DOÇ.DR. KERİM ÇINAR

Konya’da apartman yapılarının tarihsel gelişimi Historical devolopment of apartment constructions in Konya

ÖZET Doktora Tezi KONYA’ DA APARTMAN YAPILARININ TARİHSEL GELİŞİMİ MineULUSOY Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Kerim ÇINAR 1999, 245 Sayfa Jüri: Danışman Üye Üye Doç.Dr. Kerim Çınar Prof. Dr. Mutbul Kayılı Prof. Dr. Haşim Karpuz Üye Üye Doç. Dr. Murat Balamir Yrd. Doç. Dr. Tülay Esin İngiltere’de başlayan ve sonra Batı Avrupa’yı da etkisi altına alan Sanayi Devrimi, yeni çalışma alanlarının oluşmasına ve toplumların yeniden örgütlenmesine olanak sağlamıştır. Teknolojik gelişmeler tarımda makineleşmeye neden olmuştur. Dolayısıyla tarımsal alanlarda işgücüne olan ihtiyaç azalmıştır. Kırsal kesimdeki işsiz nüfus, yeni açılan fabrikalarda çalışmak üzere kentlere göç etmeye başlamıştır. Fabrikalarda çalışan yeni halk kitlesi işçi sınıfı olarak isimlendirilmektedir. Kentlere yapılan göçlerle birlikte, kentlerde konut sorunu yaşanmaya başlanmıştır. Apartmanlar, büyük ölçüde fabrikalarda çalışan yeni kentli halk kitlelerinin konut problemini çözüme ulaştırabilmek için düşünülmüştür. Avrupa’da sanayi devrimi yaşanırken Osmanlı İmparatorluğu’nda gerileme ve çöküş dönemleri yaşanmaktaydı (1683-1922). İmparatorlukta yaşanan problemler nedeni ile, Avrupa’da Sanayi Devrimi ile oluşan teknolojik gelişmeler takip edilememiştir. İleri teknoloji ve ekonomik güce sahip olan Avrupa ilerlemeye devam etmiştir. Bu arada İmparatorluk’ ta elit tabaka arasında batıya ilgi başlamıştır. Türkiye’de ilk apartman örnekleri, azınlıkların bulunduğu Galata ve Beyoğlu semtlerinde görülmektedir. Devlet eli ile ilk apartman konutu ise, İstanbul’da çıkan yangınlarda evsiz kalan aileler için yapılmıştır. Ancak yapılan apartmanların sayıca ihtiyacı karşılayamayacağı düşüncesi ile bu konutlar kiraya verilmiş, buradan elde edilen gelir de yangın zedeler için kullanılmıştır. Bu apartmanlar kentin ileri gelenleri arasında ilgi görmüştür. Birinci Dünya Savaşı ‘nda yabancı devletler tararından parçalanan Osmanlı İmparatorluğu özelliğini kaybetmiştir. Atatürk önderliğinde T.C. Devleti kurulmuştur. Yeni kurulan devlet, İmparatorluktan yabancı devletlere borçlu ve geri bir tarım ülkesi devralmıştır. Sanayileşme ile ülkede sosyal ve ekonomik değişmelerin oluşumuna olanak sağlamıştır. Değişen yaşam koşullan ve kadının çalışma hayatına girmesi ile kadının eve ayırdığı zaman kısıtlanmıştır. Çalışma alanlarının çoğalması nedeni ile, ev işlerinde çalıştırılan hizmetlilerin bulunması zorlaşmıştır. Çekirdek aile yapısı yaygınlaşmıştır. Bu durumda ev işleri kadımn üzerinde yoğunlaşmıştır. Apartmanda ev işlerinin kolaylığı, apartmanlara olan ilginin yoğunlaşmasına neden olmuştur. Konya’da Apartmanların Tarihsel Gelişimi adlı bu araştırmada öncelikle, bu çalışmanın amacı, kapsamı ve yöntemi belirlenmiştir. İkinci bölümde apartmanların, Türkiye’de oluşumu üzerinde durulmuştur. Apartmanların öncelikle büyük kentlerde başladığı sonradan diğer kentlere yayıldığı anlaşılmıştır. Toplumların yaşadıkları mekanın şekillenmesinde sosyal yaşamın etkisi büyüktür. Üçüncü bölümde, Konya’da sosyal yapı ve imar değişimleri irdelenmiş. Konya’da sosyal yaşam, teknolojik gelişmelerle birlikte önemli değişikliğe uğramıştır. Aile ekonomisi değişmiş, evde üretim azalmış ve dışardan hazır olarak satın alma işleri ilgi görmeye başlamıştır. Apartmanlaşma ile birlikte evde üretim daha da azalmıştır. Cumhuriyet sonrasında ülke genelinde imar planı çalışmaları yayılmıştır. Konya için yapılan imar planlan, eski dokuya saygılı bir yaklaşımla yapılmıştır. Bu gelişim apartmanlaşma oluşumunda da devam etmiştir. Dördüncü bölümde, analiz kapsamındaki örneklerin tanıtımı ve irdelenmesi yapılmıştır. Beşinci bölümde, belirlenen amaç doğrultusunda ve elde edilen bulgular ışığında varılan sonuçlar sunulmuştur. MI

