PROF. DR. AHMET NEZİHİ TURAN

Osmanlı Klasik Döneminde üç valide sultan vakfiyesi mukayesesi

?Osmanlı Klasik Döneminde Üç Valide Sultan Vakfiyesi Mukayesesi? adlı yüksek lisans tezimiz valide vakıflarını birbiriyle karşılaştırarak farklı dönemlerdeki vakıf özelliklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Üç ayrı valideyi ve onların vakfiyelerini seçmemizdeki amaç ise farklı vakfiyelerdeki ortak ve farklı yönleri daha net görebilmemizi sağlamaktadır. Tezde 16. ve 17. yy.larda faaliyet gösteren valide sultan vakıfları ve vakfiyeleri vakıf defterlerindeki bilgiler ışığında ele alınmaktadır. Tezde farklı kişilerin yaptırmış olduğu vakıf ve vakfiyeleri karşılaştırmalı olarak incelediğimiz için vakıf araştırmalarına farklı bir bakış açısı kazandırdığımız kanaatindeyiz.Tezimiz giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte diğer bölümlere hazırlık olması açısından haseki sultan, valide sultan, vakıf ve vakfiye konularında genel bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde Hafsa Sultan’ın hayatı, eserleri ve 576 numaralı defterdeki vakfiyesi incelenmiştir. İkinci bölümde Hatice Turhan Sultan’ın hayatı, eserleri ve 744 numaralı defterdeki vakfiyesi incelenirken, üçüncü bölümde de Gülnûş Sultan’ın hayatı, eserleri ve 1640 numaralı defterdeki vakfiye incelemesi yer almaktadır. Dördüncü bölümde ise ilk üç bölümdeki bilgiler ışığında vakfiyelerin karşılaştırması yapılmıştır.Osmanlı İmparatorluğu altı asrı aşan tarih sahnesindeki varlığıyla, dünya tarihi içinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu imparatorluğu güçlendiren en önemli kurumlardan birisi de vakıf müessesesidir. Vakıflar, Osmanlı Devleti’nin gücünü gösteren kurumlar içinde en önemlilerden birisidir. Altı asır boyunca padişahlar, şehzadeler, padişahın eşleri ve padişah anneleri çeşitli şeyler vakfederek Osmanlı Devleti’nin sosyal gücünü ortaya koymaya yardım etmişlerdir.Osmanlı toplumuna ve İslam dinine sonradan katılan valide sultanların vakıf kurma konusundaki hassasiyeti takdir edilecek bir davranıştır. Onların bu konudaki hassasiyetleri Osmanlı kültürüne zenginlik katmış ve bir anlamda Osmanlı kadınının gücünü göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Vakıf, Valide Sultan, Vakfiye