DOÇ.DR. NURAN AY

Atık kumların çimento ile stabilizasyonu Stabilization of inactive sand by cement

ÖZET Yüksek LisansTezi ATIK KUMLARIN ÇİMENTO İLE STABİLİZASYONU NURCAN DEMİRHAN Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Nuran AY 1998, 89 Kum, en önemli seramik hammaddelerinden biridir. Bu çalışma, Ankara – Gölbaşı bölgesinde 3000 ton rezervi olan atık kumun, inşaat sektöründe alt temel malzemesi olarak kullanıma elverişliliğinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Üst yapının getirdiği yükleri karşılamak için zeminin özellikleri yeterli olmadığında, zemini iyileştirmek gerekmektedir. Kötü zemin uygun duruma getirildikten sonra temeller sağlam tabakaya oturtulur. Bu işlem; kötü malzeme tamamen kaldırılarak yerine üstün nitelikli zemin doldurularak yada doğal zemin ıslah edildikten sonra tekrar yerleştirilme şeklinde yapılmaktadır. Zemin özelliklerini, yerinde yapılan işlemlerle iyileştirmek ise diğer bir yöntemdir. Zemin stabilizasyon yöntemleri; sıkıştırma, ön yükleme, enjeksiyon, ısıl işlemler, donatı ve katkı maddeleri uygulamasıdır. Bu çalışmada, katkı maddeleri ile stabilizasyon yöntemi uygulanarak, atık kuma, % 5,5- 6- 7- 7,5- 8 ve 10 oranında çimento katılarak optimum su içeriğinde 7 günlük ve 28 günlük serbest basma deneyleri yapılmıştır. % 6 çimento katkısı ile 7 ve 28 günlük serbest basma değerlerinde olması gereken minimum 1000 kPa ve Kaliforniya taşıma oram ( CBR ) için minimum % 50 değerlerinin üzerinde değerler elde edilmiştir. Kumun % 6 çimento katkısı ile alt temel malzemesi olarak kullanılabileceği görülmüştür. Anahtar kelimeler: Zemin, stabilizasyon, katkı maddeleri, serbest basma dayanımı. ABSTRACT Master Of Science Thesis ST ABIOZATION OF INACTIVE SAND BY CEMENT NURCAN DEMİRHAN Anadolu University Graduate School of Natural and Applied Sciences Ceramic Engineering Supervisor : Doç. Dr. Nuran AY 1998, Page 89 Sand is one of the major raw materials of ceramic industry. This study is performed for evaluating the usability of inactive sand having 3000 tons reserve in Gölbaşı region for sub-base material in civil industry. When soil characteristics are insufficient to counter the loads of superstructure, soil should be reformed. In this case, some techniques are applied to the soil and base is settled on a rigid layer. Either insufficient material is removed completely and a soil having superior characteristics is filled instead of this or natural soil is settled after it is reformed. Improving soil characteristics by in-situ operations is another method. Soil stabilization methods are compaction, pre-loading, injection, heat treatment, reinforcement and application of additives. In this study, additive application method is carried out as adding 5.5, 6, 7, 7.5, 8 and 10 % cement into inactive sand at optimum water content and disengaged pressure experiments are performed for 7 and 28 days aged samples. Values obtained for 6 % cement additions are higher than required mininum values of disengaged pressure strength of 1000 fcPa and 50 % for Californian Bearing Rate ( CBR ). It is seen that, this inactive sand can be used as sub- base material with 6 % cement addition. Key words: Soil, stabilization, additive, compressive strength.

Bakır ergitme fırın refrakterlerinin iyileştirilmesi Improvement of copper melting refractories

ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAKIR ERGİTME FIRIN REFRAKTERLERİNÎN İYİLEŞTİRİLMESİ NAFİZ ÖZDEMİR Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Nuran AY 2000 Bakır konvertörlerinde kullanılan krom magnezit tuğlalarda direkt bağ Özelliği, tuğla kullanım ömrünü önemli derecede artırır. Bu çalışmada tuğla yapısında direkt bağa ulaşmak için farklı kimyasal bileşimlerde ve tane boyutlarında, magnezit ve kromitler kullanılarak tuğla özelliklerine etkileri araştırılmıştır. Hammaddelerin saflığının, tane boyutunun ve pişirme sıcaklığının tuğlaların fiziksel ve kimyasal özelliklerinde ve direkt bağ oluşumunda önemli rol oynadığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonrası üretilen tuğlalar pişirme sıcaklığının fiziksel özelliklere etkisini belirlemek için üç değişik sıcaklıkta pişirilmiştir. 1700 °C’de pişirilen tuğlalar bir bakır işletmesi konverterinde denenmiş ve bu konverterde kullanılan silikat bağlı krom magnezit tuğlalara oranla % 50 daha iyi performans göstermişlerdir. Anahtar Kelimeler: Manyezit, Kromit, Bakır Konverteri, Direkt Bağ, Krom Magnezit Tuğla

