DOÇ.DR. SAİT GEZGİN

Farklı fosforlu gübre ve çinko dozlarına ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin tepkileri Responses of bread and durum wheat genotypes to the different phosphorous fertilizers and zinc doses

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ FARIOJFOSFORLU GÜBRE VE ÇİNKO IX)ZLAMNA EKMEKLİK VE MAKARNALIKBUĞDAY ÇEŞİTIJEMNİN TEPKİLERİ Fadime KARAKURT Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Sait GEZGİN 1999, Sayfa : 48 Jüri : Doç. Dr. Sait GEZGİN Prof. Dr. Kemal GÜR Doç. Dr. Bayram SADE Bu araştırma, 1996-1997 ürün yılında farklı fosforlu gübre ve çinko dozlarının, Konya sulu şartlarında buğday çeşitierinin verim, verim unsurları, danede protein oram ve yaprak fosfor ve çinko kapsamı üzerine olan etkisini belirtmek amacıyla yürütülmüştür. Deneme yeri toprağı killi bünyede olup organik madde bakımından fakir ve kireççe zengindir. Ayrıca alkalin reaksiyon gösteren ve orta düzeyde fosfor (8.52 ppm P) içeren deneme toprağı çinko (0.3 1 ppm) yönüyle fakirdir. Araştırmada, 3 farklı fosforlu gübre (20.20.0 kompoze, DAP ve TSP), 3 farklı çinko dozu (kontrol, 1.5 kg/da Zn ve 3 kg/da Zn) ve 2 ekmeklik (Gerek-79, Bezostaya-I) ve 2 makarnalık (Selçuklu-97, Çakmak-79) olmak üzere 4 buğday çeşidi kullanılmıştır. Dane verimi, metrekaredeki başak sayısı ve bayrak yaprakların çinko kapsamı bakımından; fosforlu gübreler, çinko dozları ve buğday çeşitleri arasındaki farklar istatistiki olarak önemli bulunmuştur. Dane verimi ve metrekaredeki başak sayısı en yüksek 20.20.0 kompoze gübrede (519 kg/da ve 749.5 adet) elde edilmiş olup bunu DAP (491.3 kg/da ve 590.3 adet) ve TSP (413.1 kg/da ve 449 adet) izlemiştir. En yüksek dane verimi ve metrekaredeki başak sayısı 1.5 kg/da çinko (488.9 kg/da ve 655.7 adet) uygulamasıyla alınmıştır. Kontrole (0 kg/da Zn) kıyasla dane verimi ve metrekaredeki başak sayısı 1.5 kg/da çinko dozunda %9 ve %17.6 ve 3 kg/da çinko dozunda %8 ve %3.2 oranlarında artmıştır. Danede protein oram üzerine fosforlu gübreler ve çinko dozlarının etkisi istatistiki olarak önemsiz bulunmuştur. Fosforlu gübreler; başaklanma döneminde bayrak yaprakların çinko kapsamı bakımından 20.20.0 kompoze >TSP > DAP ve fosfor kapsamı bakımından DAP > TSP > 20.20.0 şeklinde sıralanmışlardır. LSD testine göre (p<0.05) çinko ve fosfor kapsamı bakımından sırasıyla 20.20.0 kompoze ile TSP ve DAP ile TSP arasındaki farklar önemsizdir. Yaprakta çinko kapsamı kontrole (9.1 ppm) kıyasla 1.5 kg/da Zn dozunda %96.7 ve 3 kg/da Zn dozunda %113.2 oranında artmıştır. Yapraktaki çinko kapsamı ortalama olarak en yüksek Çakmak-79'da [16.6 ppm (a)] olup, bunu Bezostaya-I [15.5 ppm (ab)], Selçuklu-97 [15.2 ppm (b)] ve Gerek-79 [14.7 ppm (b)] çeşitleri izlemiştir. Başaklanma döneminde bayrak yapraklarının fosfor kapsamı üzerine çinko dozları ve çeşitlerin etkisi istatistiki olarak önemli olmamıştır. Anahtar Kelimeler: çinko noksanlığı, yaprakta çinko konsantrasyonu, makarnalık buğday, ekmeklik buğday, genotip, fosfor, protein oram, çinko sülfat, dane verimi u

Şeker pancarının (beta vulgaris L.) verim ve kalitesi üzerine çinko ve bor uygulamasının etkisi

