DR. ŞULE ÇERİK

Toplam kalite yönetimi yolculuğunda bir araç: Benchmarking A Tool in total quality management: Benchmarking

in ÖZET Bu çalışmada günümüzde bir felsefe haline gelen Toplam Kalite Yönetimi’nde kullanılan bir teknik olan “Benchmarking” anlatılmaya çalışılmaktadır. Birinci bölümde kalite kavramı üzerinde durulmuş, tanımı, gelişimi ve neden önemli olduğuna değinilmiştir. İkinci bölümde Toplam Kalite kavramından başlayarak sırasıyla Toplam Kalite Kontrol Ve Toplam Kalite Yönetimi açıklanmaya çalışılmıştır.. Üçüncü bölümde sürekli gelişmek için Toplam Kalite Yönetimi içerisinde kullanılan bir teknik olan bencmarking’ten bahsedilmiştir. Tanımı, TKY içindeki yeri, amacı, yararları, türleri ve sürecinden detaylı bir şekilde bahsedilmiştir. Dördüncü bölümde bir firmadaki satış süreci için yapılan bencmarking çalışmasına ve ülkemizin Toplam Kalite Yönetimi konusundaki öncü ve ödüllü firması Netaş’ta Benchmarking ‘in nasıl uygulandığı konusuna yer verilmiştir. Sonuç ve öneriler bölümüyle çalışma bitirilmiştir.

Performans değerlendirme ve TSK örneği Performance evalution and an example for Turkish armed forces

ÖZET: Performans değerlendirmesi, başarılı olmasının bedeli çok ağır olabilecek ve özellikle liderlerden oluşan bir organizasyona hizmet ediyorsa üzerinde durulması gereken bir konudur. Türk Silahlı Kuvvetleri sicil sistemi nitelik ve nicelik olarak ülkemizde en önemli performans değerlendirme sistemlerinden birisidir. TSK sicil sistemini, kendisine hizmet edilen amaçlara açısından yakın olan NATO ülkelerinin orduları ve uzak sayılan özel sektördeki örneklerle karşılaştırarak incelemek, özelliklerini ortaya çıkartmada faydalı olabilecektir. Her türlü sistemi ancak daha iyi anlaşıldığında gelişebilir diyerek başladığımız çalışmalarımızda, “TSK alt ve orta seviye liderler için 360° yöntemi ve açık sicil sistemi sayesinde daha iyi bir LİDER GELİŞİMİ sağlanabileceği” hipotezini bir anket uygulamasıyla irdelemeye çalıştık. Amacımız; TSK sicil sisteminin özelliklerinin ortaya konulması ve daha katılımcı, yeni geri besleme yöntemleri ile “Lider Gelişimi” ‘nin çağımızı aşan bir seviyeye çıkartılmasıdır. İstanbul, 1 5 Haziran 2000 1 Cengiz ÇOBAN VI

