DOÇ.DR. YONCA GÜROL

Özellikler kuramı çerçevesinde Türkiye’de kadın girişimciler ve bir uygulama

ÖZET Toplumların ekonomik kalkınmalarında önemli bir gösterge olan girişimcilik, aynı zamanda bilgi ekonomisinin en önemli özelliklerinden biridir. Bununla birlikte toplumların gelişmişliğinin ölçüldüğü önemli kaynaklardan biri de kadınlardır. Günümüzde gelişen teknoloji ve endüstrileşme ile birlikte her geçen gün çalışma hayatına katılan kadın sayısında artış olmakta ve Türkiye’de kendi işini yapan kadınlar gittikçe çoğalmaktadır. Bu artışla kadınlar hem toplumsal ekonomiye katkı sağlamakta, hem de başarıları ile hemcinslerine rol-model olmaktadırlar. Yarattıkları birçok olumlu etki nedeniyle kadın girişimcilere verilen önem de her geçen gün artmaktadır. Kadınların girişimciliği tercih etme nedenleri; çalıştıkları işyerinde karşılaştıkları zorluklar, terfi engelleri, düşük maaş, çocuk sahibi olduktan sonra part-time çalışma isteği ve aile ekonomisine katkıda bulunma isteği şeklinde artırılabilir. Fakat kadınlar yaşadıkları bu zorluklardan ziyade kendileri istedikleri için girişimciliği tercih etmektedirler. Taşıdıkları kişisel özellikler onları girişimcilik yapmaları için teşvik etmektedir. Kadınların ve diğer bireylerin girişimciliği seçmelerinde etkili olan kişisel özellikler; kontrol odağı, basan ihtiyacı, risk alma eğilimi, yenilikçi olma, belirsizliğe tolerans ve kendine güvendir. Yapılan birçok araştırma kadın girişimcilerin, girişimcilik tercihlerinde bu özelliklerin etkili olduğunu göstermektedir. Bu nedenle kadın girişimcilerin kişisel özellikleri karakterlerine yansıtmaları, çalışmaya değer bir konudur. Bu çalışmanın araştırma kısırımda da Türkiye’deki kadın girişimcilerin bu özelliklere sahip oldukları ve girişimciliği tercih etmelerinde bu özelliklerin etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. VI

Örgütsel yakınlık ile ilgili örgüt modelleri ve bir uygulama Organizational models about organizational leanness and an application

ÖZET işletmelerin ulusal ve uluslar arası piyasalarda rekabet kabiliyeti kazanmaları yaşamlarını sürdürmeleri için, bir dizi ertelenemez nitelikteki ekonomik, teknik ve örgütsel çabalar tasarımlanmakta ve uygulanmaktadır. Müşteri beklentilerinin anında ve yüksek kaliteli ürünlerle doyurulması pazardaki rekabet gücünü arttırmanın vazgeçilmez ölçüleri olmuşlardır. Teknolojinin de hızlı gelişmesiyle çeşitlenen müşteri beklentileri oldukça değişken bir hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak birden fazla modelin bir arada üretilmesi ve hızla değişen talebe yanıt verebilme gereksinimi örgütleri önce üretim sistemleri bazında, ardından da yönetim sistemleri açısından değişiklikler yapmaya zorlamıştır. Tüm bu gelişmeler dünyada yeni yönetim anlayışlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu yönetim anlayışları doğrultusunda işletmeler yalın hale dönüşmeye başlamakta, kademeleri azaltmaya, bilgiyi paylaşmaya, esnek bir yapıya sahip olmaya çalışmaktadır. Bu doğrultuda işletmeler yalın üretim ve yalın yönetim kavramlarını benimsemeye başlamışlardır. Yalın yönetim sistemini benimseyen şirketlerden Siemens San. ve Tic. A.Ş.’de yapılan uygulamada firmanın yalın organizasyon yapısına geçmesindeki en büyük nedenlerin talep belirsizliği ve rekabet olduğu görülmüştür. Yaşanan bu talep belirsizliği ve rekabet ortamında Siemens, daha esnek davranmak ve müşteri isteklerine karşı daha hızlı cevap verebilmek durumunda kalmıştır ve bu amaçları gerçekleştirmek için bulunduğu hiyerarşik yapıdan süreç bazlı bir yatay organizasyon yapısına geçme kararı almıştır. Şu anda elde edilmek istenen yararlar bakımından orta düzeyde bulunan Siemens San. ve Tic. A.Ş.’de beklenen yararlan tam anlamıyla gerçekleştirmesi için üç yıllık bir sürece gereksinim duyulacağı öngörülmektedir. vıı

