygun stratejik plan hazırlama sürecinin incelenmesi bir örnek olay çalışması

Ulusal sınırları tanımayan, dünyanın her köşesindeki her kurumu etkileyen küreselleşme, kar amacı gütmeyen eğitim örgütlerini de etkisi altına almıştır. Rekabetin kıyasıya yaşandığı günümüz dünyasında eğitim örgütlerinin ayakta kalması, geleceği görmelerine ve gerekli tedbirleri almalarına bağlıdır. Bunun için eğitim kurumlarının kendilerini iyi tanımaları; vizyon, misyon ve değerlerini oluşturmaları, hedef ve amaçlarını belirleyip eylem ve değerlendirme planları hazırlamaları gerekmektedir. Eğitim örgütlerinde stratejik planlamaya yönelik var olan durumu, Amerikan eğitim örgütlerinde uygulanan stratejik plan süreçleriyle kıyaslayarak ortaya çıkarmayı amaçlayan bu çalışmada nitel veriler, Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü Yönetimi Değerlendirme ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (YÖDGED) tarafından 2001 yılı içerisinde adı geçen birimdeki konu ile ilgili uzmanlar tarafından geliştirilen öğrenci memnuniyeti, veli memnuniyeti ve çalışan memnuniyeti anketleriyle desteklenmiştir. İlgili literatür taramasından sonra, Amerikan eğitim örgütlerinde kullanılan stratejik vizyon oluşturma yöntemlerinden Trend Değer Biçimi, Senaryo Planlaması, Delphi Tekniği ve Crawford Slip Metodu’nu kullanılarak görev yapılan okulun stratejik planlamasını yapmakla görevli stratejik takımı belirlemek için kullanmıştır. Belirlenen takımın stratejik plan yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu çevre analizi için nitel verilerin ve nicel verilerin toplandığı iki aşamalı bir araştırma yapılmıştır. Öncelikle nitel verilere ulaşmak istemiş, bunun için Crawford Slip Metodunu kullanmıştır. Araştırmacı, takım üyelerinden metoda uygun şekilde verdiği kâğıtlara okulun sorunlarını yazmalarını istemiştir. Çalışma sonunda kâğıtlar toplanıp, takım üyelerinin yazdığı sorunlar kategorize edilip ortak ifadeleri belgelendirilmiştir. Çıkan sonuçlar, takım üyelerine önceden bildirilmiş, birkaç gün sonra da aynı metot sorunların çözümü için uygulamıştır. İkinci aşamada, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) her okulda uygulattığı 18 alt boyut ve 67 önermeden oluşan öğrenci memnuniyet anketi 436 öğrenciye, 16 alt boyut ve 57 önermeden oluşan veli memnuniyet anketi 393 veliye, 6 alt boyut ve 28 önermeden oluşan çalışan memnuniyeti anketi 47 öğretmene okul yönetimi tarafından uygulanmıştır. Okul yönetimi tarafından uygulanan anketlerdeki verilerin çözümlenmesi frekans ve yüzde hesabı kullanılarak yapılmış ve sonuçları yorumlanmıştır. Çevre analizi yapmak için uygulanan bu anketlerde yüzdesi %67’den düşük çıkan sorular, okulun stratejik planlamada ağırlık vermesi gereken gelişmeye açık alanlarını ortaya çıkarmıştır. Stratejik planlaması yapılacak eğitim kurumunun sosyal durumunu, bütçesini, tarihsel gelişimini, başarı durumunu, görev dağılımını, toplam kalite ile ilgili belgeleri inceleyerek stratejik planlama için hazırlık yapılmıştır. Yapılan çevre analizi sonucunda eğitim kurumunun amaçları ve hedefleri ile eylem ve değerlendirme planları belirlenerek Amerikan vizyon geliştirme yöntemlerinin ve M.E.B’nın standartlarının kullanıldığı örnek bir stratejik plan hazırlamıştır.