İşletmelerde teknolojik eğitim stratejileri kapsamında web tabanlı eğitimler

ÖZET T-?£f?l “Çalışan Eğitimi” olgusunun doğuşundan bu yana organizasyonlar, eğitimde zaman ve mekandan tasarruf ve maksimum verim amacıyla, yeni eğitim stratejilerinin de arayışına sürekli devam etmişlerdir. Bu kapsamda en eski ve en çaplı strateji olarak “Uzaktan Eğitim” karşımıza çıkmaktadır. Uzaktan eğitim, eğiten ve eğitilenin, birbirlerinden fiziksel uzaklıklarla ayrılmış olduğu durumlarda, eğitimi aradaki mesafeye karşın mümkün kılan ve maliyetlerden tasarruf sağlayan bir eğitim stratejisidir. Çok öncelerden geliştirilmeye başlanmış bir fikir olmaklar beraber, zamanı yeni gelmiş ve önemi henüz anlaşılmış bir yöntemdir. Öte yandan, teknolojide yaşanan ve sürekli hızlanan bir gelişme trendiyle birlikte, öğrenme sadece bilgi teknolojileri geliştirenler için değil tüm organizasyonlar için bir gereklilik ve süreklilik halini almıştır. Öğrenmeyi klasik sınıflarda sınırlandırmadan, çalışanların ihtiyaç duydukları anda bilgiye erişimlerini mümkün kılmak amacıyla gelişmeye başlayan bu bilinç, özellikle uzaktan eğitim stratejilerinde teknolojinin oynamaya başladığı rolü, eskiye oranla çok daha etkin ve verimli kılmaya başlamıştır. Artık şirketler sürekli olarak etkin eğitim teknikleri ile on-line teknolojileri en iyi biçimde birleştirmenin yolunu arar duruma gelmişlerdir. Zira bugün dünyada ortak yaklaşım, eğitimin global ekonominin başarısının temeli olma işlevini üstlenmesi yönündedir. Bu kritik görevi yerine getirmesi için eğitimin, günümüz global ekonomisinde de belirleyici olan, yeni teknolojilere yoğun şekilde yönelmesi gerekmektedir. “Teknolojik Eğitim Stratejileri” ifadesi, bir çok farklı stratejiyi içinde barındırmaktadır. CD-Romlar yoluyla Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE), İnternet ve/veya İntranetler kanalıyla Web Tabanlı Eğitim (WTE), diğer On-Line Eğitimler, bilgisayarların destek olarak kullanıldığı her türlü simülasyonlu eğitimler, bunlardan sadece bir kaçıdır. Hepsinin ortak yönü ise eğitünin sunum aracı olarak “Bilgisayarlar”m kullanılıyor olmasıdır. Simülasyonlu Eğitimler haricindeki stratejilerin bir diğer ortak özelliği ise uzaktan eğitimi mümkün kılmalarıdır. Böylece kişiler hem zamandan hem de mekandan bağımsız olarak ihtiyaç duydukları anda eğitim alabilmektedirler. Bu tür eğitimlerin en viii büyük avantajı, eğitimin taşıması gereken “tam zamanında(just in time)” ve “tam ihtiyaç duyulduğunda Gust in case)” özelliklerini taşıyabiliyor olması ve uzun vadede zaman ve maliyetten çok büyük kazanç sağlayıcı etkisidir. Bu anlamda artık aynı zamanda kurumsal bir üniversite olmanın gerekliliğine inanan kurumların teknolojik yatırıma, eğitimden daha fazla önem verdiği de göze çarpmaktadır. Çünkü sonuçta bu yatırım sağlam yapıldığı takdirde eğitimin maliyeti de düşecektir. Böylece verimli çalışanlar yetişecek ve karlılık kesinlikle artacaktır. Tüm bu avantajları göz önünde bulunduran günümüz organizasyonları, artık uzaktan eğitim ve teknolojinin birlikte kullanımını bir lüks olarak değil, bir gereklilik olarak görmekte ve uygulamaktadır. Özellikle çalışanların birbirlerinden ve organizasyonun diğer bölüm ve/veya birimlerinden fiziksel uzaklıklarla ayrıldığı durumlarda uzaktan eğitim, eğitim bölümleri tarafından çok etkin bir şekilde kullanılabilmektedir. Zira çalışanların her birinin, sadece belli periyotlarla