PROF. DR. AYLA OKAY

Sağlık iletişiminde mesaj tasarlamada kültürel faktörlerin rolü The role of cultural factors about designing a message in health communication

Bir halkla ilişkiler faaliyeti olan sağlık iletişimi kampanyalarında doğru kanal ve doğru mesajların insanların hastalıklara yönelik risk algılarını arttırabileceği ve doğru davranışlar kazandırabileceği düşünülmektedir. Ancak sağlık iletişimi kampanyalarında hedef kitlenin sosyo-kültürel özellikleri yeterince araştırılmadan yürütülen kampanyaların amaçlanan etkiyi oluşturmayacağı bilinmektedir. Sağlık iletişimi kampanyalarında verilen mesajdan etkilenme düzeyinin sosyo-kültürel özelliklere göre farklılık gösterebileceğinin dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu amaç ile yürütülen bu çalışma farklı şehirleri temsil gücü yüksek olduğu için İstanbul genelinde tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen 3051 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulguların değerlendirilmesinde Ki-Kare testi, t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve korelasyon analizi kullanılmıştır.

Uluslararası halkla ilişkiler perspektifinden kamu diplomasisi: Türkiye Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü örneği çerçevesinde kültürel diplomasi Public diplomacy through international public relations perspective: Cultural diplomacy within the scope of Turkish Public Diplomacy Coordinatorship case

Dünyanın döngüsel yapısı sürekli yeni kavramlar ve oluşumlar yaratmaktadır. Bu değişken yapı, ülkeleri bir yandan dünya barışını korumak, diğer yandan kendi devamlıklarını sağlayıp, birbirleri arasındaki ilişkileri yürütebilmek için savaş dışında diplomasi gibi farklı araçlar kullanmaya mecbur kılmaktadır. Ad-hoc diplomasi ile başlayan süreç bugün sıklıkla duyduğumuz kamu diplomasisi kavramına ulaşmıştır. Temelini yumuşak güçten alan kamu diplomasisi, farklı ülke halklarıyla iletişime geçerek, onların algısını değiştirmek, yönlendirmek amacıyla kurgulanmış bir stratejik iletişim planıdır. Yabancı toplumların sempatilerinin kazanılması, rızalarının alınması, ortak çıkarlarda buluşulması, karşılıklı diyalog ve müzakere ortamının yaratılması gibi fonksiyonlar kamu diplomasisini şekillendirirken; aynı fonksiyonların uluslararası halkla ilişkiler için de geçerli olması bu iki disiplinin bu tezde buluşmasına neden olmuştur. Uluslararası halkla ilişkiler perspektifinden kamu diplomasisine yaklaşılan bu tezde literatür kısmında her iki disiplinin modelleri karşılıklı olarak ele alınmış, uygulama alanları incelenmiştir. Araştırma kısmında ise kamu diplomasisinin önemli bir ayağını teşkil eden kültürel diplomasi başat konu olarak seçilmiştir. Türkiye Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü’nün faaliyetleri kültürel diplomasi çerçevesinde ele alınarak içerik analiz yöntemiyle incelenmiş, kültürel öğelerin Türk kamu diplomasisinde kapsadığı alan tespit edilmeye çalışılmış ve bulgular doğrultusunda Türkiye’nin kültürel diplomasisi için çeşitli öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Uluslararası halkla ilişkiler, kamu diplomasisi, kültürel diplomasi, yumuşak güç

Halkla ilişkiler faaliyetlerinin güven oluşturmadaki rolü; 2010-2011 Süper Lig’inde yaşanan şike krizi ve güven kaybı

Tez çalışmamızda halkla ilişkiler faaliyetleri, güven, şike kavramları teorik olarak ele alındıktan sonra, 2010-2011 süper liginde yaşanan ?Şike? krizinin oluşturduğu güven kaybı ve bu güveni yeniden inşa etmenin yöntemleri ve yolları, yapılan halkla ilişkiler çalışmaları ile ortaya konmaya çalışılmıştır.

