PROF. DR. ABDULAZİZ BAYINDIR

Kur’an ve sünnette ticaret ve faiz kavramları

Klasik eserlerde faiz; alış verişten ve borçtan elde edilen faiz olmak üzere ikiye ayrılır. Borç faizi üzerinde fazlaca durulmayıp konu, ?kitabu’l-büyû? başlığı altında alım satım kapsamında işlenir. Dört mezhepten her biri, ?altı mal hadisi? olarak meşhur olan rivayetleri esas alarak birer faiz illeti belirlemiş ve sistemlerini ona göre kurmuşlardır. Sonuç olarak farklı faiz sistemleri ortaya çıkmıştır. ?Allah, alım satımı helal, faizi haram kılmıştır.? (Bakara 2/275) Bu sebeple çalışmanın amacı faizi net bir şekilde tanımlayarak, onun diğer ticari faaliyetlerden ayrılmasını kolaylaştırmaktır. Bunun için ?ticaret? ve ?faiz? kavramları, ilgili diğer kavramlarla birlikte Kur’an sünnet bütünlüğü içinde ele alınmıştır. Öncelikle Kur’an’da yasaklanan faizin ?borçtan gelir elde etme? yöntemi olduğu ve bu açıdan diğer ticari faaliyetlerden ayrıldığı tespit edilmiştir. Ardından da Hz. Peygamber’in faiz hakkındaki hadislerinin, Kur’an’dan farklı olarak, yeni bir faiz çeşidi ortaya koymadığı, sadece bazı ticari faaliyetlerin, Kur’an’da yasaklanan borç faizine alet edilmesini önlemeyi amaçladığı görülmüştür.

Kur’an sünnet ışığında suç ceza uygunluğu Crime and punishment suitability in the light of Quran and sunnah

Bu çalışma, suç ile ceza arasındaki ilişkinin boyutlarını Kur’an, sünnet merkezli bir yaklaşımla ortaya koymaktadır. Kur’an’da ayrıntılı olarak açıklanan, kasten adam öldürme, zina, iffete iftira, hırsızlık (serika), toplumsal barışı tehdit eden terör (hirâbe) suçları ve Peygamber (a.s.)’ın uygulamalarında yer bulan, sarhoşluk veren maddeleri kullanma ve dinden dönme (irtidad) suçları, suç ceza uygunluğu açısından karşılaştırılmakta, genel ilkelerle olan bağlantıları incelenmektedir. Önceki ümmetlerin işledikleri suçlar sebebiyle karşılaştıkları cezalar ve dünyada işlenen bir suçun uhrevi karşılığına suç ceza uygunluğu sisteminin evrenselliği çerçevesinde değinilmektedir. Suç ceza karşılaştırması adına batılı yazarlar ve İslâm bilginleri tarafından sergilenen yaklaşımlar, tartışma konusu yapılmaktadır. Anahtar kelimeler; Suç, Ceza, Kur’an, Sünnet, Suç Ceza Uygunluğu, Suç Ceza Denkliği

Kur’an’a göre zekâtın harcama kalemleri Items for which zakat is payable according to the Quran

Bu çalışmada zekâtın harcama kalemlerinin, Kur’an bütünlüğü içinde ele alınması ve tanımlanması amaçlanmıştır. Çalışmamız giriş, üç ana bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş bölümünde amaç ve kapsam belirtilerek, konuyla ilgili daha önce yapılmış olan çalışmalara değinilmiştir. Birinci bölümde konunun kavramsal çerçevesi verildikten sonra zekâtın ve harcama kalemlerinin tarihçesi, Kur’an’ın nüzul süreci içinde ortaya konulmuştur. İkinci bölümde zekâtın sekiz harcama kaleminin, tanımlarına, bunlarla ilgili fakîhlerin görüşlerine, Kur’an’da bu kavramların nasıl kullanıldığına ve günümüzde nasıl anlaşılması gerektiğine temas edilmiştir. Üçüncü bölümde ise zekâtın harcanamayacağı yerlere, harcama kalemleri açısından zekâtın hedeflerine ve harcama ile ilgili bazı tamamlayıcı bilgilere değinilmiştir. Sonuç bölümünde ise ulaştığımız neticeler ve temennilerimiz özet olarak verilmiştir.

