DOÇ.DR. SEVAL FER

9. sınıf matematik dersi için 2005 yılında uygulanan öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri

Bu araştırmanın amacı, 9. sınıf matematik dersi öğretim programı hakkında matematik öğretmenlerinin görüşleri arasında kıdem, eğitim durumu ve çalıştıkları okul türüne göre anlamlı bir fark olup olmadığını incelemektir. Bu araştırmada, genel tarama modeli olan betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, İstanbul’un Avrupa yakasındaki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaöğretim kurumlarında çalışan 2668 matematik öğretmeni, araştırmanın örneklemini ise bu evren içerisinden küme örneklem yöntemiyle seçilen 2005-2006 öğretim yılında 9. sınıf matematik dersine giren 95 matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Doç. Dr. Seval Fer, matematik öğretmeni Abdulkadir İnan ve Sınıf öğretmeni Serkan Demir tarafından geliştirilen 74 maddeden oluşan ?9. Sınıf Matematik Dersi 2005 Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşlerini Değerlendirme Anketi? kullanılarak elde edilmiştir. Anket ile elde edilen veriler tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) ile test edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda matematik öğretmenlerinin çalıştıkları okul türüne, kıdem ve eğitim durumlarına göre 2005 yılında uygulanan 9. sınıf matematik dersi öğretim programının öğrenme süreci boyutuna ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenlerin 2005 yılında uygulanan 9. sınıf matematik dersi öğretim programının kazanımlar boyutuna ilişkin görüşleri arasında da bir farka rastlanmamıştır. 2005 yılında uygulanan 9. sınıf matematik dersi öğretim programının izleme ve değerlendirme boyutuna ilişkin öğretmenlerin çalıştıkları okul türüne ve kıdemine göre görüşleri arasında anlamlı bir farka rastlanmamış olmasına rağmen eğitim durumlarına göre görüşleri arasında anlamlı bir fark ortaya çıkmıştır. Ayrıca, yüksek lisans eğitimi almış öğretmenlerin görüşlerinin, 0.05 anlamlılık düzeyi dikkate alındığında, lisans eğitimi almış öğretmenlerin görüşlerinden farklı olduğu ortaya çıkmıştır. Buna karşın 9. sınıf matematik dersi öğretim programının program hazırlığı boyutuna, içerik boyutuna ilişkin öğretmenlerin görüşleri arasında çalıştıkları okul türüne, kıdemine ve eğitim durumlarına göre anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Ayrıca, 2005 yılında uygulanan 9. sınıf matematik dersi öğretim programının geneline ilişkin öğretmenlerin görüşleri arasında çalıştıkları okul türüne, kıdemine ve eğitim durumlarına göre yapılan karşılaştırmada anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Araştırmanın bulgularına göre, 2005 öğretim programı ile ilgili hizmet içi eğitimlerin yapılması, bu eğitimlere öğretmenlerin katılması için gerekli girişimlerde bulunulması önerilmiştir. Anahtar sözcükler: Öğretim programı, Matematik dersi, kıdem, okul türü, eğitim durumu

Yapılandırmacı tasarım uygulamasının fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden ‘bilimin doğası’ ve ‘bilim-teknoloji-toplum ilişkisi’ boyutlarının gelişimine etkisi

