DOÇ.DR. ÖZGEN ÜMİT ÇOLAK

Spor ayakkabısının biyomekanik kurallara göre sonlu elemanlar methodu ile incelenmesi

Bu çalışmada spor ayakkabısı tabanın insan ayağı üzerindeki etkileri incelenmiştir. İnsan vücudunu taşımakla yükümlü olan bu önemli parçamızın gelişmiş mühendislik yöntemleri ile incelenmesi çok büyük önem taşımaktadır. Biyolojik bir konun mühendislik yöntemleri ile ele alınmasına biyo mühendilisik denmektedir ve mekanik ile konularının dâhil olduğu kısımlara ise biyomekanik denir. Spor ayakkabıları günümüzde sporcuların ve spor yapma bilincinin artması önem kazanmaktadır. Bu konun incelenmesi ve biyomekaniğinin anlaşılması da günümüzde gelişen ayakkabı tasarımlarının konfor ve desteklerinin anlaşılması açısından da önemlidir. Bu sorulara çeşitli disiplinlerdeki mühendislik yöntemleri ile incelemek mümkün olmuştur. Bu yöntemlere örnek vermek gerekirse malzeme, mekanik, tersine mühendislik, matematiktir. Ele aldığımız biyomekanik problemin matematiksel modelin de sonlu elemanlar yöntemi kullanılmıştır. Geometrinin elde edilmesindeki tersine mühendislik işleminde görüntü işleme teknikleri kullanılmıştır. Geliştirilen yöntem ise MR datası ile gelen STL formatındaki yüzeylerin işlenerek birbirinin ile uyumlu şekilde sonlu elemanlar modelinin oluşturulması ve modelin viskoelastik, hiperelastik malzeme modelleri ile tanımlanması olmuştur. Sonuç olarak ayak ve ayakkabı tabanın maruz kaldığı yükleme koşu ile çeşitli taban malzemeleri ile bilgisayar ortamında oluşan gerilmeler yani mevcut zararlar ve etkiler incelenmiştir. Bu gerilmelerin ayak üzerinde uygun bir şekilde dağılım oluşturulduğuna bakılmıştır. Anahtar kelimeler: Biyomekanik, Sonlu elemanlar, Viskoelastik, Hiperelastik x

Küçük hidroelektrik santrallerde türbin tasarımı Design of hyrolic

Küçük Hidroelektrik Santraller, Birleşmiş Milletler Sanayi ve Kalkınma Organizasyonu (UNIDO) sınıflamasına göre 1MW ile 10MW arası kurulu güçlere sahip santralleri kapsamaktadır. 1MW’dan daha küçük kapasiteli HES’lere Mini HES, 10MW’dan büyük kapasiteli HES’lere ise Orta Büyükle HES denilmektedir. şletme tarzlarına, yapılış şekillerine, hidrolik düşüye ve akımın rotordaki yönüne göre hidrolik türbinleri çeşitli sınıflandırmalara tabi tutmak mümkündür. Ancak genellikle hidrolik türbinler `aksiyon türbinleri’ ve `reaksiyon türbinleri’ olmak üzeri iki ana gruba ayrılırlar. Bu çalışmada hidrolik türbin tasarımları incelenmiş ve 1996 yılından beri Alarko tarafından işletilmekte olan Berdan HES’in mevcut Francis tipi türbinleri ve alternatif olarak seçilebilecek Kaplan tipi türbinlerin hesapları yapılmış. E E 2005 yıllık çalışma raporundaki düşü ve debi değerleri göz önüne alınarak aynı şartlarda Kaplan tipi bir türbin seçilmesi halinde üretilebilecek enerji hesaplanmıştır. Sonuç olarak mevcut Francis tipi türbinler yerine kısmi yüklerde daha yüksek verimler veren Kaplan tipi bir türbin seçilmiş olsaydı 2005 yılı içinde 5974954 kWh daha fazla bir elektrik üretimi gerçekleştirilmiş olacağı ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Küçük HES, türbin seçimi, türbin tasarımı JÜR 1. Doç. Dr. Özgen Ümit ÇOLAK (Danışman) Kabul tarihi: 22.06.2006 2. Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI Sayfa Sayısı: 123 3. Y. Doç. Dr. Nur BEK ROĞLU