Korunmaya muhtaç çocuklara yönelik kurumsal bakımevlerinde iç/dış mekan düzenleme ilkelerinin belirlenmesi Determining principles in planning indoors/outdoors of the institutional children care homes for children needing special care

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KORUNMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLARA YÖNELİK KURUMSAL BAKIMEVLERİNDE İÇ/DIŞ MEKAN DÜZENLEME İLKELERİNİN BELİRLENMESİ MeldaARCA Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bina Bilgisi Ana Bilim Dalı Danışman : Doç.Dr. Kerim ÇINAR 2000, 226 Sayfa Bu çalışma; – Korunmaya muhtaç çocuklara yönelik kurumsal bakım evlerinde mimari açıdan mekan koşullarının incelenmesi, – Çocukların bakımevlerinde iç ve dış mekan düzenleme ilkelerinin belirlenmesi – Bakımevlerinin bulundukları alanların eğitim, sağlık, sosyal servislerle ilişkileri bakımından incelenmesi amaçlan ile yapılmıştır. Bu amaçlarla, Konya, Aksaray, Karaman illerinde farklı yaş gruplarındaki çocukların himaye edildiği (veya edilmesi planlanan) beş bakımevinde mekan ilişkilerine ve mekanların fiziki koşullarına ilişkin çeşitli inceleme ve tespitler yapılmıştır. Çocukların mekan kullanım problemlerinin ve mekanlardan beklentilerinin belirlenmesi amacı ile Konya’da bulunan kız ve erkek yetiştirme yurtlarında yazdı anket uygulamaları yapılmıştır. 6-12 yaş gurubundaki çocukların yaşadıkları yuva binasının çocuk tarafından tanımlanabilme, mekanların ve mekan ilişkilerinin algılanabilme düzeylerinin anlaşılması amacı ile sözlü-görsel anket uygulaması yapılmıştır. Konya, Karaman ve Aksaray’da bulunan çocuk bakımevlerinin yerleşim planlan ve çevreleri, bakımevlerinin yerleşim durumlarının bakımevleri için uygun olup olmadıklarının öğrenebilmesi bakımından incelenmiştir. Sonuçlar göstermektedir ki; Çocukların mekanlardan şikayet ve beklentileri yaş, cinsiyet ve banndıklan yurt değişkenlerine bağlı olarak farklılıklar göstermektedir. Mekansal problemlerin Konya Kız Yetiştirme Yurdunda alan darlığı nedeni üe Konya Erkek Yetiştirme Yurduna göre daha fazla olduğu görülmektedir. Çocuk yuvalarında çok sayıda mekanın, kanşık ve tesadüfi olarak oluşturulan mekan kurgulan, 6-12 yaş grubundaki çocuklarda mekansal algılama güçlüklerine neden olmaktadır. Bu durum aynı zamanda çocuğun yuvaya adaptasyonunu da zorlaştırmaktadır. Çocuk yuvası ve yetiştirme yurtlarında mekanlarda kullanılan bazı elemanların, çocukların bu elemanlan kullanımını zorlaştıracak biçimde bulunduğu, bazı mekanların sıkışık ve yetersiz düzenlendiği anlaşılmaktadır Çocuk bakımevlerinin bulunduklan bölgeleri genellikle tesadüfi olarak seçilmektedir. Bu sebeple, bazı çocuk bakımevlerinde, eğitim sağlık ve sosyal servislere çocuklann ulaşımı büyük problemler olarak ortaya çıkmaktadır. Anahtar Kelimeler: Çocuk, Korunmaya muhtaç çocuk, Yetiştirme yurdu, çocuk yuvası, çocuk sitesi, çocukta zihinsel gelişme, çocukta bedensel gelişme ıı

