PROF. DR. AYDIN GÜLAN

İmtiyaz sözleşmelerinden kaynaklanan ihtilaflar ve çözüm yolları

İdarenin genellikle karşılaşılan tek taraflı işlemleri dışında değerlendirilen ve ayrı bir hukuki rejime tabi olan sözleşmelerinin ilk akla gelen türü olan imtiyaz sözleşmelerin mahiyetinin 4446 sayılı Kanun ile değiştirilen Anayasa hükümleri ve takip eden yeni kanunlar ile farklılaştığı görülmektedir. Bu farklılaşma bu sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözüm usullerinin de değişmesine neden olmuştur. Bu çerçevede; tezin ilk kısmında, idari sözleşmelerin ve özel olarak kamu hizmeti imtiyazının ayırt edici özelliklerinin tespiti ile yaşanan tarihsel dönüşüm ve bu sözleşmelerin bugünkü durumu üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise bu sözleşmelere dair hazırlık ve imzalanma süreçleri ile içerik ve uygulanması hakkında genel bilgiler paylaşılmaya çalışılmıştır. Son bölüm ise uyuşmazlıkların sınıflandırılmasını ve buna ilişkin başvurulabilecek çözüm yollarının genel olarak değerlendirilmesini yansıtmaktadır. Tez kapsamında, tarihsel değişim üzerinde durulmaya ve tartışılan konulara ilişkin gerek öğretinin gerekse ihtilafların çözümündeki uygulamanın genel yaklaşım ve görüşlerinin yansıtılması hedeflenmiştir. Bununla birlikte, halihazırda mevcudiyetini koruyan sorunların kapsam ve niteliğin belirlenmesi ve anlaşılır kılınmasına da özen gösterilmiştir.

İdarenin taraf olduğu kira sözleşmelerinin hukuki rejimi

Bu İdare Hukuku çalışmasında sözleşmeye idarenin kiracı veya kiraya veren sıfatıyla taraf olması bağlamında kira sözleşmeleri ele alınmıştır. Bu suretle idare hukuku ile özel hukukun karşılaşma noktalarından birisine ilişkin ?durum tespiti? ve ?değerlendirme? yapılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla konuyla ilgili idare hukuku ve özel hukuk temel kavramları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşımın tezimizde yer verdiğimiz ilgili yargı kararlarının ve gerekçelerinin değerlendirilmesi bakımından önem taşıdığı düşünülmüştür.

Ekonomik kamu yararı kavramının Türk İdare Kukukundaki anlam ve işlevi The meaning and functions of economic public interest in Turkish Administrative Law

Bu çalışmada ekonomik kamu yararı kavramı, kavramsal, biçimsel ve normatif içeriği ile bütünsel bir çerçevede analiz edilmeye çalışılmıştır. Öncelikle ekonomik kamu yararı kavramı kavramsal olarak ele alınmış ve kamu yararının hukuk ? ekonomi ilişkisi içerisindeki yeri irdelenmiştir. Bu yapılırken kamu yararının gerekçelendirilmesi sorununa değinilerek kamu yararının varlığı ve gerekliliği sorununa dikkat çekilmiştir. Ekonomik kamu yararı kavramı üzerine yapılan bu analizlerden sonra, ekonomik kamu yararı kavramının işlevi, sosyal ve ekonomik hayat üzerindeki etkisi ve genel olarak idare hukuku ve idare hukukunun pozitif içeriği bakımından ayrı ayrı ele alınmıştır. Bu nedenle ekonomik kamu yararının idare hukukundaki ve idare hukukunun içeriğindeki yeri metodolojik olarak belirlenmeye çalışılmıştır.Bu çalışmanın son bölümünde, kamu yararının içeriğinin kim tarafından ve hangi usulle belirleneceği sorunu merkeze alınmıştır. Bu minvalde yetki çatışmasını çözücü nitelikte bir hiyerarşik tespitte bulunulmaya gayret sarf edilmiş ve kamu yararının içeriğinin belirlenmesine ilişkin temel ilke ve kıstaslar belirlenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Kamu Yararı, Kamu Yararı, Hukuk ve Ekonomi, Verimlilik, Toplumsal Fayda, Genel İrade

Belediyelerde performans denetimi ve algılanması üzerine bir araştırma

Yerel yönetimlerde performans denetimi, son yıllarda üzerinde sıkça durulan konular arasında yer almaktadır. Yerel yönetimlerin daha etkin ve verimli çalışmasında performans denetiminin önemli bir unsur olduğu düşünülmektedir. Ancak performans denetiminin yerel yönetimlerdeki yeri ve işlevi beraberinde birçok tartışmayı da gündeme getirmektedir. Bu tartışmalar arasında yerel yönetimlerde performans denetimine ihtiyaç duyulup duyulmaması ilk sırayı oluşturmaktadır. Yeni bir olgu olan performans denetiminin yerel yönetimler üzerindeki yeri ve önemi bu nedenle incelenmesi gereken önemli bir konudur. Bu tartışmalar kapsamında hazırlanan çalışma, teorik ve uygulama olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Teorik bölümlerde, öncelikle performans denetimi olgusu incelenmektedir. İkinci olarak, yerel yönetimlerde performans denetimi ihtiyacını doğuran yeni kamu yönetimi yaklaşımı üzerinde durulmaktadır. Üçüncü olarak, dünyada ve Türkiye’de performans denetimi uygulamalarından örnekler verilmektedir. Son olarak, yerel yönetimlerde performans denetimine ilişkin yasal düzenlemeler incelenmiştir. Uygulama bölümde ise performans denetimi olgusunun yerel yönetimlerde çalışan personel tarafından algılanma düzeyini ortaya koyan bir anket çalışmasına yer verilmiştir.