Sağlık iletişimi kampanyalarının davranış değişikliği oluşturmadaki rolü: Türkiye’de son 15 yılda yapılmış olan kampanyalardan örnekler çerçevesinde bir değerlendirme The role of health communication campaigns in the generation of behavioral change: An evaluation within the framework of the examples of the campaigns carried out in the last 15 years in Turkey

İletişim ve sağlık alanlarını birbirine bağlayan sag?lık iletis?imi, sag?lıg?ın gelis?tirilmesi amacıyla yapılan uygulamalara, iletis?im kural ve stratejilerinin uygulanmasıdır. Sag?lık bakım politikaları olus?turularak sag?lıg?ın gelis?tirilmesinin yanısıra toplumun içinde yas?ayan bireylerin yas?am ve sag?lık kalitelerinin artırılması, hastalıkların önlenmesi ve hastalıklardan korunması is?levlerini kapsamaktadır. Hekim ile hasta arasında ve kampanyalar üzerinden gerçekles?en sag?lıkla ilgili tüm bilgi alıs? veris?leri, sag?lık iletis?imi çerçevesinde ele alınmaktadır. Sağlık iletişiminin gerçekleşme düzeylerinden biri olan sağlık iletişimi kampanyalarının amaçları; toplumda farkındalık yaratmak, sağlık hizmetlerini duyurmak, hizmetleri nerde bulacakları konusunda bilgi vermek, koruyucu sağlık davranışı geliştirmek ve davranış değişikliği oluşturmaktır. Günümüzde ulaşılan bilgi düzeyi, koruyucu sağlık davranışı geliştirerek veya mevcut davranışı değiştirerek her yıl gerçekleşen binlerce hastalığı ve ölümü önleyici güçtedir. Sorun, bu bilgi birikiminin insanlara nasıl aktarılacağı ve hedef kitlede davranış değişikliğinin nasıl başarılacağıdır. Bu noktada, toplumu meme kanseri, demir eksikliği veya ilaç kullanımı konusunda bilgilendirmekten, anne ve yenidoğan ölümlerini önlemek için yapılan kampanyalara kadar geniş bir yelpaze içinde yer alan sağlık iletişimi kampanyaları, büyük önem tas?ımaktadır. Bu kampanyaların avantajı, kitle iletişim araçları sayesinde halkın büyük bir bölümü tarafından görülebilmeleri, dig?er bir deyis?le yüksek hedef kitle eris?imleridir. Sağlık davranışını değiştirebilmek için davranışın oluşum süreci ve sağlık iletişimi kampanyalarında, davranış değişikliği gerçekleştirmede etkili davranışsal teori ve modellerin kullanımlarının incelenmesi önem taşır. Psikolojinin davranış modellerinden uyarlanan bu yaklaşımlar, bireylerde ve toplumda davranış değişikliği yaratmak amacıyla yürütülen kampanyalarda yol gösterici bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda çalışmada, sağlık iletişimi kampanyalarının davranışsal teori ve modeller açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Sağlık davranışını değiştirmeye ilişkin geliştirilen teori ve modellerden en çok kullanılan ve en etkili olanlar seçilerek geliştiricileri, oluşum süreçleri, kullanım alanları ve temel değişkenleri açıklanarak örnekler verilmiştir. Bu teorilerin bazıları bireysel düzeydeki davranış değişimlerini açıklarken bazırları ise toplumsal düzeydeki davranış değişimini açıklamak üzere geliştirilmişlerdir. Sağlık Bakanlığı, özel sektör ve STK’lar tarafından yapılan sağlık iletişimi kampanyalarından örnekler, davranış teori ve modelleri çerçevesinde incelenmiştir. Elde edilen verilere bakıldığında, bu kampanyalarda daha çok bireysel düzeydeki davranışsal teori ve modellerin kullanıldığı görülmüştür. Bu durum, kampanyaların başarısına da yansımıştır. Temel amacı, bireylerde ve toplumda davranış değişikliği oluşturmak olan sağlık iletişimi kampanyalarında, amaca uygun mesajlar, hedef kitle analizi, mesaja ve hedef kitleye uygun araç seçimi kadar önemli bir diğer nokta da davranış değişikliği gerçekleştirmede etkili teori ve modellerin belirlenmesidir. Sonuç olarak sağlık iletişimi kampanyalarının başarısı için bireysel düzeydeki teori ve modellerin kampanya sürecinin planlanmasında dikkate alınması gerektiği anlaşılmıştır.

