PROF. DR. AYKUT TOROS

An anthropological study of rembetiko music culture in Istanbul at the end of the first decade of the 2000s 2000’lerin birinci onyılının sonlarında İstanbul’da rembetiko müzik kültürünün antropolojik açıdan incelenmesi

Bu çalışma, İstanbul Rembetiko müzik kültürünün antropolojik açıdan bir değerlendirmesidir. Rembetiko’yu hem bir müzik kültürü hem kültürün bir öğesi olarak yeniden tanımlamak ve günümüz Istanbul Rembetiko kültürünün güncel anlam ve temsillerini açığa çıkarıp yorumlamak çalışmanın ana amacıdır. Bu tez, Mart 2010 – Eylül 2011 süre zarfında, İstanbul’da yer alan Rembetiko müzik gruplarının düzenli haftalık performansları, çeşitli konserleri ile kültürel projelerde yer alan tek seferlik gösteriler ve Baklahorani Festivali’ne, katılımcı gözlem yöntemi ile gerçekleştirilen saha çalışmasına dayanmaktadır. Ayrıca, araştırma yöntemi olarak, Rembetiko müzisyenleri ve dinleyicileri ile derinlemesine mülakatlar da gerçekleştirilmiştir. Çalışma, İstanbul Rembetiko müzik kültürünü, çağımızın güncel sosyo-müzikolojik kavramları açısından konumlamayı ve güncel antropolojik kavramlarla yorumlamayı hedeflemektedir. Böylelikle, 2000’lerin ilk onyılının sonunda, İstanbul’da Rembetiko müzik kültürünün neden ve nasıl canlandığı sorusunu sormaktadır. Çalışmada, sembolik ve yorumsamacı antropolojinin kavramlarının Rembetiko müzik kültürüne uygulanması amaçlanmıştır. Göç ve müzik kavramları arasındaki bağlantı ile Rembetiko’nun müzikal çerçevesi de çalışma kapsamında yer almaktadır. Yalnızca mübadil çocuk ve torunları değil, entellektüel veya duygusal bağı kurabilen herkesin bu müzik kültürü içinde yer aldığı, çalışmanın temel bulgularından hareketle ortaya konmuştıur. Bu bağlamda, müzisyen ve dinleyicilerin, müzik-temelli bir communitas oluşturdukları önerilmiştir. Ayrıca, Rembetiko dinleyicilerinin tipolojisi modellenmiş, güncel Rembetiko müzisyenlerinin durumu ile dinleyicilerin ilgisinin arkasındaki motivasyonlar açığa çıkarılmıştır.