Kabahatler Hukukunun Rekabet Hukuku açısından uygulanması

Faruk Özkan tarafından hazırlanan “Kabahatler Hukukunun Rekabet Hukuku Açısından Uygulanması” başlıklı bu tezde, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan ihlallerin ve ihlaller karşılığında verilecek olan idari para cezalarının belirlenirken, Kabahatler Kanunu hükümlerinin nasıl uygulanmasının gerektiği tarif edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma konusunun seçilmesinin sebebi, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan bütün ihlallerin kabahat niteliğinde olmasıdır. Bundan dolayı, uygulamada bu ihlallerin belirlenmesinde kabahatler hukuku prensiplerinin nasıl uygulandığı bu çalışmada ele alınmıştır.

Yargı kararları ışığında idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğunu ortadan kaldıran ve azaltan nedenler üzerine bir inceleme

Bu çalışmanın konusu ?idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğunu ortadan kaldıran ve azaltan nedenlerin incelenmesi? dir. İdare, kamu hizmetini gerektiği şekilde yürütmekle yükümlüdür ve bu yükümlülüğünü kendi bünyesinden veya dış faktörlerden kaynaklı olarak gereği gibi yerine getiremeyebilir. Kamu hizmetinin gerektiği şekilde düzgün yürütülmemesi sonucunda, hizmetten yararlananlar zarara uğrarlar. İdarenin faaliyeti sonucunda meydana gelmiş olan zararlar, idarenin sorumluluğunu (hizmet kusuru-kusursuz sorumluluğu) ve tazmin yükümlülüğünü gündeme getirir. Buna karşın, idari faaliyetten bağımsız olaylar neticesinde meydana gelmiş olan zararlar açısından -birtakım şartların gerçekleşmesi halinde- idarenin tazmin yükümlülüğü söz konusu olmaz. Bu çalışmada, kamu hizmetinin yürütülmesi sırasında, idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğu (bazı durumlarda kusursuz sorumluluğunu) ve aynı zamanda tazmin yükümlülüğünü ortadan kaldıran veya azaltan nedenler ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Konu ele alınırken açıklayıcı yöntem ile tümevarım yöntemine başvurulmuş olmakla birlikte, konu önce kavramsal boyutuyla irdelenmiş, ardından konunun daha iyi anlaşılabilmesi için mevzuat hükümleri ve örnek yargı kararlarıyla açıklamalar desteklenmiştir. Bu doğrultuda tezimizin ilk bölümünde genel olarak idarenin sorumluluğu ve hizmet kusuru üzerinde durulacak, bir sonraki bölümde idarenin hizmet kusuru nedeniyle sorumluluğunu ortadan kaldıran ve azaltan nedenlerin teorik temelleri ortaya konmaya çalışılacak ve son olarak sorumluluğu etkileyen nedenlerle ilgili yargı kararlarına yer verilecektir.

Kuramsal ve hukuksal açıdan doğrudan demokrasi

Demokrasi eski çağlardan bu yana uygulanan ve tartışılan bir yönetim biçimidir. Farklı zaman ve mekanlarda farklı demokrasi anlayışları söz konusudur. Bu bağlamda doğrudan demokrasi de kendine özgü kurumları ve uygulamalarıyla demokrasinin bir görünümü olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada öncelikle doğrudan demokrasi düşüncesinin ve uygulamalarının tarihsel gelişimi, ardından doğrudan demokrasi kurumları ve farklı ülkelerdeki anayasal düzenlemeleri ele alınmıştır. Ayrıca son olarak, Türkiye’de uygulanan bir doğrudan demokrasi kurumu olarak referandum kurumuna ve uygulamalarına yer verilmiştir.

Yargı kararları ışığında takdir yetkisi ve yerindelik denetimi, 2010 Anayasa değişikliğinin bu duruma muhtemel etkisi

