PROF. DR. ALİ GÜZEL

İşverenin iş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sorumluluğu ile maddi tazminatın hesabın ilişkin esaslar

İşçi, işveren ile aralarında kurulan iş akdine bağlı olarak emeği olan edimini yerine getirirken, işverenin, İş Yasası’nın 77.maddesi ve Borçlar Yasası’nın 332.maddesi ve ikincil mevzuat gereğince iş akdinin kendisine yüklediği işçiyi koruma ve gözetme borcuna aykırı olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği için gerekli tedbirleri almaması veya önlenmesi, önüne geçilmesi mümkün olmayan sebeplerin cereyanı ile iş kazasına uğrayabilir veya belirli bir süreç içerisinde meslek hastalığına yakalanabilir. İşçi belirtilen sebeplerle, uğradığı iş kazası veya maruz kaldığı meslek hastalığı sonucu beden tamlığının ihlaline bağlı olarak iş göremez hale gelmektedir. İşçinin iş göremezliği sürekli veya geçici olabilmektedir. İşçinin iş göremezliğe bağlı olarak uğradığı maddi zararının tazmini öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumunca sağlanan parasal yardımlar ile tazmin edilmeye çalışılmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanan zararın, işçinin tüm maddi zararı olmaması halinde, bakiye zararının tazminine dair özel pozitif bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle işçinin bakiye zararının tazmini açısından borçlar hukukunun genel hükümleri ile düzenlenmiş bulunan haksız fiillere dair hükümlerden yararlanılmaktadır. İşveren işçinin, oluşan maddi zararını, uygulamada Yargıtay kararları ile yerleşiklik kazandığı üzere, kusurunun bulunması halinde kusur, bulunmaması halinde ise olay ile zarar arasında uygun neden ? sonuç bağı bulunması koşuluna bağlı olarak tehlike sorumluluğu esaslarına göre tazmin etmektedir. Borçlar Kanunu’nun 46.maddesinde belirtilen tamamen veya kısmen çalışamamaktan, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlar ile uğranılan zarar nedeniyle yapılan tüm masrafların işverene yöneltilmesi yoluna gidilebilmektedir. İşçinin, işveren aleyhine açtığı maddi zararının tazmini davasında, mahkemece, maddi zarara etki eden faktörler ile maddi zararın içeriği belirlendikten sonra son olarak maddi tazminatın belirlenmesine etki eden faktörler ortaya konularak, toplanan tüm deliller üzerinden yaptırılacak bilirkişi incelemesi ile işçinin maddi zararı belirlenmektedir. İşçinin maddi zararının belirlenmesinde yine Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere dair diğer hükümlerinden, 43.madde ve 44.maddeden de yararlanılmaktadır. İşçinin işlemiş ve işleyecek devre şeklinde ikiye ayrılarak hesaplanan toplam brüt zararından hakkaniyet indirimi ve işçinin müterafık kusuru oranında indirim yapılmaktadır. İşçinin, uğradığı maddi zarar sonucu elde ettiği faydaların ve tazminattan indirilmesi gereken vergi, prim ve aidatların da düşülmesiyle işçinin toplam net maddi zararı belirlenmiş olmaktadır.