ÖZET Bu araştırmanın amacı, yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulamasının, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilimin doğası ve bilim-teknoloji-toplum ilişkisi boyutlarının gelişiminde geleneksel öğretim tasarımı uygulamasından daha etkili olup olmadığını belirleyebilmektir. Araştırma, Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Fen Bilgisi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan son sınıf öğrencileri ile Fen-Teknoloji-Toplum Dersi bünyesinde bir öğretim dönemi boyunca yürütülmüştür. “Öntest-Sontest Kontrol Gruplu Deneme Modeli”nin esas alındığı araştırmada, hem nicel hem de nitel veri analizi teknikleri kullanılmıştır. Bilimin doğasına ve bilim- teknoloji-toplum ilişkisine dair öğrenci anlayışlarının belirlenebilmesi için ölçme araçları olarak kullanılan 5’li likert tipindeki Temel Bilimsel Okuryazarlık Testi ‘nden elde edilen veriler nicel olarak istatistiksel tekniklerle, açık uçlu sorulardan oluşmuş Bilimin Doğası Anketi ile Bilim-Teknoloji-Toplum Anketi’nden elde edilen veriler ise nitel olarak açık kodlama tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmanın deney grubunda yer alan öğrenciler, geliştirilen yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulaması doğrultusunda planlanan etkinliklere katılmış ve bir dönem boyunca yürüttükleri çalışmaları raporlaştırmışlardır. Araştırmanın kontrol grubunda yer alan öğrenciler ise geleneksel öğretim tasarımı uygulaması bağlamında öğretmen merkezli, didaktik sunuma dayalı bir süreç izlemişlerdir. Araştırmada ölçme aracı olarak kullanılan Temel Bilimsel Okuryazarlık Testi’nden elde edilen verilerin analiziyle ulaşılan bulgular yorumlandıktan sonra şu sonuçlar ortaya konmuştur: 1) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilimin doğası boyutundaki anlayış düzeylerini, geleneksel öğretim tasarımı uygulamasına göre daha üst düzeyde geliştirmiştir. 2) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilim-teknoloji-toplum ilişkisi boyutundaki anlayış düzeylerini, geleneksel öğretim tasarımı uygulamasına göre daha üst düzeyde geliştirmiştir. 3) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilimin doğası boyutundaki anlayış düzeylerinin gelişiminde, cinsiyete göre anlamlı bir fark oluşturmamıştır. 4) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilim-teknoloji-toplum ilişkisi boyutundaki anlayış düzeylerinin gelişiminde, cinsiyete göre anlamlı bir fark oluşturmamıştır. 5) Geleneksel öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilimin doğası boyutundaki anlayış düzeylerinin gelişiminde, cinsiyete göre anlamlı bir fark oluşturmamıştır. 6) Geleneksel öğretim tasarımı uygulaması, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık yeterliklerinden bilim-teknoloji-toplum ilişkisi boyutundaki anlayış düzeylerinin gelişiminde, cinsiyete göre anlamlı bir fark oluşturmamıştır. Araştırmada kullanılan diğer ölçme araçları olan Bilimin Doğası Anketi’nden ve Bilim-Teknoloji-Toplum Anketi’nden elde edilen verilerin nitel analiziyle ulaşılan sonuçlar ise şunlar olmuştur: 1) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulamasıyla birlikte öğrenciler, bilimin değer bağımlı olduğu, aynı kanıtların farklı yorumlanabileceği, yaratıcılık ve hayal gücünün bilimsel süreçlerin tümünde önemli olduğu, bilimsel sınıflandırmaların yapaylığı yönünde görüşler yapılandırarak bilimin doğası anlayışlarım geliştirmişlerdir. Bununla birlikte öğrenciler, teorilerin kanunlara dönüşebileceği, teorilerin doğrudan sınanabileceği ve bilimsel modellerin gerçeğin birebir kopyası olduğu yönündeki naif görüşlerini de yeniden yapılandırarak çağdaş bilimsel anlayışla uyumlu hale getirebilmişlerdir. 2) Yapılandırmacı öğretim tasarımı uygulamasıyla birlikte öğrenciler, teknolojinin araç geliştirme, tasarlama süreci olduğu, geliştirilen tasarımların kullanışlı ve ekonomik olmasının gerektiği, teknolojinin gelişiminin sosyo-ekonomik, siyasi politik faktörlere bağımlı olduğu, teknolojinin bilime araç-gereç temin ettiği yönünde görüşler yapılandırarak bilim-teknoloji-toplum ilişkisi anlayışlarını geliştirmişlerdir. Bununla birlikte teknolojinin salt bilimin uygulaması olduğu yönündeki naif inanışın da yemden yapılandırılabildiği görülmüştür. Yukarıda ifade edilen sonuçlar ışığında, araştırmanın, alanda yapılacak yeni çalışmalar için kaynak oluşturması ve yol gösterici olması umulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Bilimsel Okuryazarlık, Bilimin Doğası, Bilim-Teknoloji- Bilim Toplum İlişkisi, Yapılandırmacılık, Yapılandırmacı Öğretim Tasarımı.

Bilgisayar destekli ve proje temelli öğretim tasarımlarının; bağımsız ve iş birlikli öğrenme stillerine sahip öğrencilerin akademik başarısına ve öğrenme kalıcılığına etkisinin incelenmesi The effects of computer-assisted and project-based instructional designs on student’ academic achievement and learning retention in terms of independent and collaborative learning styles