Granit seramiğinin özelliklerine kuvarsın etkileri The Effects of quartz to characteristics of granite ceramic

ÖZET Yüksek Lisans Tezi GRANİT SERAMİĞİN ÖZELLİKLERİNE KUVARSIN ETKİLERİ ESRA ÇINAR ARICI Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç.Dr. Nuran AY 1998,60 Bu çalışmada, granit seramik üretim reçetesinde kullanılan ana hammaddelerden kuvarsın üç değişik kalitesinin granit seramik süreçleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. İstanbul bölgesinden elde edilen silis kumu tüvenan halde reçete3, İstanbul silis kumunun zenginleştirilmesi ile elde edilen ürün olan flote silis reçete2 ve kuvarsit cevherinden elde edilen kuvars reçete 1 olarak ele alınıp granit seramik süreci boyunca kontrol ve testleri yapılmıştır. Reçetelerin incelenmesi granit seramik süreci hammadde, çamur ve granül hazırlama, şekillendirme, pişirme ve parlatma bakımından anlatılmıştır. Türkiye’de yeni uygulanmaya başlanan bu sürecin diğer sırlı ve sırsız seramik üretim süreçleri ile karşılaştırması yapılmıştır.

Atık seramik karolarının çimento üretiminde kullanılması The Use of ceramic tile seraps for the cement production

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ATIK SERAMİK KAROLARININ ÇİMENTO ÜRETİMİNDE KULLANILMASI MEVLÜT ÜNAL Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç.Dr.Nuran AY 1998, Sayfa 82 Portland çimentosunun puzolanik özellik gösteren malzemelerle birlikte öğütülmesi sonucu elde edilen çimentolara puzolanh çimento denir. Puzolanlar, doğal ve suni olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Seramik karo atıkları, seramik endüstrinde, hatalı üretim sonucunda meydana gelen ve tekrar kullanılamayan malzemelerdir. Bunlar, suni puzolanlar grubunda yer alırlar. Eskişehir bölgesindeki seramik üreticilerinde çok miktarda atık seramik bulunmaktadır. Bu atıkların, çimento üretiminde değerlendirilmesi ülke ekonomisi açısından yarar sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada, seramik karo atığının %25, %30, %35, %40 oranlarında portland çimentosuna ilave edilmesiyle hazırlanan çimentonun kimyasal, fiziksel ve mukavemet özellikleri incelenmiştir. Hazırlanan numunelerin puzolanik aktivitesi, priz başlama ve sona erme süreleri, hacim genleşmesi, tane boyut dağılımı, yoğunluğu, özgül yüzeyi ve mukavemet deneyleri tesbit edilmiştir. Çalışma sonucunda, seramik karo atıklarından %35 oranına kadar çimentoya ilave edilebileceği tespit edilmiştir. Bu ise, çimento katkı maddesinin maliyetini düşüreceğinden çimento maliyeti azaltacaktır. Anahtar Kelimeler : Atık Seramik Karo, Puzolan, Çimento

2024-T3 alüminyum alaşımının simüle edilmiş uçuş yükleri altında yorulma davranışı Fatigue behaviour of 2024-T3 aluminium alloy under simplified flight simulation loading

ÖZET Doktora Tezi 2024-T3 ALÜMİNYUM ALAŞIMININ SİMÜLE EDİLMİŞ UÇUŞ YÜKLERİ ALTINDA YORULMA DAVRANIŞI DİLEK TETİK Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Sivil Havacılık Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Nuran AY 1999, 123 Sayfa Bu çalışmada, 2024-T3 alüminyum alaşımının gerçek uçuş şartlarına yakın koşullarda yorulma davranışının belirlenmesi amacıyla sabit ve simüle edilmiş değişken genlikli yükler altında yorulma deneyleri yapılmıştır. Simüle edilmiş değişken genlikli deneylerde R=0,1 oranında, her 5000, 2500, 1200 çevrimde 100 çevrim blok aşırı yük uygulanmıştır. R=0,5 oranında ise her 500, 250 çevrimde 50 çevrim blok aşırı yük uygulanmıştır. Karşılaştırmak amacıyla aynı alüminyum alaşımının yorulma davranışı iki değişik yük oranında (R=0,1 ve R=0,5) sabit genlikli yük altında incelenmiştir. Değişik periyotlarda uygulanan aşırı yük ile çatlak ilerleme hızının değişimi incelenmiştir. Deneyler numuneler kırılıncaya kadar devam ettirilmiş ve kırık yüzeylerde oluşan ve taramalı elektron mikroskobu ile belirlenen yorulma çizgileri yardımıyla mikro boyutta bölgesel olarak çatlak ilerleme hızı hesaplanmış ve çatlak ilerleme hızını bölgesel olarak etkileyen yapısal hatalar üzerinde incelemeler yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Alüminyum, çatlak ilerlemesi, yorulma, mikroyapı, sabit genlikli yükleme, simüle edilmiş uçuş yükleri

