PROF. DR. A. KADİR MERCÜL

Gümrük Birliği çerçevesinde Türkiye’nin AB ve üçüncü ülkelerle olan dış ticaretinin değerlendirilmesi Evaluation of Turkish foreign trade with EU and the third countries in the context of Custom Union

Bu çalışma Avrupa Birliği ile tesis edilen Gümrük Birliği’nin genel ve sektörel anlamda, Türkiye’nin Avrupa Birliği ve üçüncü ülkelerle dış ticaretine olan etkilerini incelemeyi hedeflemektedir. Türkiye uzun zamandan beri Avrupa Birliği’ne tam üye olma çabasındadır. 1987 yılındaki tam üyelik başvurusunun Avrupa Birliği tarafından reddedilmesine rağmen Türkiye, AB’den yapılan ithalatta sektörel bazda tarifelerini düşürerek, tek taraflı olarak dış ticaretteki liberalizasyon çabalarını sürdürmüş ve 1996 yılı başı itibariyle yürürlüğe giren Gümrük Birliği kapsamında üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulamak suretiyle AB ile tarife yapısını uyumlu hale getirmiştir. Avrupa Birliği’ne tam üye olmadan Gümrük Birliği’ne giden tek ülke olan Türkiye halihazırda tam üyelik için müzakere sürecinde bulunmaktadır. Çalışmada, gümrük birliği teorisi, AB ve Türkiye-AB ilişkilerinin tarihçesi ve Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin AB ve üçüncü ülkelerle olan dış ticareti üzerindeki etkilerine değinilmesinin ardından Gümrük Birliği’ne geçiş öncesi biri müspet diğeri menfi beklenti içindeki iki sektör olan Türk tekstil ve otomotiv sektörlerine ait beklentilerin Gümrük Birliği’nin tesis edilmesi ile birlikte gerçekleşip gerçekleşmediği ekonometrik modeller yardımıyla açıklanmıştır. Sözkonusu modellere Chow Kırılma Noktası Testi, CUSUM Testi, CUSUM Kare Testi ve Kukla Değişkenler Testi olmak üzere dört farklı ekonometrik yapısal değişim testi uygulanmıştır. Bu testlerin sonucunda Gümrük Birliği ile birlikte otomotiv sektörünün AB’den ithalat trendinde bir değişim gözlenmiş fakat benzer bir değişime tekstil sektörünün AB’ne gerçekleştirdiği ihracatta rastlanmamıştır.