% J :.;’ ÖZET /% m>% M Araştıraıanm amacı, bilgisayar destekli ve proje temelli öğretim tasanmlannın, bağımsız ve işbirlikli öğrenme stillerine sahip sınıf öğretmenliği öğrencilerinin, “Gelişim ve Öğrenme” dersindeki akademik başarılarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisinin incelenmesidir. Araştırma modeli 2×2’lik gruplar arası faktöryel desen olarak belirlenmiştir. Araştırmada birinci faktör olan öğrenme stillerinin düzey sayısı, bağımsız ve işbirlikli olmak üzere iki; ikinci faktör olan öğretim tasarımların düzey sayısı da bilgisayar destekli ve proje temelli olmak üzere ikidir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2004-2005 eğitim-öğretim yılı güz dönemi Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü, Gelişim ve Öğrenme dersini alan ikinci sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Deney grubu olarak belirlenen 50′ şer kişilik 2 şube, 4 şube içerisinden tesadüfi yöntemle belirlenmiştir. Deney gruplarından birinde proje temelli, diğerin de ise bilgisayar destekli öğretim tasannu uygulanmıştır. Deney grupları cinsiyet, yaş, mezun olunan lise türü, birinci sımf not ortalamaları ve öğrenme stilleri açısından eşitlenmiştir. Araştırmada, öğrenme stili ölçeği, akademik başarı testi, proje temelli öğretim tasannu ve bilgisayar destekli öğretim için kullanılan özel öğretici program yazılımı olmak üzere 4 materyal kullanılmıştır. Öğrencilerin öğrenme stilinin belirlenmesi amacıyla Grasha-Riechmann tarafından geliştirilmiş, Türkçe’ye uyarlaması yapılmış “Grasha- Riechmann Öğrenci Öğrenme Stili Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçekte bağımsız, işbirlikli, yanşmacı, kaçınan, katılımcı ve bağımlı olmak üzere 6 alt ölçek bulunmaktadır. Ancak araştırmada bu boyutlardan, tasanmlara uygunluğu açısından sadece bağımsız ve işbirlikli öğrenme stili alt ölçekleri kullanmıştır. Çalışma grubu için alt ölçeklere ait geçerlik ve güvenilirlik çalışmalan araştırmacı tarafından yapılmış ve alt ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir (Cronbah alpha=bağımsız 0.71, işbirlikli 0.70). Araştırmada bilgisayar destekli ve proje temelli öğretim alan bağımsız ve işbirlikli öğrenme stillerine sahip öğrencilere, araştırmacı ve uzmanlar tarafından hazırlanarak, geçerlik ve güvenilirlik çalışmalan yapılmış akademik basan testi, uygulamadan sonra ve öğrenmenin kalıcılığım belirlemek amacıyla “test tekrar test” üç ay sonra olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Bilgisayar destekli öğretim tasanmının uygulanmasında kullamlmak üzere “Gelişim ve ıı Öğrenme” dersinin “Öğrenme” ünitesine ait araştırmacı ve uzmanlar tarafından özel öğretici program yazılımı hazırlanmış ve uygulanmıştır. Araştırma sonucunda; bağımsız öğrenme stiline sahip öğrencilerin bilgisayar destekli, işbirlikli öğrenme stiline sahip öğrencilerin ise proje temelli öğretim tasarımlarında daha başarılı ve öğrenmelerinin daha kalıcı olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuç da, öğrenme stilleri göz önüne alınarak hazırlanmış öğretim tasarımlarında öğrenme stillerinin akademik başarıyı ve öğrenme kalıcılığım olumlu yönde etkilediği savını destekler niteliktedir. Anahtar Kelimeler: Bilgisayar destekli öğretim tasannu, Proje temelli öğretim tasarımı, Öğrenme stili. s Ki * «-** îr f, ; * >v ‘ *?« “* : j* w fr X.*.*^” ^ 111

İlköğretim okullarında görev yapan 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin 2005 öğretim programlarına ilişkin görüşleri

Bu araştırmada 2005 öğretim programlarına yönelik 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin 2005 öğretim programlarına ilişkin görüşleri arasındaki farkın belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul İlinde görev yapan 40395 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise evren içerisinde küme örnekleme yöntemi ile belirlenen 8 ilçede görev yapan 386 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırmada betimsel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler Doç. Dr. Seval Fer, Serkan Demir ve Abdülkadir İnan tarafından geliştirilen 94 soruluk bir anket yoluyla elde edilmiştir. Anketin faktör analizi, geçerlik ve güvenirlik yapılmış ve tek yönlü varyans analizi için SPSS ( Statistical Package for social sciences ) bilgisayar programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre 2005 öğretim programlarının hazırlık boyutuna ilişkin 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin görüşleri arasında farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Buna karşın kazanımlar ve temalar, öğrenme süreçleri ve izleme ve değerlendirme boyutlarına ilişkin 1., 2., 3., 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin görüşleri arasında farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, 2005 öğretim programı ile ilgili hizmet içi eğitimlerin yapılması, bu eğitimlere öğretmenlerin katılması için gerekli girişimlerde bulunulması ve zümre toplantılarının daha fazla ve etkili bir şekilde yapılması, diğer sınıf zümre öğretmenleri ile paylaşımın arttırılması için girişimlerde bulunulması önerilmiştir.