Avrupa Birliği ülkeleri (Almanya, Finlandiya, İngiltere ve Portekiz) ile Türkiye’ de ilköğretim ve ortaöğretim finansmanının karşılanma durumunun incelenmesi

Bu araştırmanın ana amacı; Avrupa Birliği Ülkeleri (Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz) ile Türkiye’ de ilköğretim ve ortaöğretim finansmanının karşılanma durumunun incelenmesidir. Bu ana amaca bağlı olarak şu alt amaçlara yanıt verilmiştir: Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sistemi ile Türk eğitim sisteminde ilköğretim ve ortaöğretimde eğitimin finansmanı ve dağılım oranları nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sistemi ve Türk Eğitim sisteminde ilköğretim ve ortaöğretimde öğrencilere yapılan harcamalar ve dağılım oranları nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sistemi ve Türk Eğitim sisteminde ilköğretim ve ortaöğretimde eğitim kurumlarına yapılan harcamalar ve dağılım oranları nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz Eğitim Sistemi ve Türk Eğitim Sisteminde, ilköğretim ve ortaöğretimde sınıf başına düşen öğrenci sayısı ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısı nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz’ de ve Türkiye’ de ilköğretim ve ortaöğretimde öğretmen ücretleri nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz’ de ve Türkiye’ de ilköğretim ve ortaöğretimde öğretmenlerin çalışma süresi nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz’ de ve Türkiye’ de ilköğretim ve ortaöğretimde öğretmen sayısı nedir? Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sistemi ve Türk eğitim sisteminde mesleki ortaöğretimde eğitimin finansmanını sağlayıcıları kimlerdir ve eğitimin finansmanı nasıldır? Biçiminde ifade edilmiştir. Bu alt amaçların sonucunda ulaşılan bulgulara göre; Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz’ de ilköğretim ve ortaöğretimde eğitimin finansmanı merkezi, yerel ve bölgesel olmak üzere üç farklı şekilde örgütlenmiştir. Türkiye’ de ise ilköğretim ve ortaöğretimde eğitimin finansmanı merkezi şekilde örgütlenmiştir. Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sisteminde ilköğretim ortaöğretimde ve mesleki ortaöğretimde öğrencilere ve eğitim kurumlarına yapılan harcamalar, öğretmen maaşları; Türk eğitim sistemindekine göre daha fazladır ve Türkiye’ deki harcamalar AB ortalamasının altındadır. Avrupa Birliği Ülkelerinden Almanya, Finlandiya, İngiltere, Portekiz eğitim sisteminde ilköğretim ve ortaöğretimde sınıf başına düşen öğrenci sayısı ve öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Türk eğitim sisteminde göre daha azdır ve Türkiye’ de AB ortalamasının üstündedir. Anahtar Kelimeler: Eğitimin Finansmanı, Avrupa Birliği, Türkiye, İlköğretim ve Ortaöğretim

Erasmus öğrenci değişim programına katılan Türk öğrencilerin akademik yaşantılarının nitel olarak incelenmesi