İnsan sermayesi yönetimi ve bir uygulama

ÖZET İnsan sermayesi bir bireyin sahip olduğu, görünen ve görünmeyen tüm bilgi, beceri, yetkinlik, tecrübe vb. gibi kavramlardır. Bu sermaye organizasyonları doğrudan etkileyen, yani organizasyonu başarılı ya da başarısız kılan sermayedir. Bir organizasyonun asıl değerini ortaya koyan; insan, yapı ve ilişki sermayelerinin birleşiminden oluşan entelektüel sermayedir. Entelektüel sermayeye temel teşkil eden unsur ise insan sermayesidir. insan olmadan basandan ve gelişimden söz etmek mümkün değildir. Bu çalışma, insan sermayesini, temelini oluşturduğu entelektüel sermaye ile olan ilişkisini ele alan ve son bölümde kabul görmüş insan sermayesi kriterleri üzerinden bir firmanın insan sermayesine bakışını ortaya koyan bir çalışmadır. iv

İnsan kaynakları yönetiminde dış kaynak kullanımı ve bir uygulama Outsourcing in human resources management and a research

ÖZET Bu çalışmada, insan kaynaklan yönetiminde (İKY) ve İKY fonksiyonlarında dış kaynak kullanımı ve boyutları incelenmektedir. Dış kaynak kullanımı; işletmelerin rekabette öne geçmek için belirledikleri temel yeteneklerine yoğunlaşıp, bunun dışındaki faaliyetlerinin tümünü veya bir kısmım işletme dışındaki organizasyonlardan temin etmesidir. Dış kaynak kullanımı, pek çok yönetim yaklaşımını etkilemekte ve bu yaklaşımlardan etkilenmektedir. Çalışmada; dış kaynak kullanımı ile etkileşim içinde olan güncel yaklaşımlar ele alındıktan sonra, dış kaynak kullanımı süreci incelenip, insan kaynaklan yönetimi ve fonksiyonlarının dış kaynaklardan teminine yer verilecektir. Araştırma kısmında ise; insan kaynaklan yönetiminin bazı fonksiyonlarım dış kaynaktan temin eden bir işletmenin uygulamalarından bahsedilecektir. VIII

Stratejik liderlik yetkinlikleri üzerine bir uygulama An application on strategic leadership competences