Türkiye’de halkla ilişkiler uygulayıcılarının rolleri Roles of public relations practitioners in Turkey

Bu çalışma, Türkiye’deki halkla ilişkiler uygulayıcılarının rollerini belirlemeyi ve bu rollerde, halkla ilişkiler uygulayıcılarının unvan seviyeleri, görev aldıkları birim/kurum, bu kurumların menşei ve profesyonel iletişim alanındaki deneyimlerine bağlı farklılıklar olup olmadığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, Birinci Bölüm’de halkla ilişkiler uygulayıcılarının faaliyet gösterdiği kavramsal çerçeve olarak kurumsal iletişim incelenerek, halkla ilişkilerden kurumsal iletişime evrilme süreci, halkla ilişkilerin meslekleşmesi, kurumsal iletişim teorileri, türleri, yapı taşları ve yapı taşlarının kurumsal iletişimle ilişkisi ele alınmıştır. İkinci Bölüm’de, dünyada yapılmış rol araştırmaları çerçevesinde, kurumsal iletişim süreçlerinde yer alan halkla ilişkiler uygulayıcılarının rolleri incelenmiştir. Rol araştırmalarında “teknisyen”–”yönetici” ikili rol tipolojisinden başlayarak, “stratejist” rol, “eğitsel” rol, “yansıtıcı” rol ve “stratejist-yansıtıcı” rollerin içerikleri ve sınırları ile Türkiye’de kısıtlı sayıda yapılan rol araştırmaları incelenmiştir. Üçüncü Bölüm’de ise, Türkiye’de görev alan halkla ilişkiler uygulayıcıların rollerine yönelik, tez çalışması kapsamında yapılan nicel ve nitel araştırmanın sonuçları değerlendirilmiştir. Araştırmalar sonucunda, dünyadaki halkla ilişkiler literatüründe yer alan “Teknisyen”, “Yönetici”, “Stratejist / Yansıtıcı” ve “Eğitsel” rollerin Türkiye’de de geçerli olduğu ortaya konmuştur. Türkiye’de halkla ilişkiler uygulayıcılarının daha çok “Yönetici” ve “Teknisyen” rollerine odaklandıkları, “Stratejist/Yansıtıcı” ve “Eğitsel” rolleri daha az gerçekleştirildikleri tespit edilmiştir. Ayrıca, Türkiye’de halkla ilişkiler uygulayıcılarının “denetsel” rol olarak adlandırılabilecek beşinci bir rolü de üstlendiklerine dair ilk işaretlere rastlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Halkla İlişkiler Uygulayıcılarının Rolleri, Kurumsal İletişim, Rol Araştırmaları

Viyana eyaletinde göçmenlere yönelik sağlık iletişimi Health communication practices for migrants in Vienna

Sosyal ve kültürel boyutlarıyla çok yönlü bir olgu olarak sağlık ve sağlıklı bir yaşamın insanoğlunun temel haklarından biri olduğu tartışmasızdır. Sağlık personeli arasında yapılan araştırmalar, hekim ve diğer sağlık personelinin göçmenleri ‘kültürel olarak farklı’ olarak tanımladıklarını ve bu ‘kültürel farklı’ oluşun eşit hizmetin önünde önemli bir engel olduğu kanısını taşıdıklarını göstermektedir. Sağlık hizmet kalitesi konusundaki en temel sorunlardan bir tanesi hasta-hekim iletişimidir. Çalışmamızda, Viyana Eyaleti’nde hekim-hasta iletişiminin göçmen nüfus açısından incelenmesi ve bizzat göçmen kökenlilerin sağlık iletişimi ile ilgili algı ve memnuniyeti aç ısından halihaz ırdaki durumun saptanması amaçlanmıştır. Hayati sonuçları olan hasta-hekim iletişiminde yaşanan sorunların ortaya konulmasının sağlık hizmetleri kalitesini, özellikle de göçmen nüfus aç ısından yaşam standartlarının arttırılması yönünde bir adım olacağı beklenmektedir. Çalış mamızın ilk dört bölümüne, bu konuda yayınlanmış bilimsel çalış maların ve raporların tarand ığı kaynak çalışması esas teşkil eder. Uygulama aşamasında ise, bu çalış ma için oluşturulan soru cetveli Viyana’da yaşayan göçmen kökenlilerden yaklaşık 400 kişilik bir gruba uygulanmıştır. Araştırma bulgular ı araştırmaya kat ilanlar ın hekimle iletişimlerinde bir iletişim sorunu algılamad ıklar ı, anadili Almanca olmayanlar ın iletişim sorunu algıladıklar ı, bir diğer ifade ile, Almanya dışındaki ülkelerden göç eden göçmenlerin iletişim sorunu algılad ıkları ve hekimlerin farklı kültürlere kar şı duyarsız olmaları konusunun iletişim sorunu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkisi olmad ığını desteklemektedir. Sonuçlar, hekim ile hasta arasındaki ilişkide anadilin ortak olmaması ve hastanın farklı bir kültürel kökenden geliyor olması durumunda hastanın bir iletişim sorunu algıladığını göstermektedir.