eğitimin sunulduğu mekana gerçekleştirecekleri seyahatlerin masrafları ve seyahat ve eğitim esnasında oluşan geçici iş gücü kaybı düşünüldüğü taktirde, uzaktan eğitimin ne kadar etkin bir yöntem olduğu anlaşılabilecektir. Uzaktan eğitimi en etkin şekilde kullanabilecek organizasyonlar için örnekleme yapmak gerekirse; özellikle dünya çapma yayılmış olan ve her şubesinde şirket kültürünü barındırmak ve sürdürmek isteyen çok uluslu şirketler buna en iyi örneği teşkil edecektir. Ülke içi şartlarda değerlendirdiğimizde ise, yurdun dört bir yanına yayılmış çok şubeli bir bankanın, böyle bir stratejiden önemli ölçüde yararlanabileceği açıktır. Öte yandan uzaktan eğitimi misyon edinmiş kuruluşlar, uzaktan eğitimin genel geçer etkinliğinin yanı sıra, “en çok hangi teknikler kullanıldığı takdirde bu etkinliği maksimuma çıkarabiliriz?” sorusuna yanıt arama sürecinde de teknolojiyi ön plana çıkarmışlardır. Günümüzde uzaktan eğitimde teknolojik eğitim stratejilerinin geldiği en son nokta, Web Tabanlı Eğitim uygulamalarıdır. Web Tabanlı Eğitim, Bilgisayar Destekli Eğitimin, daha etkileşimli bir şekilde web, İnternet ve intranet metodolojileri ve teknolojileri vasıtasıyla ulaştırılmasını sağlayan yenilikçi bir “uzaktan eğitim” yaklaşımıdır. Ancak Web Tabanlı Eğitim, bilgisayara yüklenmiş bir Bilgisayar Destekli Eğitim olarak algılanmamalıdır. Bir ağ (network) aracılığı ile ulaşılan ve bir sunucuda ix depolanmış, istenildiğinde ulaşılabilen eğitimdir. Herhangi bir konuda, kendi kendini yönetebilen ve yönlendirebilen bir yapıya olanak sağlamasından ve her an güncellenebilir olmasından dolayı taze bilgi içeren yapısıyla oldukça canlı içerikler sunmaktadır. Web Tabanlı Eğitim uygulamaları, aynı zamanda, bilgisayar platformundan bağımsız tamamen değerlendirmeye, uygulamaya ve çözüm bulmaya olanak tanıyan yapısıyla, zengin medya kullanımını da mümkün kılmaktadır. Web Tabanlı Eğitim, herhangi bir zamanda, dünyanın herhangi bir yerindeki bireylere eğitim sunabilmek için ideal bir kanaldır. Bu alandaki teknolojik gelişimler, sınırsız bir çoklu ortam erişimini mümkün kılmaktadır. Üç boyutlu sanal gerçeklikleri, animasyonları, etkileşimleri, sohbeti, konferansı, ses ve video olanaklarım destekleyen web gezginleri (browser) çok çeşitli eğitim olanakları sunabilmektedir. Öte yandan eş zamanlı veya farklı zamanlarda sunulan etkileşim olanakları ve geri besleme stratejileri Web Tabanlı Eğitim uygulamalarının etkinliklerini artırmaktadır. Daha da önemlisi Web Tabanlı Eğitim uygulamaları sayesinde, eğitimin günlük hayata taşınabilmesi olanaklı kılınmaktadır. Web Tabanlı Eğitimler çok kısa bir gelecekte, eğitim piyasasmda önemli bir payı teşkil edecektir. Özellikle çoğunluğunu bankaların oluşturduğu, önde gelen uluslararası şirketler, yüz yüze sımf eğitimlerinin yerine etkileşimli web tabanlı uzaktan eğitim stratejilerine geçişe başlamış ya da en azından bu iki stratejiyi birleştirmenin yollarını keşfetmişlerdir. Bu alanda yapılan araştırmalar, medya seçiminin öğrenmeye etkisinin çok fazla olmadığım fakat öğrenmenin getirişindeki artışın özellikle eğitim modellerindeki yenilenmeler karşısında ortaya çıktığını tespit etmiştir. Bu kapsamda çalışmamızın amacı, bilgi çağında eğitimin önemini vurgulayarak, yeni tekniklerin eğitimde nasıl faydalı bir şekilde kullanılıp, verimi artıracağını tespit ettikten sonra, bir uzaktan eğitim metodu olarak, Web Tabanlı