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ŞEKER PANCARININ {Beta Vulgaris L.) VERİM VE KALİTESİ ÜZERİNE ÇİNKO VE BOR UYGULAMASININ ETKİSİ Mehmet HAMURCU Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Sait GEZGİN 2000, Sayfa: Jüri : Prof. Dr. Saim KARAKAPLAN : Doç. Dr. Sait GEZGİN : Doç. Dr. Mustafa ÖNDER Bu araştırma 1999 üretim yılında Altınekin ve Seydişehir lokasy onlarında farklı seviyelerde uygulanan çinko ve borun şeker pancarının kök verimi, şeker oranı ve şe ker verimine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Tarla denemelerinde çinko ve bor dört farklı (Zno= 0 kg/da, Znı= 1 kg /da, Zn2= 2 kg /da, Zri4= 4 kg /da ve Bo= 0 kg /da, Bı= 0.5 kg/da, B2= 1 kg/da, B3= 2 kg/da) seviyede uygulanmıştır. Şeker pancarı bitkisinin kök verimi ve şeker verimi üzerine her iki lokasy onda da çinko dozu, bor dozu ve Zn x B interaksiyonunun etkisi istatistiki olarak önemli (p< 0.01) bulunmuştur. Şeker oram üzerine ise çinko ve bor dozlarının etkisi istatistiki olarak önemsiz olmakla birlikte, Zn x B interaksiyonun etkisi Altınekin lokasyonunda istatistiki olarak önemli (p<0.05) olmasına rağmen, Seydişehir lokasyonunda önemsiz bulunmuştur. Araştırmada en yüksek kök verimi ve şeker verimi Altınekin lokasyonunda 1 kg Çinko + 0 kg bor uygulamasından, Seydişehir lokasyonun da ise 1 kg çinko + 2 kg bor uygulamasından elde edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Şeker pancarı, Çinko, Bor, Çinko Uygulaması, Bor uygulaması, Verim ve Kalite

Konya Ovası topraklarında şeker pancarının beslenme sorunlarının belirlenmesi The Determine of sugar beet nutrition problems in Konya Plain’s soils

öz KONYA OVASI TOPRAKLARINDA ŞEKER PANCARININ BESLENME SORUNLARININ BELİRLENMESİ Nesim DURSUN Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Sait GEZGİN 1999, 50 sayfa. Jüri: Prof. Dr. Saim KARAKAPLAN Prof. Dr. Kemal GÜR Doç. Dr. Sait GEZGİN Bu araştırmada, Konya Ovası’nda şeker pancarı bitkisinin besin elementlerinin eksik ya da fazlalıklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için yöredeki şeker pancarı alanlarını en iyi şekilde temsil edebilecek biçimde 70 farklı tarladan (birimden) bitki ve toprak örnekleri alınarak analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre toprakların reaksiyonu (pH) 7,65, alkalin karakterli; organik madde kapsamı ortalama % 1,59, %92,9’u organik madde bakımından fakirdir. Kireç (CaCO3) kapsamları ortalama %19,1, %97,1’i kireçli ve katyon değiştirme kapasiteleri ortalama 26,07 me/100 gr. olup 10.72 me/100 gr. ile 44.74 me/100 gr. arasında değişmektedir. Bitkilere elverişli NH4 + N03 azot miktarları ortalama %0,059, fosfor miktarları ortalama 10,21 ppm ve potasyum miktarları ortalama 1,39 me/100 g olup bu sonuçlara göre toprakların; NH4 + NO3 azot miktarları ile potasyum miktarları yeterli düzeyde olup, fosfor miktarları ise %65,8’inde yetersiz, %34,2’sinde yeterli bulunmuştur. Toprak örneklerinin tamamında Cu ve Mn miktarları yeterli düzeyde, Zn, B ve Fe miktarları ise, sırasıyla % 85,7; 45,8 ve % 95,7′ si yeterli olmasına rağmen % 14,3; 54,2 ve % 4,3′ ü yetersiz olarak tespit edilmiştir. Yaprak analiz sonuçlarına göre bitkilerin azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum ve sodyum kapsamları yeterli düzeyde olup, birimlerin %4,3’ünde demir, %14,3’ünde çinko ve %38,6’sında bor noksanlığı mevcuttur. Ancak, yaprak ayasında çinko ile N, P ve Fe arasındaki dengenin ortalama olarak birimlerin %80’inde çinko aleyhine bozuk, bor ile kalsiyum arasındaki dengenin ise birimlerin %67’sinde bor aleyhine bozuk olduğunu dikkate alırsak, bölge topraklarının yaklaşık %80’inde çinko ve %67’sinde bor noksanlığı görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Şeker pancarı, bitki analizleri, toprak analizleri, noksanlık, besin elementleri.