DOÇ.DR. ZABİT YENER

Ratlarda deneysel olarak oluşturulan aflatoksikozisde çörek otunun (Nigella sativa) karaciğer lezyonlarını engelleyici etkisinin araştırılması

Aflatoksikozis, insan ve hayvanlarda aflatoksinler tarafından olusturulan akut veya kronik seyirli bir mikotoksikozisdir. Hayvanlarda önemli ekonomik kayıplara neden olan ve insan saglıgını tehdit eden toksikasyon özellikle geri kalmıs ve gelismekte olan ülkelerde yaygın olarak görülmektedir. Kronik zehirlenmeler, hayvan ve insanlarda özellikle bagısıklık sisteminin baskılanmasına yol açarak birçok hastalıgın ön plana çıkmasına sebep olmaktadır. Aflatoksinler, özellikle hepatotoksik ve hepatokarsinojenik etkileriyle bilinmektedir. Aflatoksinlerden ileri gelen toksikasyonlarda etkili bir korunma bilinmemektedir. Ancak bazı vitamin ve mineraller ile proteinlerin koruyucu etkilerinin oldugu belirtilmektedir. Yapılan son çalısmalardan çörek otunun immunomodülatör, antioksidan ve antikanserojenik gibi birçok farmakolojik etkilerinin oldugu bilinmektedir. Ancak bu medikal bitkilerin aflatoksikozise karsı hepatoprotektif etkileri konusunda çalısma bulunmamaktadır. Gerçeklestirilen bu çalısmada, ratlarda deneysel olarak olusturulan aflatoksikozis’de karacigerde meydana gelen kronik lezyonların olusumunda, çörek otu tohumunun engelleyici etkisi; biyokimyasal, histopatolojik ve immunohistokimyasal olarak arastırıldı. Bu amaçla, otuz rat, 10’arlı 3 grub’a ayrıldı. Çalısma grubu olarak belirlenen ratlara, aflatoksinle birlikte, çörek otu tohum ekstraktlarının uçucu yagı verildi. Üç aylık deneme sonunda, nekropsileri yapılan ratlardan kan ve doku örnekleri alınarak biyokimyasal ve patolojik olarak incelendi. Biyokimyasal ve histopatolojik bulgulara göre lipid peroksidasyonun ve karaciger hasarının önemli ölçüde engellendigi gözlendi. Anahtar Sözcükler: Aflatoksikozis, Çörek otu tohumu, Karaciger lezyonları, Rat.