PROF. BENER KARAKARTAL

Televizyonda çocuk programları Children programmes on television

ÖZET Bu çalışma, televizyonda çocuk programlarını; televizyonun çocuk üzerindeki etkileri, televizyonda çocuk programı hazırlarken dikkat edilecek konular ve televizyon kuruluşlarrmn çocuk programlarına yaklaşımları açısından incelemek amacıyla yapılmıştır. “Kitle fletişiminde Televizyonun Yeri” başlıklı birinci bölümde; “iletişim” ve “Kitle İletişimi” kavramları yerli ve yabancı müelliflerin görüşlerine yer verilerek incelenmiştir. “Kitle İletişim Araçları” run tanımı yapılmış ve bu araçlardan olan televizyonun Türkiye’deki tarihçesine çok kısaca değinildikten sonra, “Televizyonun Yeri ve Etkisi” başlıklı kısımda da; televizyonun ruhsal, toplumsal ve fizyolojik etkileri incelenmiş, bu konuda öne sürülen olumlu-olumsuz görüşler ile araştırma sonuçlan dile getirilmiştir. Ayrıca; televizyonun, öteki kitle haberleşme araçlarından olan gazete, radyo, sinema üzerindeki etkilerine değinilmiştir. İlk bölümde, “Televizyonun İşlevleri”ne de yer verilmiştir ve “Televizyonu Niçin İstiyoruz?” sorusuna cevap aranmıştır. Televizyonun, genellikle kabul edilen; haber verme, eğitme, eğlendirme, mal ve hizmetlerin tamtrmım yapma, inandırma ve harekete geçirme işlevleri ayrı ayrı incelenmiştir. Bu işlevlerin her biri; Anayasanın, 3984 sayılı Radyo Televizyon Kanunu ve özel Radyo Televizyon Kuruluşları Yönetmelikleri’nin ilgili maddelerine atıflar yapılarak anlatılmıştır. “Televizyonda Çocuk Programlan” başlıklı ikinci bölüm, çalışmanın temeli olan çocuk programlarını ele alır. Burada, çocuk programlan incelenmeden önce televizyon program türlerine değinilmiştir. Programların niçin türlere ayrıldığı ve bu türlerin neler olduğu TRT prodüktör kurslarmda verilen bilgilere dayanılarak incelenmiştir. “TV’nin Çocuklar Üzerindeki Etkileri”ne gelince; önce, genel olarak yerli ve yabancı araştırmacı-yazarlann görüşleri ve bu konuda yurt dışında ve ülkemizde yapılan araştırmaların sonuçlan ele alınmıştır. Sonra, reklamların ve şiddet unsuru içeren programların etkileri üzerinde geniş olarak durulmuştur. Aynca, “Elektronik Hane” isimli, 1993 yılında ülkemizde yapılan bir araştırmanın sonuçlarına yer verilmiştir. Bu bölümün sonunda ise, çocuk programı hazırlarken nelere dikkat edileceği araştırılmıştır, önce, var olan durum, çocuk programı yayınlayan 1 1 televizyon kuruluşunun yaym akışları incelenerek saptanmış ve çocuk programlarına yer verme oranları hesaplanmış, daha sonra bu çocuk programlarının içerikleri incelenmiştir. Tüm bu bilgilerin ışığında da dikkat edilecek konular; televizyon kuruluşları, aile ve yapımcılara düşen sorumluluklar üçgeninde ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümü “Örnek Program”a ayrılmıştır. Burada, Kanal D’de Ekim ’94-Nisan ’95 tarihleri arasında 26 hafta süre ile Cumartesi ve Pazar günleri yayınlanan “San Trampet” isimli çocuk programı mcelenmiştir. San Trampet Programı’nın seçilme nedeni ise, önerisinden yaym bandı teslimine kadar her aşamasında bizzat içinde bulunup ve yapımcılık-yönetaenlik görevlerini üstlenmiş olmamızdır, önce, San Trampet Programlımı içinde yer alan 17-20 köşenin her birinin tek tek nasıl planlandığı, nasıl sunulduğu ve nelerin amaçlandığı anlatılmış ve küçük örnekler verilmiştir. En son olarak da bir programın tam metni; jenerikten, kapanış anonsuna kadar, örnek olarak çalışmaya eklenmiştir. f