DOÇ.DR. MEHMET BARCA

Piyasaların rekabetçi işlevini sürdürmesinde rekabet Hukukunun rolü: Piyasaya giriş engellerinin rekabet Hukuku açısından değerlendirilmesi

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tez Özeti Tezin Başlığı: Piyasaların Rekabetçi şlevlerini Sürdürmesinde Rekabet Hukukunun Rolü: Piyasaya Giriş Engellerinin Rekabet Hukuku Açısından Değerlendirilmesi Tezin Yazarı: Şaban Esen Danışmanı: Doç.Dr.Mehmet Barca Kabul Tarihi: 29.06.2006 Sayfa Sayısı: VIII (Ön Kısım) + 246 (Tez) +16 (ekler) Anabilimdalı: şletme Bilimdalı:Yönetim Organizasyon Piyasaya girişlerin engellenmesi suretiyle rekabetin aksatılması ticari hayatta sıkça karşılaşılan bir uygulamadır. Bu çalışmada, piyasaya girişleri engellendiği iddiasıyla Rekabet Kurumu’na yapılan başvuruların değerlendirilmesinde rekabet yasaları, iktisat teorileri ve stratejik yönetim yaklaşımlarını da bir araya getirerek, rekabet hukukunun piyasaların düzenlenmesindeki rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu anlamda çalışmanın temel sorunsalı, piyasaya girişlerin engellenmesi bağlamında piyasa yapı ve süreçlerinin rekabetçi işlevlerini sağlama ve sürdürmede Rekabet Hukukunun rolü nedir sorusudur. Bu soru giriş bölümünde yan sorularla desteklenmiş ve çalışmanın temel çatısını oluşturmuştur. Bu çalışmada, ?stratejik yönetim ve iktisat kuramında giriş engellerinin piyasa üzerindeki etkisinin rekabeti geliştirme/sınırlandırma konusundaki görüşlerde gözlemlenen belirsizlik, farklılık ve çatışmalar veri alındığında, söz konusu kuramlara dayanan rekabet hukukunun giriş engellerini tanımlama ve hakimlerin kararlarına da yansıyacağı ve dolayısıyla piyasa rekabetini geliştirici veya koruyucu rolünün kesin değil, tartışmaya açık tercihler üzerinde kaldığı? tezi ileri sürülmektedir. Bu çalışma, ikincil verilerin taranmasıyla oluşturulmuş kuramsal bir çalışmadır. Bu çerçevede, 1997-2005 arasında rekabeti geliştirici ve koruyucu amaca yönelik olarak verilen giriş engelleri kararlarının stratejik yönetim ve iktisat kuramındaki çeşitli bakış açılarına göre değerlendirilerek, Rekabet Kurumu’nun piyasaların rekabetçi yapısını koruma ve geliştirmede ne ölçüde amaçlarını gerçekleştirmede başarılı olduğu tartışılacaktır. Bu çerçevede, rekabet hukukunun gelişiminde Harvard ve Chicago iktisat okullarının önemli katkıları olduğu, mahkeme hakimlerinin kararlarına referans teşkil ettikleri, ülkemiz rekabet hukuk sisteminin de bu iktisadi düşüncelerden etkilendiği ancak bunun mutlak bir etkilenme olmadığı sonucuna varılmıştır. Diğer yandan girişlerin engellenmesinin altında yatan temel nedenlerin firmaların elde ettikleri rekabet avantajını sürdürebilmek için uyguladıkları stratejiden kaynaklandığı, bu stratejilerin bir kısmının rekabet hukuku ile uyumlu bir kısmının ise çatıştığı görülmüştür. Rekabet Kurumunun faaliyetine başladığı 1997 yılından Haziran 2005 yılına kadar, Kuruma 344 rekabet ihlali başvurusu yapıldığı ve bu başvurulardan 8 tanesinin giriş engelleriyle ilgili olduğu tespit edilmiştir. Rekabet Kurumu 8 soruşturmanın 5’inde girişlerin engellendiğin tespit etmiştir. Toplam soruşturmalar göz önüne alındığında bu oran % 2.32’dir. Toplam soruşturmalar içinde giriş engeli tespit edilen soruşturma sayısı ise % 1.45’dir. Bu açıdan balkıdığında girişlerin engellenmesi nedeniyle oluşturulan rekabet ihlali önemli bir yer tutmamaktadır. Diğer taraftan 8 soruşturmadan 5’inde girişlerin engellendiği tespiti göz önüne alındığında ise (%62.5), giriş engellerinin ihmal edilemeyecek derecede önemli olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Rekabet Hukuku, ktisat Okulları, Stratejik Yönetim, Rekabet Kurumu, Giriş Engelleri

Düşük enflasyon ortamında işletme yönetimi

Bir ekonominin saglıklı bir yapıda varlıgını sürdürebilmesi için, fiyatların istikrarlı bir ekonomik ortamda olusması gerekmektedir. Bu açıdan bakıldıgında enflasyon, ekonominin en önemli belirleyicisi olan fiyat düzeyi olusumunu olumsuz etkilemekte ve bunun sonucunda olusan istikrarsızlıkta piyasa oyuncularının rasyonel hareket edememesine yol açmaktadır. Enflasyon sayesinde piyasa oyuncuları öngöremedigi bir çok olumsuz sonuçlarla karsılasabilmekte ve hem ekonomik hayatta hem de sosyal hayatta birçok olumsuz etkisi görülmektedir. Ancak en önemli tahribatlardan birini de isletmeler görmektedir. Sürdürülen IMF destekli ekonomik program sayesinde düsüs trendine giren enflasyon ortamında isletmeler alısık olmadıkları durumlarla karsılasmaktadır. Bu yeni döneme uyum saglama basarısı ve süresi isletmelerin hem büyüme hem de varlıgını sürdürebilmesi açısından çok önemlidir. Bu çalısmada 1. Bölümde enflasyon kavramı teorik olarak incelenmis, enflasyon çesitleri, nedenleri ve etkileri anlatılmıstır. Enflasyon kuramlarına deginilmis ve bu konudaki farklı okulların görüslerine yer verilmistir. II. Bölümde Türkiye’de enflasyon konusu incelenmis ve tarihsel süreç ile beraber, Türkiye’ de enflasyonu açıklamaya yönelik çalısmalar ve bunların bulguları anlatılmıstır. III.Bölümde enflasyon ve isletme konusu incelenmistir. sletmenin fonksiyonları üzerinde enflasyonun etkileri arastırılmıs ve düsük enflasyonda isletmelerin karsılastıgı sorunlar ve sorunların giderilmesine yönelik önlemler incelenmistir. Çalısmada düsük enflasyon ortamının isletmelere getirdikleri, isletmelerin yasadıgı sorunlar ve bunlara çözüm önerileri ortaya konmustur. Yüksek enflasyonlu dönemde, düsük enflasyonlu dönem arasındaki farklılıklar ve isletmelerin davranıslarındaki degisimler incelenmistir. Son olarak isletmelerin yeni dönemde isletme yönetimi ele alınmıs, yeni dönemde isletmelerin amaçlarını gerçeklestirebilmeleri için ele almaları gereken konular ve bunların uygulanması anlatılmıstır. Anahtar kelimeler: Enflasyon, Düsük enflasyon, Yönetim