Konya çevresindeki höyükler ve yerleşmeler Mounds and settlements around Konya

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KONYA ÇEVRESİNDEKİ HÖYÜKLER VE YERLEŞMELER Aziz DEMÎRTAŞ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Kerim ÇINAR 1999, 177 Sayfa Jüri: Doç. Dr. Kerim ÇINAR Prof. Dr. Haşim KARPUZ Yrd. Doç. Dr. O.Nuri DÜLGERLER Anadolu’nun yüzyıllardan beridir birçok uygarlığa beşiklik ettiği bilinmektedir. Tarih öncesi çağlardan günümüze değin, her uygarlık, kendi etki alanında, kendine özgü niteliklerinin çeşitli izlerini bırakmış ve “Anadolu Kültürü”nü oluşturmuştur. Bu kültürün en eski ve en çarpıcı örnekleri bugün, yoğun olarak, Anadolu Bozkırı’nda karşımıza çıkan, höyüklerde görülmektedir. Höyükler ve yerleşmeler üzerine yapılan bir yüksek lisans tezi olan bu çalışma, toplam 8 bölüm ve 177 sayfadan oluşmaktadır. Yapılan araştırma kapsamında, çeşitli özelliklerinden dolayı seçilen dört höyük incelenmiştir. İncelenen höyüklerden Çatalhöyük örneği ile genel olarak, tarihi höyük kavramı ve yerleşmelerin oluşumu irdelenmiş, Yollarbaşı Kasabası Höyüğü (İlisıra), Karaman Kalesi Höyüğü ve Konya Alaeddin Tepesi örnekleri ile de höyüklerin içlerinde bulundukları yerleşme dokularına etkileri araştırılmıştır. Araştırma sonuçları, yürürlükteki “Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Mevzuatı” kanun ve yönetmelikleri çerçevesinde değerlendirilmiş, günümüzde höyüklerin karşı karşıya kaldığı durum ve höyüklere verilen önem ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Anadolu, Höyük, Yerleşme, Neolitik, Çatalhöyük, Yollarbaşı, Karaman, Alaeddin Tepesi

Tekerlekli sandalye kullanan bedensel özürlüler için uygun konut tasarımı ve çevre düzenlemesi Accessible residence and environment design for disabled people in wheelchair

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TEKERLEKLİ SANDALYE KULLANAN BEDENSEL ÖZÜRLÜLER İÇİN UYGUN KONUT TASARIMI VE ÇEVRE DÜZENLEMESİ Seher Yıldız MUTLUER Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Kerim ÇINAR 1997, 224 Sayfa Jüri: Doç. Dr. Kerim ÇİNAR Yrd. Doç. Dr. İbrahim BAKIR Yrd. Doç. Dr. Mahmut MUTLU Konut içinde ve yakın çevresindeki her türlü mekanlarda yararlanabilmeleri, kullanabilmeleri, o mekanlarda yapılan eylemleri gerçekleştirebilmeleri ve kimseye bağımlı olmadan yaşayabilmeleri için tekerlekli sandalye kullanıcısını özelliklerinin tüm mekanlara yansıtılması konutun ve yakın çevresinin bu özelliklere cevap vermesi gerekir. Bu amaçla oluşturulan araştırmada problemin çözümü için bazı parametrelerin bilinmesi gerekir. Bunlar; kullanıcının tekerlekli sandalye ile birlikte boyut ve davranışları, eylem analizleri, yaşadıkları mekanlardaki gereksinmeleri, konut ve yakın çevresindeki eylem ve ihtiyaçlarına göre mekansal koşullanıl tespitidir. Araştırma verilerinin elde edilmesinde ise kullanıcı ile karşılıklı mülakatlar yapılmış yaşadıkları konutlarının planlan oluşturulmuştur. Bunun yanısıra konu ile ilgili uzmanlarla (ortopedistler, fizik tedavi uzmanları, psikologlar) yüz yüze yapılan görüşmeler araştırmayı yönlendirmiştir. Konu ile ilgili genel bilgiler için dokümantasyon ve gözlem gibi yollar kullanılmıştır. Özellikle gelişmiş dünya ülkelerindeki standartlar kriter alınarak incelenmiştir. Böylece bu gruba ait veriler toplandıktan sonra konut ihtiyaçlarına cevap verecek önerilerde bulunulabilmiştir. Tüm bunlar doğrultusunda araştırma allı bölümden oluşmakla ve her bölüm içinde gruplandırmalar yapılmaktadır. Birinci bölümde; konunun tanıtılması ve kapsamı böyle bir araştırma yapılmasının amacı anlatılmaktadır. ikinci bölümde; konu ile ilişkili olan kaynaklar araştırmayı ilgilendiren yönleri ile tanıtılmaktadır. Üçüncü bölümde; özürlüler ile ilgili genel bilgiler incelendikten sonra tekerlekli sandalye kullanıcısının boyutsal özellikleri ile konut ihtiyacını etkileyen faktörler tespit edilmektedir. Dördüncü bölümde; gelişmiş ülkelerdeki tekerlekli sandalye kullanıcılarına uygun konut sağlamak için oluşturulan standartların özellikleri anlatılmaktadır. Beşinci bölümde; kullanıcının özellikleri dikkate alınarak konut içi mekanların ve konutun yakın çevresi ile ilgili mekansal çözüm önerilerinde bulunulmaktadır. Altıncı bölümde; elde edilen bulgular değerlendirilerek bir sonuca gidilmekte ve önerilerin sunumu ile çalışma tamamlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Tekerlekli sandalye kullanan bedensel özürlüler, Erişilebilir tasarım, Erişilebilir konut.