Eğitim uygulamalarını detaylı bir şekilde incelemektir. Günümüz işletmelerinin, karlılık ve verimlilik açısından, “çalışan eğitimi” olgusunun önemini kavramalarıyla ve teknolojide yaşanan hızlı gelişim ve değişimle birlikte, teknolojik eğitim stratejilerine geçişte izlediği yollar ve bu çerçevede Web Tabanlı Eğitim uygulamaları çalışmamızın kapsamını oluşturmaktadır. Buna göre Web tabanlı Eğitim uygulamalarının avantaj lanndan bahsetmemiz gerekirse, özetle şu maddeleri sıralayabiliriz: – Etkileşimli bir Web Tabanlı Eğitim uygulaması, eğitimi daha eğlenceli ve etkili bir süreç haline getirmektedir. – Standardizasyon sağlama özelliği sayesinde, kullanıcılar eğitimden eşit şekilde yararlanmaktadırlar. – Mekan kısıtı yoktur; eğitim salonu öğrencinin bilgisayarı olduğu için dünya çapında erişim ve her mekandan kullamcı-eğitmen iletişiminin sağlanması mümkündür. – Kullanıcı kapasitesi, bir sınıf mevcuduyla sınırlı değildir ve birden fazla kullanıcı tarafından aynı anda erişim mümkündür. – Zaman kısıtı yoktur; kullanıcının her an ve istediği zaman ulaşabilme olanağı işgücü kaybım azaltarak eğitimi günlük faaliyetlerin bir parçası yapmaktadır. – Kullanıcı bilgiye kendi hızıyla ve yöntemiyle ulaşarak her an aktif kalmaktadır. Kontrol eğitilenin elindedir; zaman, mekan ve miktarı kendisi belirleyebilmektedir. – Eğitim her zaman hazırdır. Bir kere alınmış olması, bir sonraki eğitime kadar tekrar başvurmayı asla engellemez. Kullanıcı, erişim sağlayabildiği her yerde eğitimi tekrar edebilmektedir. – Etkileşimli bir Web Tabanlı Eğitim Uygulaması’nm hatırlanma oranı, geleneksel eğitim yöntemlerine oranla %50 daha fazladır. – Geliştirme maliyeti bir kereye mahsustur. Hazır bir eğitime sınırsız mekanlardan ve sınırsız sayıda kullanıcı tarafından erişimin, maliyeti asla artırmaması, maliyet etkin sunum olanağı sağlamaktadır. – Kolay ve her an güncellenebilme olanağı sayesinde, çok sayıda kullanıcının sürekli güncel bilgiye maliyetsiz erişimini mümkün kılar. – Her zaman için diğer kaynaklara da erişim ve bağlantı kurabilme olanağı mevcuttur. – Eğitim geliştirmede çok çeşitli kapasite ve format olanakları vardır. – Merkezi ölçümlerle, elektronik ortamda yapılan değerlendirmelerin oluşturduğu veri kaynağı, organizasyonların insan kaynaklan yönetiminde önemli bir girdi sağlamaktadır. xı *$&*M**ri*mBu Bahsedilen tüm bu avantajlar çerçevesinde incelemeler içeren çalışmamızın uygulama bölümünde ise, bu alanda ülkemizde kaydedilen aşamalar ve son durum örneklerle incelenmiştir. Daha detaylı olarak ise Bankacılık Sektörü ve Türkiye Bankalar Birliği ele alınmıştır. Türkiye Bankalar Birliği’nde yeni başlatılan Web Tabanlı Eğitim uygulamaları çerçevesinde gerçekleştirilen anket çalışmasının sonuçlan ülkemizde, özellikle bankacılık sektöründe, bu alandaki çalışma ve gelişmelerin bir göstergesi olarak sergilenmiştir. Sonuç olarak, ülkemizde gelişmeye başlayan bilinç ve bu konuda hızla devam etmekte olan araştırma ve geliştirme faaliyetleri, eğitimde teknoloji kullanımı ve Web Tabanlı Eğitim uygulamaları konusunda bizlere olumlu sinyaller vermektedir. Ülkemiz bugün itibariyle gelişkin uygulamalara sahip olmamakla beraber, özellikle bankacılık sektörü üzerinde yaptığımız incelemeler, çok yakın bir gelecekte bu tür uygulamaların, geleneksel metotlarla birlikte kullanımının, vazgeçilmez bir eğitim stratejisi olarak kabul göreceğini göstermektedir. xıı