vn ÖZET Stratejik liderlik, organizasyonun istenen rekabet avantajını sağlaması için düşünme, faaliyetler yapma ve diğerlerini etkileme olarak tanımlanabilir. Böylece, stratejik liderler küresel rekabet ortamında, gerektiğinde hızla stratejik değişimi sağlayabilirler. Bu çalışma, stratejik liderlik kavramı ve yetkinlikleri ile ilgili teorik ve uygulamalı bir araştırmayı içermektedir. Stratejik liderlik bireysel olarak uygulanabileceği gibi takım olarak da uygulanabilir. Stratejik liderlik takımlarıyla birbirini tamamlayıcı nitelikte kişilerin stratejik karar verme sürecinde yer almaları sağlanır. Stratejik liderlerin rolleri idim ve kültürü destekleyen bir strateji geiştirmek, organizasyonu uyumlu ve yenffikçi kılmak, şirket politikalarıyla hareket etmek, etik davranışı güçlendirmek, düzeltmeleri yapma sürecine yardım etmek olarak sıralanabilir. Stratejik liderlerde olması beklenen yetkinlikler adalet duygusu, stratejik planlama, istisna yönetimi ve değişim, sonuçların yönlendirilmesi, global farklılaştırma, işletme perspektifi, iham verici motivasyon ve şartlı ödül, sinerjiyi destekleme, bireysel önem ve fikirlerin teşviki, farklılıkları azaltma, cesaret, yönetici imajı, deneyimlerden öğrenme, idealize edilmiş etki ve güvenirlik olarak sıralanabilir. Stratejik liderlik yetkinlikleri üzerine yapılan uygulamada, 13 farklı şirkette, yönetici düzeyinde yer alan 60 kişiyle anket yapılmış ve söz konusu İrişüerde yukarıda sayılan stratejik liderlik yetkînliMerinin bir kısmı araştırılmaya çahşiıraşör. Uygulamadan elde edien iki önemli bulgudan iki; kadınların stratejik liderlik yetkinKIeri açısından özellikle bireysel önem ve şartlı ödülde erkeklere göre daha üstün durumda olmaları, ikincisi ise; “bırakınız yapsınlar” anlayışının genel olarak fazla benimsenmediğİdir.

Süreç yönetiminde performans değerlendirme ve bir uygulama

ÖZET Yönetim için gerekli olan veriler ancak doğru yöntemlerle güvenilir verilerin değerlendirilmesi sonucunda sağlanabilirler. Bu çalışma ile, süreç yönetimi performans değerlendirme yöntemlerinin incelenmesi ve kullanım açısından kolaylık sağlayan bir yöntemin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu yöntem, insan kaynakları, işe alım ve yerleştirme süreci için uygulanmak istenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde süreç yönetimi ile ilgili tanımlamalar ve süreç yönetimi gelişmi ele alınmaktadır. Süreç yönetiminin, temel unsurları, gelişimi, diğer disiplinler ile ilgisi incelenmektedir. Süreç yönetiminin bir yönetim yaklaşımı olarak kullanılması ve süreç yönetimi üzerinde durulmuştur. Süreç performansının değerlendirilmesi ile ilgili bölümde, süreç değerlendirmenin amacı, değerlendirme sürecinin alt basamakları detaylandırılmıştır. Süreç değerlendirme yöntemlerinden en sık kullanılanlar belirtilmiş ve geliştirilen ?Yüzde Ağırlıklandırma Yöntemi? ile karşılaştırmaları gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın uygulama kısmında ise ?Yüzde Ağırlıklandırma Yöntemi?nin, Inter Partner Assistance Yardım ve Destek Hizm. Ltd.Şti İnsan Kaynakları Bölümü ? İşe Alma ve Yerleştirme Süreci? üzerinde uygulaması gerçekleştirilmiştir. Süreç haritasının oluşturulması ve süreç adımlarının performans kriterlerinin belirlenmesinin ardından, bu kriterler ?İkili Karşılaştırma Matrisi? ile karşılaştırmalı olarak, puanlanmıştır. Bu puanlama, süreçler hakkında bilgi sahibi olan kişiler, o süreç içinde çalışan kişilerden oluşturulan ekipler ve süreçlerin izlenmesinden sorumlu birim tarafından gerçekleştirlmiş ve süreç performans puanına katkıları hesaplanmıştır. Seçilen süreç haritası detayında izlenerek oluşturulan bu sistem Ağustos ve Eylül 2005 gerçek puanlarını kapsamaktadır. Takibeden bölümde ise ortaya çıkan sonuçlar çerçevesinde kriterlerin incelenmesi gerçekleştirlmiştir. Yöntemin amacı olarak, değerlendirilen sürecin performans puanı detaylı şekilde incelenmiştir.