PROF. DR. AYŞE OYA ÖZÇELİK

Sendika ve insan kaynakları yönetimi ilişkisinin incelenmesi ve konuya ilişkin bir araştırma The investigation of the relationship between labour unions and human resource management and a research on this issue

Bu çalışmada çalışma ilişkileri, insan kaynakları yönetimi ve sendika kavramları incelenmiş, her üç kavram da tarihsel gelişimleri bağlamında, temel hatlarıyla ele alınmıştır. Çalışmada daha sonra, çalışanların işyerlerindeki insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkinliğine yönelik algılarının sendikalaşma eğilimleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmada, çalışanların işyerlerindeki insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkinliğine yönelik algılarının sendikalaşma eğilimleri üzerinde bir etkisinin olup olmadığına yönelik bulgulara ulaşmak amacıyla 37 adet ifade oluşturularak bir anket formu hazırlanmıştır. Hazırlanan anket formu özel sektör işletmelerinde hali hazırda çalışma faaliyetini sürdürmekte olan çalışanlara tabi tutulmuştur. Elde edilen verilere faktör analizi uygulanarak insan kaynakları yönetimi uygulamalarına ait yedi, sendikalaşma eğilimine ait ise bir faktör belirlenmiştir. Daha sonra faktörler arası etkinin ve demografik değişkenlerle çalışanların sendikalaşma eğilimleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde regresyon testi, tek yönlü anova ve t-testi analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, genel olarak insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkinliği ile çalışanların sendikalaşma eğilimleri arasında bir etkinin olmadığı ancak insan kaynakları yönetimi uygulamalarının etkinliğinin bazı alt boyutlarının sendikalaşma eğilimine etki ettiği saptanmıştır. Anahtar kelimeler: insan kaynakları yönetimi, sendika, çalışma ilişkileri

Rekabet stratejilerinin insan kaynakları yönetimi uygulamalarına etkisi

İşletmelerin insan kaynakları yönetimi uygulamalarının, izlemekte oldukları rekabet stratejilerine göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesine yönelik tez çalışmasında, öncelikle insan kaynakları yönetimi kavramı tarihsel gelişimi bağlamında genel hatları ile ve daha sonra da stratejik boyutu ile ele alınmıştır. Çalışmada daha sonra, stratejik yönetimin temel kavramları üzerinde durulmuş ve yönetim düzeylerine göre strateji türleri açıklanarak, rekabet stratejileri ile insan kaynakları yönetimi uygulamaları arasındaki ilişkiye ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde; Fortune Türkiye listesinde yer alan ilk 200 işletmenin İKY uygulamalarının rekabet stratejilerine göre farklılık gösterip göstermediğine ilişkin araştırmanın sonuçları açıklanmıştır. Araştırma, Türkiye’deki işletmelerin İKY uygulamaları ile izlemekte oldukları rekabet stratejileri arasındaki ilişkiyi gösterme ve İKY uygulamalarını bu stratejilere uygun olarak tasarlayıp tasarlamadıklarına ilişkin bir bakış açısı sağlamak açısından önemlidir. Araştırmanın kapsamını; Fortune Türkiye listesinde yer alan ilk 200 işletme oluşturmaktadır. Araştırmada geçerli olarak kabul edilen anketlerin sayısı 63’tür. Araştırma verileri, ilgili işletmelerin insan kaynakları (İK) yöneticilerine yönelik olarak hazırlanan İKY uygulamaları anket formu ile işletmelerin izlemekte olduğu rekabet stratejilerini belirlemeye yönelik olarak hazırlanan ikinci bir anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde; tanımlayıcı istatistikler, frekans ve yüzde dağılımları ile Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Sonuç olarak, söz konusu işletmelerin İKY uygulamalarının birbirine benzer şekilde yapılandığı görülmüştür. Bu işletmelerin sadece personele verilen ücret düzeyi ve çalışan memnuniyet araştırması yapılması gibi iki İKY uygulamasında, rekabet stratejilerine göre farklılık gösterdikleri ve bu farkın da maliyet liderliği stratejisi izleyen işletmeler yönünde olduğu tespit edilmiştir.