Bu araştırmanın amacı, Türk Erasmus değişim öğrencilerinin akademik yaşantılarının ve programın kendilerine olan katkıları hakkındaki görüşlerinin niteliksel olarak incelenmesidir. Araştırmanın kaynak verileri, yüz yüze görüşme yöntemiyle ve yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Görüşme formunun geliştirilmesinde uzman görüşleri alınmış; pilot uygulamalar yapılmış; tekrar alınan profesyonel görüşlerle, forma son hali verilmiştir. 12 farklı disiplinden (Eğitim Bilimleri, Edebiyat, Felsefe, Antropoloji, Çeviribilim, Hukuk, Uluslar arası İlişkiler, İşletme, Ekonomi, Mühendislik, Su Ürünleri, Moleküler Biyoloji ve Genetik) 15’i devlet, 15’i özel kurumlardan olmak üzere İstanbul’dan toplam 30 katılımcı yarı yapılandırılmış bir görüşmeye katılmaya davet edilmişlerdir. Katılımcı öğrenciler 21-25 yaşlarındaki 17 erkek ve 13 bayandan oluşmaktadır. Her görüşmenin süresi farklıdır fakat en uzun görüşme yaklaşık 4 saat sürmüştür. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler, dersler, akademik kadro, eğitim ortamları, dil, ölçme ve değerlendirme, kütüphaneler, akademik ayrıcalıklar, çok kültürlü ortamda eğitim, yaşanan problemler, öğrencilerin ev sahibi kurumların ve kendi kurumlarının avantajlar ve dezavantajlarına ilişkin görüşleri, öğrencilerin Erasmus Programı’na katılma amaçları ve Erasmus deneyiminin katkılarına ilişkin görüşleri şeklindeki 11 ana başlık altında incelenmiş ve içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonuçları bir başka ülkede akademik deneyim kazanma dileğinin öğrencilerin yurtdışında eğitim görme kararları üzerinde en güçlü etkiye sahip olmamasına rağmen kendilerinin yurtdışında eğitim görmeyi akademik açıdan önemli ve avantajlı bulduklarını ve profesyonel olanlara ek olarak, elde ettikleri sosyal, kişisel, dilsel ve kültürel faydalara çok fazla önem verdiklerini ortaya koymuştur. Öğrencilerin tamamına yakınının ev sahibi kurumlarda şahit oldukları eğitim ortamlarından ve öğrenci odaklı öğretim tarzından etkilendikleri anlaşılmaktadır. Bu bulgulara göre, Türk yükseköğretim kurumlarında öğrencileri derslere katılmaya teşvik eden eğitim ortamları ve öğretim yöntemlerinin yaratılmasının ve daha fazla sorgulamaya, araştırmaya ve uygulamaya dayalı bir eğitim sistemininin varlığının değeri ve gerekliliği önem kazanmaktadır. Bu araştırma ayrıca öğrencilerin ilk başta yurtdışını görme şansı elde etme, değişik kültürleri tanıma ya da kişisel faydalar elde etme gibi amaçlarının daha sonra akademik ve profesyonel amaçları içine alarak yön değiştirdiğini göstermiştir. Sonuç olarak, elde edilen bulgular doğrultusunda kurumlara, gelecekte programa katılmayı düşünen öğrencilere ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yükseköğretim, Yurtdışı Eğitim, Akademik Yaşantı, Erasmus Programı

Özel okullarda üst düzey yöneticilerin liderlik tarzları ve okul etkililiği üzerine bir çalışma: İstanbul örneği

Bu arastırmanın amacı, özel okullarda üst düzey yöneticilerin (genel müdür ve müdür) liderlik tarzları ve okul etkililiği hakkında bilgi toplanması ve uygulanan liderlik tarzlarının okul etkililiğine katkısının niteliksel olarak incelenmesidir. Arastırmanın kaynak verileri, yüz yüze görüsme yöntemiyle ve yarı yapılandırılmıs bir görüsme formu kullanılarak elde edilmistir. Görüsme formunun gelistirilmesinde uzman görüsleri alınmıs, pilot uygulamalar yapılmıs, tekrar alınan profesyonel görüslerle, forma son hali verilmistir. Arastırma kapsamında on üç genel müdür, yirmi bes ilk ve orta öğretim okul müdürü olmak üzere otuz sekiz yönetici ile görüsme yapılmıstır. Görüsmelerden elde edilen veriler, görüsmeler defalarca okunarak ortaya çıkarılan kavramlara göre ayrıstırılmıstır. Yöneticilerden elde edilen veriler defalarca incelendiğinde, verilerin bazı ana baslıklar altında birlestikleri tespit edilmistir. Görüsmeler sonucunda elde edilen veriler, niteliksel arastırma yöntemleri doğrultusunda olusturulan yedi ana baslık altında incelenmis ve içerik analizi yapılmıstır. Arastırma sonucunda; yöneticilerin çoğunluğunun demokratik liderliği, kuram olarak da, öğretim liderliği kuramını benimsedikleri, bazı yöneticilerin ise, durumsallık ve dönüsümcü liderlik kuramını benimsedikleri belirlenmistir. ?ki yöneticinin ise, otoriter liderliği benimsedikleri tespit edilmistir. Görüsülen yöneticilerin uyguladıkları liderlik tarzlarının okul etkililiği üzerine etkisini tespit etmeye yönelik hazırlanmıs olan diğer sorulardan; yönetici özellikleri, iletisim, vizyon, destek unsurlar, öğretmen kadrosunun yetkinliği, performans değerlendirme sisteminin kullanılması ve misyon boyutlarına verilen cevaplar doğrultusunda, yöneticilerin, kullandıkları liderlik tarzına göre okulun etkililiğine doğrudan etki yapabildikleri tespit edilmistir. Demokratik liderliği benimseyen yöneticilerin okulun gelismesine ve ilerlemesine yönelik yenilik arayısları ve olumlu iletisimleri sayesinde kurumlarını gelistirmeye yönelik çalısmalar içerisinde oldukları, otoriter liderliği benimseyen yöneticilerin ise, durumu koruma ve otoritelerini kaybetmemeye yönelik endiseler içerisinde oldukları ortaya çıkmıstır. Yöneticilerin özelliklerinin belirlenmesiyle ortaya çıkan gelisim ihtiyaçlarının karsılanması, mesleksel gelisimi ve etkililiği de artıracaktır. Bu arastırmada ortaya konan bulguların farklı yöntemlerle daha ayrıntılı incelenmesi ile baska arastırmalar yapılması yararlı olacaktır.

