PROF. DR. AHMET BURAN

Doğu Anadolu halk ağızlarının ortak dil özellikleri

Doktora tezi olarak hazırlanmış, Doğu Anadolu ağızlarının ses ve şekil özelliklerini konu alan bu çalışma sekiz bölümden oluşmaktadır. ?Giriş? başlığını taşıyan birinci bölümde çalışmanın kapsamı ve yöntemi, ağızlar ve etnik yapı ilişkisi, Türkiye Türkçesi ölçünlü dilinde kullanılan seslerin sınıflandırılması ve bölge ağızlarının oluşumunda etkili olan dil tabakalaşmalarına değinilmiştir. İkinci bölümde bölge ağızlarının ses özelikleri, üçüncü bölümde ise bu ağızların şekil özelikleri örneklerle açıklanmış, yeri geldikçe bu özellikler tarihi dönemlerle karşılaştırılmıştır. Dördüncü bölüm Doğu Anadolu ağızlarının ortak ses ve şekil özelliklerini kapsamaktadır. Bu bölümde bölge ağızlarında karakteristik olan yaklaşık kırk beş ses ve şekil özelliği tespit edilmiş, verilen özelliklerin diğer ağız gruplarında ve Azerbaycan Türkçesindeki görünümlerine de zaman zaman değinilmiştir. Beşinci bölüm kısa bir değerlendirme niteliği taşıyan ?sonuç?tan, altıncı bölüm bu tezde yararlanılan kaynakların verildiği ?kaynakça?dan, yedinci bölüm Türkçe ve İngilizce özetlerden oluşmaktadır. Sekizinci bölüm ise dördüncü bölümde ayrıntılı olarak ele alınmış ortak ses ve şekil özelliklerinin bölgedeki genel dağılımlarını gösteren haritalardan meydana gelmektedir. Yaklaşık kırkaltı haritanın yer aldığı bu bölümde ağız özellikleri renkli noktalarla gösterilmiş, birden fazla özelliğin birlikte gösterildiği haritalarda her özellik için farklı bir renk kullanılmıştır.