PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN

Türkiye’de tıp kütüphanelerinde elektronik süreli yayın hizmetleri yönetimi

Bilim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler kütüphaneleri ve onların kaynaklarını etkilemiştir. Süreli yayınlar, güncel ve bilimsel bilginin hızlı bir şekilde elde edilmesinde en önemli kaynaklardır. Türkiye’de özellikle üniversitelerde uygulanan akademik ilerleme ve kadro atamalarındaki değişiklikler bilimsel dergilerin ve elektronik dergilerin kullanımını artırmıştır. Bu çalışmada, tıp kütüphanelerinde verilmekte olan bilgi hizmetlerinde, kullanıcı tarafından aranan bilginin büyük bir kısmının bu kaynaklardan elde edildiği göz önüne alındığında, ?elektronik süreli yayın hizmetleri yönetiminin? önemli ölçüde bilimsel araştırmayı etkileyeceği bir gerçektir. Çalışmada, süreli yayınların ve elektronik süreli yayınların tanımı, türleri, tarihçesi, önemi ve bu yayınların yönetimi (seçimi, sağlanması, kataloglanması, lisans anlaşmaları, politikaları, örgütlenmesi, standartları ve işbirliği) konuları ile akademik tıp kütüphanelerinde kullanılan elektronik süreli yayınlar ve veri tabanları yer almaktadır. Türkiye’de tıp fakültesi bulunan üniversitelerin kütüphanelerine anket çalışması uygulanmıştır. Bu anket çalışması ile kütüphanelerde teknolojik alt yapı, basılı ve elektronik dergi sayısı, elektronik süreli yayın türleri, elektronik dergilerin seçimi, sağlanması, kullanımı, bütçe, lisans anlaşmaları, konu uzmanı personel sayısı, kullanıcı eğitimi, bilgi hizmetleri ve işbirliği konularında toplanan veriler değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, Türkiye’de tıp fakültesi kütüphanelerinde elektronik süreli yayın hizmetleri yönetiminde sorunların yaşandığı ve bu hizmetlerde işbirliğinin ?elektronik dergi hizmetleri? alanında yeterli olmadığı görülmektedir. Bu kütüphanelerde hem elektronik hem de önemli ölçüde basılı yayın hizmetleri bir arada yürütülmek durumundadır.

Türkiye’de ulusal kütüphane ve ulusal enformasyon merkezleri National library and national enformation centers in Turkey

Ulusal enformasyon, bir ülkenin en önemli değerlerindendir. Ulusal enformasyonun organizasyonu, ulusal kütüphane ve ulusal enformasyon merkezleri için bir sorundur. Bir ulusal kütüphanenin tüm ulusal enformasyon kaynaklarına sahip olması beklenir. Enformasyon merkezleri ise özel bir konudaki tüm ulusal enformasyon kaynaklarını düzenleyen kuruluşlardır. Bu konular kimya, mühendislik, sosyal bilimler vb. şeklinde sıralanabilir. 1970’lerde UNESCO tarafından, UNISIST adı verilen uluslararası enformasyon sistemi ve NATIS adı verilen ulusal enformasyon sistemi çalışmaları başlatılmıştır. Türkiye de bu sistemlere üyedir. Buna karşın, ulusal enformasyon sistemini, ulusal enformasyon politikasını ve ulusal enformasyon merkezlerini geliştirememiştir. Eğer Milli Kütüphane, ULAKBİM ve YÖK Dokümantasyon Merkezi birlikte çalışabilirlerse, ulusal enformasyon kaynaklarını düzenleyebilecek ve Türkiye’nin ulusal enformasyon merkezlerini kurabileceklerdir.

Kütüphane ve bilgi merkezlerinde insan kaynakları yönetimi: Performans değerlendirme sistemleri ve koç üniversitesi kütüphanesi örneği

Çalışmanın amacı; kütüphane ve bilgi merkezlerinde insan kaynakları yönetiminin işlevlerinin neler olduğunu saptamak, kütüphane çalışanlarının mesleki gelişimine ve kariyer planlamalarına da büyük katkısı bulunan performans değerlendirme çalışmalarının insan kaynakları yönetiminin diğer işlevleri arasında en önemli işlev olduğunu kanıtlamak ve performans değerlendirme çalışmalarına yönelik bilgilerden yararlanarak bir örnek oluşturmaktır. Araştırma, pek çok kütüphane yöneticisinin ve onların da üstündeki yöneticilerinin ihmal ettiği performans değerlendirme programı üzerine odaklanmıştır. Anket sonuçları bu iddiamızı haklı çıkarmış ve pek çok vakıf üniversitesinin insan kaynakları yönetimi açısından oldukça önemli olan bu konuya kendi kütüphanelerinde yer vermediklerini göstermiştir. Bunun başlıca nedeni, kütüphanelerde profesyonel kütüphanecilerin çalıştırılmıyor olmasıdır. Ayrıca pek çok kütüphanede günlük işleri arzu edilen düzeyde ve etkili bir biçimde yürütecek yeterli sayıda çalışan dahi yoktur. Bu nedenlerden dolayı, uluslararası standartlara uygun olarak insan kaynakları yönetimi çalışmalarını sürdüren Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi alanındaki en iyi örneklerden biri olarak seçilmiştir. Konuyla ilgili çalışmalara örnek olması açısından Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi’nde insan kaynakları yönetimi ve performans değerlendirme programıyla ilgili olarak yürütülen çalışmalar örnekleriyle açıklanmıştır. Ayrıca 29 vakıf üniversitesi kütüphanesine performans değerlendirme programları hakkında uygulanan anket sonuçları incelenip, değerlendirmesi son bölümde yapılmıştır.