İşletmelerde yeniden yapılanma süreci Re-organization process in companies

IV ÖZET Günümüz değişken koşullarında eski yönetim teorileri artık terk edilmeye başlanmıştır. Esnek daha girişken yapılara sahip anlayışlar örgütlerde basan kazandıkça bu sistemlere yönelmede o denli yoğun olmaktadır. Tez dahilinde eski yönetim teorilerinin gelişimini,yaşadıkları sorunları ortaya koyduk. Yeni yaklaşımların ana hatlarına değinerek genel belirlemeler yapmaya çalıştım. Son bölümde bu yeni yaklaşımların terlik sektöründeki bir firmada uygulana bilinirliğini ortaya koymaya çalışılmıştır.

Kurumsal iletişimin değişen yönü ve bir uygulama

Xlll ÖZET Yalın bir ileti alış verişinden çok toplumsal nitelikli bir etkileşim ve paylaşımı içeren iletişim, açık ve sosyal bir yapıda olan örgütler için de varlıklarını sürdürebilmeleri açısından en önemli öğelerden biridir. Kurumsal iletişim, yönetim olgusu ile ortaya çıkmış ve zaman içerisinde yönetsel disiplinlerin değişimi ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle bir değişim trendi yaşamıştır. Kurumsal iletişimde meydana gelen yapısal değişimler, kurum içi ve kurum dışı iletişim yapısını değiştirmiş ve genel olarak örgütlerin iş yapma alışkanlıklarını etkilemiştir. Bu gelişmelere paralel olarak çevresel değişimler yaşayan ve daha global ve güçlü bir rekabet ortamında faaliyet göstermek durumunda kalan örgütler, bilgi ve iletişimin anlamını yeniden keşfetmiştir. Yapısal değişimlerle kurumsal iletişimin örgüt genelinde sağladığı destek, küreselleşme ve rekabet avantajı, artan işgücü performansı ve örgütsel etkinlik, esnekleşen örgüt yapısı ve örgütsel öğrenmenin desteklenmesi yönündedir. Bugün, kazanan örgüt olmak, kendini ifade edebilen örgüt olmak anlamındadır. Bu çalışmada, kurumsal iletişimde yaşanan değişim süreci ve etkileri detaylı olarak incelenmekte ve örnek bir uygulama sunulmaktadır. ABSTRACT Communication, consisting of a social interaction and shareness as a means of more than just a simple exchange, is one of the most important elements for organizations in order to survive. Organizational communication was structured by the management concept and, by the time, had

Elektronik ortamda eğitim, düzenleme ve uygulamaları Education in electronical environment, arrangements and applications

VIII ÖZET Günümüzde, işletmelerin rekabet yoğun bir ortamda, hayatta kalma savaşı vermeleri nedeniyle e-öğrenim giderek daha fazla ilgi çeken bir konu olmuştur. Özellikle, işletmeler için sunduğu, maliyet ve zaman tasarrufu, e-ögrenimi daha çekici kılmıştır. Bu çalışmada, eğitim-öğretim ve e-öğrenim konusunda bir çok terimin tanımı verilmiştir. E-öğrenimin hangi düşünceyle ortaya çıktığı, nelerin e-öğrenimin gelişimine katkıda bulunduğu araştırılmıştır. E-öğrenimin uygulama aşamaları sırasıyla incelenmiştir. E-öğrenimde başarıyı yakalayabilmek için izlenmesi gereken stratejiler belirtilmiş ve bugüne kadar yapılan yanlışlar açıklanmıştır. E- öğrenim ile klasik eğitim sistemleri arasındaki ilişki incelenmiş ve birlikte yürütülebilirlikleri araştırılmıştır. Araştırma yapılan alanın yeni bir konu olması nedeniyle bu konuda standartlaştırma çalışmaları yapan kurumlar ve yaptıkları çalışmalar incelenmiştir. E-öğrenim konusunda çok büyük bir kuşkuyla yaklaşılan ölçme değerlendirme sistemleri incelenmiş ve yapılması gerekenler özetlenmiştir. Bugüne kadarki gelişmeler analiz edilerek e-öğrenimin geleceği konusunda yapılan tahminler çalışmada sunulmuştur. Ayrıca, başarılı ve başarısız uygulamalardan örnekler çalışma içersinde yer verilmiştir. Bu çalışmaları başarıya veya başarısızlığa götüren nedenler sunulmuş ve elde edilen sonuçlar incelenmiştir. Teknolojinin yardımıyla e-öğrenimin geleceğinin çok büyük değişiklikler göstereceği gözlenmiş ve bu değişimle eğitim alanında reformların yaşanacağı öngörülmüştür. Anahtar Kelimler : e-öğrenim, i-eğitim, Web Tabanlı Eğitim, WTE, Eğitim Teknolojileri, Uzaktan Eğitim.