Firit üretiminde boraks şlamının kullanılabilirliğinin araştırılması Investigation of the use of borax slime for the frit production

ÖZET Yüksek Lisans Tezi FIRIT ÜRETİMİNDE BORAKS ŞLAMININ KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI KAYA GÜNEŞ Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Nuran AY 1999, 75 Bu çalışmada, bor bileşiklerinin cevherden kazanılması sürecinde atık malzeme olarak ortaya çıkan boraks şlamından seramik sektöründe faydalanabilme olasılığı araştırılmıştır. Belirli bir kimyasal bileşime sahip firit reçetesi içindeki bor bileşikleri uzaklaştırılmış, bunların yerine atık malzeme olan boraks şlamı kullanılarak aynı özellikler gösteren yeni bir firit reçetesi geliştirilmiştir. Geliştirilen reçete ile hem ekenomik açıdan fayda sağlanmış, hem de atık malzemenin tekrar kullanımı ile doğaya verilen zarar en aza indirilmeye çalışılmıştır. Elde edilen verlere göre boraks şlamının, seramik sektörü için çok değerli bir hammadde olması beklenmektedir. Anahtar kelimeler : Fîrit, Boraks Şlamı, Piritli Sırlar, Firit Fırınları

Duvar karosu üretiminde perlit kullanımı Using perlit in wall tile body

ÖZET Yüksek Lisans Tezi DUVAR KAROSU ÜRETİMDE PERLİT KULLANIMI BEYHAN TAŞPINAR Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Nuran AY 1997,98 Hızlı tek pişirim yöntemi ile üretilen duvar karosuna “monoporoz” denilmektedir. Monoporoz üretimi başlıca hammaddelerin öğütülmesi, granül yapma, presleme, sırlama, kurutma ve pişirme süreçlerini içerir. Perlit %90-97 cam, %3-10 kristalleşmiş mineraller içeren volkanik kayaçtır. Dünyadaki 6 milyar tonluk perlit rezervinin 4 milyar tonu ülkemizde bulunmaktadır. Günümüzde perlit genleştirilerek inşaat, metalürji, tanım ve filtre endüstrisinde kullanılmakta ve bir kısmı da ihraç edilmektedir. Rezervlerin çok büyük bir kısmı ise değerlendirilememektedir. Bu çalışmada ham perlit % 5, % 10, % 15 ve % 20 oranlarında monoporoz bünyesine ilave edilmiş ve bu bünyeler perlit içermeyen bünye ile karşılaştırarak mekanik, fiziksel ve ısıl özellikleri incelenmiştir. Hazırlanan numunelerin kuruma ve pişme küçülmeleri, ham, kuru ve pişmiş mukavemetleri, su emmeleri, yığınsal yoğunluk ve görünür yoğunluklar yapılan deneylerle tesbit edilmiştir. Ayrıca ham ve pişmiş dilatometre ve X-ışınları difraktometresi analizleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda perlit miktarına bağlı olarak, mukavemet ve su emme değerleri değişmediği halde karoların kütlelerinin %1-2,7 ve hammaddelerin öğünme sürelerinin %30 oranlarında azaldığı görülmüştür. Bunların yanında hammadde maliyetinin de %10-20 oranında azaldığı tesbit edilmiştir. Pişme küçümelerinde ise bir miktar artma gözlenmiştir. Isıl genleşme katsayıları değişmezken X-ışınları difraktometresi sonuçlarına göre toplam kristal faz miktarında azalma olmuştur. Anahtar Kelimeler : Perlit, Monoporoz,

Döküm çamuru katkı maddelerinin alçı kalıba etkileri Effects of dispersant of sanitaryware slip on plaster mold characteristics

