DOÇ.DR. SALİH MERCAN

Tarihsel süreç içerisinde Türk-Yunan ilişkileri açısından Oniki Ada Twelve island in historical becaming abaut Turkish-Greece relations

69 ÖZET Türkler ve Yunanlılar yüzyıllardır yan yana yaşayan, bundan sonra da yaşamak zorunda olan iki millettir. Bu iki millet arasındaki ilişki önce savaşlarla başlamış, sonra Yunanlıların Osmanlı egemenliği altına girmesiyle bir bayrak altında devam etmiştir. Türkleri Avrupa’da istemeyen büyük devletlerin çabalan ile Yunanistan’ın bağımsızlığını kazanarak kendi devletini kurmasından sonra bu ilişkiler farklı bir boyut kazanmıştır. Yüzyıllar boyunca düşmanlık hislerine dayanmayan Türk- Yunan ilişkileri, Yunanistan’ın Megali İdea politikasını takip etmeye çalışmasıyla gergin bir hal almıştır. Yunanistan Megali idea politikası gereğince topraklarını Türklerin aleyhine olacak şekilde devamlı olarak genişletme çabasına girmişlerdir. Oniki Ada’nın Yunanistan’a ilhakı, Megali İdea içerisinde hedeflerden birisidir. Oysa bu adalar Osmanlı egemenliğine geçmeden önce hiçbir zaman Yunanlıların egemenliğinde olmamıştır. Oniki Ada, aslında 12 adet adadan oluşmamaktadır. Biz de genel kabul gören adı ile aynı ad altındaki takım adalardan büyük olan toplam on dört adayı( 1947 Paris Sözleşmesi ile Yunanistan’a bırakılan) esas olarak kabul edeceğiz. Bu grupta yer alan adalar: Astropolia, Rodos, Kalki, Karpatos, Kazos, Piskopis, Miziros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Simi, İstanköy ve Meis’ tir. Oniki Ada’nın Yunanlılara geçmesi beraberinde iki ülke arasında yeni sorunlar da getirmiştir. Kardak Krizinde olduğu gibi bu bölgede mevcut ada, adacık ve kayalıklar potansiyel birer gerginlik nedenidir. Ayrıca Yunanistan’ın iddia ettiği adaların kıta sahanlığı bulunması konusu çok daha büyük çaplı bir sorundur. Oniki Ada Bulunduğu konum itibarı ile Karadeniz yoluyla Türk dünyası ve Kafkaslardan gelen, Akdeniz yoluyla Orta Doğu dan gelen istikametleri kontrol altına alabilir. Ayrıca Türkiye üzerine yapılacak Askeri harekatlarda üs olarak kullanılabilir. Bu nedenlerle bu adaların Lozan Antlaşması gereğince silahsızlandırılması gereklidir.