Takdir yetkisi hukukun her alanında karşılaşılabilecek bir yetkidir. İdarenin sahip olduğu takdir yetkisi ise, idareye faaliyetlerini yerine getirirken serbest hareket alanı bırakılmasını ifade eder. Fakat asıl önemli nokta bu yetkinin sınırının belirlenmesidir. Bu sınırın belirlenmesinde en etkili yol ise yargısal denetimdir. Takdir yetkisinin denetimine ilişkin idari denetim türlerinde bu yetkinin hem hukukiliği hem de yerindeliği denetlenebildiği için yetkinin özelliği çok net görülemeyebilir. Fakat denetim yollarının en etkilisi olan yargısal denetimde, takdir yetkisinin idari işlemlerdeki varlığı net bir şekilde ortaya konabilir. İdarenin yargısal denetimine ilişkin geçmişten bu yana birçok düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemelerin yapılmasında yargı organlarının idarenin takdir yetkisine giren alanlardaki denetimlerinde aldıkları kararlar büyük oranda etkili olmuştur. Anayasal değişikliklerde bu durum net bir şekilde görülür. Bu değişikliklerde, bazen yargı organlarının idari işlemler üzerindeki denetimi arttırılırken, bazen de yargı organlarının, idarenin takdir yetkisine ilişkin faaliyetlerini oldukça geniş bir şekilde denetlemeleri ve yerindelik alanına girmeleri sonucu, idari işlemin denetiminin hukukilik denetimi ile sınırlı olduğu vurgulanmıştır. Nitekim takdir yetkisine ilişkin son anayasa değişikliği bu duruma verilebilecek en güncel örnektir. Sonuç olarak varılan nokta şudur ki idarenin muameleleri üzerindeki takdir yetkisinin varlığına ilişkin yasal düzenlemeleri yargı organlarının aldıkları kararlar şekillendirmekte ve bu doğrultuda düzenlemeler yapılmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde, takdir yetkisi benzer ve ilgili kavramlarla karşılaştırılması yapılarak açıklanmaya çalışılmış, ikinci bölümde ise bu yetkinin idari muamelelerdeki görünüşleri incelenmiştir. Son bölümde ise takdir yetkisinin hem idari hem de yargısal denetimine ilişkin bilgi verilmiş, takdir yetkisinin yargısal denetimi yargı kararlarından örnekler verilerek açıklanmaya çalışılmıştır.

Hukuki, teknik ve sosyal boyutu ile Beyoğlu Tarlabaşı kentsel yenileme alanı projesi

Bu çalışmanın amacı, Tarlabaşı Yenileme Projesinin uygulanması sürecinde yaşanan olumlu-olumsuz tecrübeleri, tarafların bakış açısı doğrultusunda incelemek, ?kentsel yenileme? kavramını ?Tarlabaşı yenileme projesi? örneği üzerinden yeniden düşünmektir. Bu nedenle tezin konusu ?Hukuki, Teknik ve Sosyal Boyutu ile Beyoğlu Tarlabaşı Kentsel Yenileme Alanı Projesi? olarak belirlenmiştir. Tezde, ilk olarak ?kentsel yenileme? kavramının amacı, çeşitleri, Türkiye’deki gelişimi ve yenilemenin hukuki temelleri, konunun esasına katkıda bulunacak oranda ve mümkün olduğu kadar sınırlı biçimde ele alınmış; sonra proje alanıyla ilgili bilgiler, Tarlabaşı’nın geçmişi, yapı stoğunun durumu, sosyal yapısı ile ilgili bilgilere yer verilmiş; son olarak da Tarlabaşı Yenileme Projesinin uygulanması sürecinde yaşanan sorunlar, projenin aktörlerinin bakış açısıyla kategorize edilmiş, her sorunla ilgili tarafların değerlendirmesine yer verilmiştir.

İdari kolluk faaliyetinin özel hukuk kişilerince görülmesi The fulfillment of administrative police power by private persons

Çalışma kapsamında, bünyesinde kamu gücünü ihtiva eden ve kamu hukuku esasına göre yerine getirilmesi gerektiği kabul edilen idari kolluk faaliyetinin özel hukuk kişilerince görülmesine ilişkin usul ve esaslar ele alınmıştır. Kolluk faaliyetinin özel hukuk kişilerine devrinin mümkün olup olmadığı ve özel hukuk kişilerinin sahip olduğu yetkilerin niteliği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla özel hukuk kişilerinin yetkilendirilmesine ilişkin hukuki düzenlemeler önce ayrı ayrı ele alınmış daha sonra ise bunlara ilişkin genel bir değerlendirme yapma yoluna gidilmiştir. Anahtar Kelimeler: İdari Kolluk, Kolluk Yetkisinin Devredilmezliği, Özel Hukuk Kişileri ve Kolluk, Özel Güvenlik, Köy Korucusu, Yeminli Mali Müşavir, Yapı Denetimi, Araç Muayene İstasyonları

Kentsel dönüşüm ve İstanbul’ un ilk kentsel dönüşüm uygulama projesi

Kentlerin, zamana uyum sağlamak için yenilenme sürecine girdiği günümüzde, dünya genelinde projeler tasarlanmaya ve uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada amaç, kentsel dönüşümün araştırılması, yapılan projelerden bazılarının nedenlerinin ve sonuçlarının incelenerek Sulukule Kentsel Dönüşüm projesiyle ilgili ayrıntılı bilgi edinilmesidir. İstanbul’ daki ilk uygulama projesi olması yönüyle de Sulukule Kentsel Dönüşüm Projesinin detayları ve halkın gözünden projeye bakışın araştırılması yapılmıştır. Proje yürütücüleri açısından da sorunlar tespit edilerek çözüm önerilerinde bulunulmuştur.