DOÇ.DR. MEHMET ERSOY

Tekerlekli sandalye basketbolu oynayan bedensel engellilerle spor yapmayan bedensel engellilerin kaygı seviyeleri ve sosyal çevreye ilişkin problemleri The problems and the levels of anxiety of the disabled who play wheelchair basketball and who don’t play wheelchair basketball

ÖZET Bu araştırmada, tekerlekli sandalye basketbolü oynayan ve spor yapmayan bedensel engellilerin kaygı seviyelerinin ve sosyal çevreye ilişkin problemlerinin tespiti ve kaygı seviyeleri ile problem alanlarının spor yapan ve spor yapmayanlara göre farklılıkları belirlenmiştir. Betimsel-survey araştırma modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada, yedi coğrafi bölgeden seçkisiz yöntemle belirlenen illerdeki 497 bedensel engelliye uygulanmıştır. Araştırma probleminin çözümlenebilmesi için gereksinim duyulan verilerin toplanmasında anket tekniği ve betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada bilgi toplama aracı olarak kullanılan anket, konuyla ilgili kuramsal kaynaklar ve araştırmalar taranarak 117 maddeden oluşan bir taslak haline getirilmiştir. Sosyal çevreye ilişkin problem alanları envanteri ve kişisel bilgi formu geçerliliği için, anket geliştirilmesi aşamasındaki uzman görüşleri yeterli görülmüştür. Durumluk ve sürekli kaygı envanteri, kaygı düzeylerini saptamak amacıyla Spielberger ve arkadaşlarınca geliştirilmiş olup, Spielberger’in iki faktörlü kaygı kuramından kaynaklanmıştır. Söz konusu envanter Öner ve Le Compte tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Bu çalışma sonunda veriler frekans, yüzde aritmetik ortalama ve standart sapmalar halinde tablolaştırılmıştır. Araştırmaya katılan bedensel engelli bireylerin yaş dağılımına bakıldığında, spor yapanların ve spor yapmayanların 21 yaş ve 30 yaş arasındadır. Spor yapan bireylerin çoğunlukla lise mezunu olduğu, spor yapmayan bedensel engellilerin ise ilkokul mezunları olduğu görülmektedir. Ortalamada her iki grubun da sakatlık süresi 1 0 yılın üstündedir. Spor yapan bedensel engelliler verdikleri cevaplara göre, genelde tekerlekli sandalye ve çift koltuk değneği kullanmakta, spor yapmayan bedensel engelliler ise çoğunlukta tek koltuk değneği kullanmaktadır. Her iki grubunda verdikleri cevaplara göre, çalışan bireylerin meslekleri dışında bir işte çalıştığı saptanmıştır. Sosyal çevreye ilişkin problem alanları dağılımında, basketbol oynayan bedensel engelliler spor yapmayan bedensel engellilere karşı daha olumlu tutum geliştirmişlerdir. Durumluk kaygı ve sürekli kaygı düzeylerine bakıldığında, tekerlekli sandalye basketbolü oynayan ve spor yapmayan bedensel engellilerin arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sporcu olmayanların sporcu olanlara göre kaygı’yı daha çok yaşadıkları görülmektedir. Bu araştırmanın sonunda bazı öneriler sunulmuştur. II