ÖZET Yüksek Lisans Tezi DÖKÜM ÇAMURU KATKI MADDELERİNİN ALÇI KALIBA ETKİLERİ MELTEM ULUDAĞ Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Naran AY 1999, Sayfa 94 Bu çalışma, döküm çamurunda kullanılan katkı malzemelerin alçı kalıp ömrü- özelliği üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Sodyum silikat (A), silikattı bileşim (C) ve organik bileşildi (E) deflokülantlan kullanılarak üç farklı çamur hazırlanmış ve günlük alçı dökümü yapılmıştır. Kalıbın nem miktarı, kalınlık alması günlük olarak düzenli bir şekilde tesbit edilmiş, döküm boyunca döküm çamurlarının Teolojisinin standart değerde kalmaları sağlanmıştır. Yine aym çamurda bekletilen alçı küplerin 86 döküm sonrası su emme testi ile alçının kalıp ömrü ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile yapısal farklılıkları tespit edilmiştir. Bunun yanında, yalnız katkı malzemelerinden gelen direkt etkiyi alçı kalıp üzerinde görebilmek amacıyla % l’lik konsantrasyonlanda (A), (C), (E), fosfat bileşimi (D) ve Sodyum karbonat (B) ile çözelti hazırlanmış ve alçı çubuklar 24 saat ve 48 saat çözelti içinde bekletilmişlerdir. 24 saat sonunda alçı kalıbın ağırlık kaybı, 48 saat sonunda da SEM ile yapısal değişimi incelenmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, et kalınlığı, su emme, ağırlık kaybı açısından ve mikroyapı görüntülerinden elektrolitlerin farklı davranış göstedikleri tesbit edilmiştir. Anahtar kelimeler : Sıhhi gereç döküm çamuru, viskozite, döküm çamuru, elektrolit, alçı.

Vitrifiye malzemelerde tane boyut dağılımının ürün özelliklerine etkisi The Effect of particle size distribution on the sanitary products

ÖZET Yüksek Lisans Tezi VİTRİFİYE MALZEMELERDE TANE BOYUT DAĞILIMININ ÜRÜN ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ NECMETTİN SOBUTAY Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Seramik Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Nuran AY 1998, Sayfa 72 Seramik çamurunun hazırlanmasında, başlangıç tane boyutunun istenilen değerlere indirilmesi uzun ve önemli bir yer tutar. Tane boyutunun değişimiyle ürün özellikleri değişmektedir. Tane boyutu azaldıkça yoğunlaşma, mukavemet, plastiktik özellik ve küçülmeler artar. Bu tezde, başlangıç tane boyutunun değişmesiyle ürün özelliklerinde ne gibi değişimlerin olduğu araştırılmıştır. Aynı zamanda başlangıç tane boyutunu küçültmek için kullanılan değirmende de öğütme süresini azaltmak için deneyler yapılmıştır. Alman çamur numunelerinin elek bakiyesine bakılmış, bu sonuca göre et kalınlığı, kurutma ve pişme boyca küçülmeleri, sıcaklık altında deformasyonları, su emmeleri, gözeneklilikleri, yoğunlukları, mukavemetleri incelenmiştir. Bu sonuçlardan başlangıç tane boyutu değiştikçe malzemenin özelliklerinin değiştiği görülmüştür. Tane boyutu düştükçe malzeme daha da yoğunlaşmış, gözenekleri kapanmıştır. Mukavemet değişiminde bir sonuç bulunamamıştır. Fakat killerin düşük tane boyutu hızlı jelleşmeye ve yüksek plastiziteye sebep olur. Anahtar Kelimeler: Seramik, Öğütme, Değirmen, Tane Boyutu, Pişme 11 ABSTRACT Master of Science Thesis THE EFFECT OF PARTICLE SIZE DISTRIBUTION ON THE PROPERTIES OF SANITARY MATERIALS NECMETTİN SOBUTAY Anadolu University Graduate School of Natural and Applied Sciences Ceramic Engineering Program Supervisor: Assoc. Prof. Nuran AY 1998, Page 72 For the preparation of ceramic slury, milling of starting powder takes long time. The purpose of this thesis is to study the effect of particle size on the final product and to control the milling process. The effect of shortening milling time on the properties of final products was also investigated. A change on thickness, drying and firing shrinkage, deformation under temperature, water absorption, porosity, density and strength was investigated as a function of mass retrined on sieve. From the experimental work, it was concluded that finer that starting powder, better the properties of final product, but having fine starting powder in clays caused rapid gellation and high plasticity. Key words; Ceramic, Milling, Particle Size Distribution, Firing.