Comenius projelerinin incelenmesi

Bu araştırmada, tamamlanmış Comenius Projelerinin Etkilerinin Neler Olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada, Comenius Projeleri gerçekleştiren öğretmenlerle yüz yüze görüşülmüş, öğretmenlere anket yapılmış ve de yabancı koordinatörlere e-mail yoluyla ulaşılarak bilgi toplanmaya çalışılmıştır. Bu verilerle yapılan sentez sonucunda tamamlanmış Comenius Projelerinin Etkileri ortaya çıkarılmıştır. Anket beşli Likert ölçeğine göre hazırlanmıştır. Ölçekteki sorulara verilen cevaplarda kullanılan ölçme değerleri ?Tamamen Katılıyorum ? ?Çok Katılıyorum ? ?Katılıyorum ? ?Az Katılıyorum ? ?Hiç Katılmıyorum ? şeklinde sınıflandırılmıştır. Araştırmanın teorik kısmı ise ilgili kaynaklar araştırılarak elde edilmiştir. Araştırma İstanbul Anadolu ve Avrupa yakasında bulunan Devlet ve Özel İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarında görev yapan, Comenius projesini tamamlamış öğretmenler ile sınırlı tutulmuştur. Yapılan bu araştırma 6 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm; Giriş, ikinci bölüm; Genel Bilgiler, üçüncü bölüm; Yöntem, dördüncü bölüm; Bulgular, beşinci bölüm; Sonuçlar ve Yorumlar, altıncı bölüm; Öneriler kısımlarından oluşmuştur. Tamamlanmış Comenius Projeleri öğretmenleri ile yapılan görüşmelerden uygulanan anketten ve ulaşılan yabancı koordinatörden elde edilen bulguların yorumlanmasıyla önerilerde bulunulmuştur. Bunlardan en önemlileri şunlardır: 1. Comenius projesi ile uluslar arası projeyi yapan öğretmen ve öğrenciler bir araya gelerek yaratıcılıklarını arttırabilirler. 2. Comenius projesi, uluslar arası yönden iletişimin sağlanmasında etkilidir. Bu projelerle Türkiye eğitim ve kültür açısından kendini dünyaya duyurabilir. 3. Comenius Projeleri, çocukların ve öğretmenlerin motivasyonunu arttırmaktadır. Projelerin ders içi etkinlik olması küçük projelerin sınıfça yapılmasıyla sağlanabilir. 4. Comenius projesi yapan taraflar iletişim kurmak için bilgisayar, telefon, web sitesi ve e-maillerden yararlanmaktadır. Öğretmen ve öğrenciler, projelerle bilgi iletişim teknolojilerinin nasıl kullanıldığını öğrenebilirler. Bulgular doğrultusunda konu ile ilgili birçok öneri üretilmiştir. Dilay TÜMEN Aralık 2008/ İSTANBUL

Kadın öğretmenlerin yönetici olmalarını engelleyen önyargı ve diğer faktörlerin incelenmesi

Resmi ilköğretim okullarında çalışan kadın yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre, ortamda kadın öğretmenlerin idareci olmalarını engelleyen önyargının olup olmadığını,var ise hangi yönde gerçekleştiğini incelemektir.