Kur’an-Sünnet ışığında cezanın amacı

Bu çalışmanın amacı, Kuran ve Sünnet bütünlüğü içerisinde Kur?an?da cezanın amacının neler olduğunu tespit etmeye çalışmaktır. Konu her ne kadar ?Kur?an ve Sünnet? çerçevesinde ele alınmış olsa da, tabii olarak çalışmanın ilgili yerlerinde İslam Hukuku ve Batı Hukuku?nda ne şekilde değerlendirildiğine de yer verilmiştir. Temel olarak bu çalışma, giriş ve sonuç dışında üç bölümden oluşmaktadır.İlk bölümde, cezanın tanımı, tarihi, İslam hukukuna göre cezaların tasnifi ve Kur?an?da cezanın özelliklerinin neler olduğu konuları yer almaktadır. ?Kur?an ve Sünnet?te, İslam Hukuku?nda ve Batı Kaynaklı Hukukta Cezanın Amacı ? başlıklı ikinci bölümde, Kur?an?ın dünya ve ahiret hayatında cezalandırma için ne gibi amaçlar gözettiği konusu ele alınmış, suçtan etkilenen taraflar olan fail, mağdur ve toplum için cezada hangi amaçların gözetildiği konularına yer verilmiştir. Ardından İslam hukukunda ve batı kaynaklı hukukta cezanın amacını açıklayan akımlar ve düşünürlerin görüşlerine yer verilmiştir. ?Kur?an ve Sünnet?te Yer Alan Örnek Suç Türlerinde Cezanın Amacı? başlıklı üçüncü bölümde Kur?an-ı Kerim?de örnek olarak zikredilen cezalarda ne gibi amaçların gözetildiği konusu verilmiş ve birinci bölümde tespit edilen ?cezanın özellikleri? dikkate alınarak kritik edilmiştir. Sonuç bölümünde ise, çalışma neticesinde ulaşılan tespitlere ve önerilere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kur’an, İslam, hukuk, ceza, amaç, fail, mağdur, tatmin, caydırıcılık, ıslah.

Ruh üflenmesinin cenînin hukuki durumuna etkisi

Bu araştırma, Kur?ân-ı Kerim ve hadislerdeki bilgilere göre cenîne ruhun üflenmesinin ne zaman gerçekleştiğini ve bu olayın cenînde oluşturduğu etkileri, son olarak da bu durumun onun şahsiyeti problemine dair ne gibi açılımlar yarattığı ve bunun hukuki yansımalarının neler olduğunu incelemektedir. Üç bölüm halinde sunduğumuz bu çalışmanın birinci bölümünde Kur?ân ve hadislerde geçen ruh kelimelerinin kısaca anlamları üzerinde durulmuş ve insanın ruh ve bedenden müteşekkil bir varlık olduğu vurgulanmıştır. İkinci bölümde âyetler, hadisler ve tıp temelinde cenîne ruhun üflenme zamanının ne olduğu belirlenmeye çalışılmış ve onu diğer canlıların cenînlerinden farklı olarak insan yapan özellikler, sem? ebsâr, ef?ideh kavramları Kur?ân âyetleri ışığında incelenmiştir.Çalışmamızın üçüncü bölümünde cenîn kavramıyla ilgili çeşitli yaklaşımlara yer verilerek cenînin şahsiyeti meselesi üzerinde durulmuş, hak ehliyeti noktasından hareketle çalışmamız çerçevesinde iskât-ı cenîn konusundaki farklı görüşler ele alınmış, bunların genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Konu embriyoloji bilimi ile bağlantılı olmasından dolayı, Kur?ân ışığında yapılmış çalışmaların yanında, medikal embriyoloji eserlerinden ve hadis, tefsir ile çeşitli fıkıh kitaplarından yararlanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ruh, Cenîn, Nutfe, Alaka, Mudğa, İskât-ı Cenîn

Kur’an’a göre hayvansal gıdalarda helallik ölçüleri Lawfulness (being halal) criteria of animal source foods in the Qur’an

Hayvansal gıdalardan hangilerinin helal, hangilerinin haram olduğu hususu asırlardır insanların zihnini meşgul eden önemli konuların başında yer almaktadır. Kur’an’da da bu konuya yer verilmiş, yiyecekler temiz ve pis olanlar diye ikiye ayrılmış; temiz olanlar helal, pis olanlar haram kılınmıştır. Haramlar; kesilmeden ölmüş hayvan, akıtılmış kan, domuz eti ve Allah’tan başkasının adı anılarak kesilenler şeklinde açıklanmıştır. Ayrıca Hz. Peygamber’den nakledilen bazı hadislerde birtakım hayvansal gıdaların yasaklandığı görülmektedir. “Kur’an’a Göre Hayvansal Gıdalarda Helallik Ölçüleri” adı verilen bu tezde işte bu konular incelenmiştir. Birinci bölümde helal gıda ile ilgili önemli kavramlar, ikinci bölümde önce Kur’an’da haram kılınan hayvansal gıdalar, ardından bazı hadislerde bulunan hayvansal gıda yasakları konusu incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise hayvan kesimi ve bununla ilgili güncel meselelere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Helal Gıda, Helallik Ölçüleri, Hayvansal Gıdalar, Jelâtin, Hayvan Kesimi, Kur’an’da Haramlar.