DOÇ.DR. HİLMİ KIRLIOĞLU

Döner sermayeli işletmelerde muhasebe sistemi ve bir uygulama The Accounting system that enterprises with circuloting system and a practise

ÖZET Kamu bütçe sistemi içinde, genel ve katma bütçeli idarelere bağlı ve faaliyet alanları ile işlem hacimleri itibariyle çok çeşitlilik gösteren döner sermaye işletmeleri, bağlı oldukları kurum veya kuruluşların temel amaçlarına ekonomik açıdan çok önemli katkılar sağlayan birimlerdir. İşletmeler, ister özel kesim, ister kamu kesiminde faaliyet göstersin, yönetimin başarısı ve etkin kontrol için ortak temeli sağlayan bilgi sistematiğini ortaya koymalıdırlar. Muhasebe sisteminin en iyi şekilde tasarlanıp, kurulması ve yürütülmesi tüm kurum ve işletmelerce büyük önem taşımaktadır. Maliye Bakanlığınca hazırlanarak 1.1.1994 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Zorunlu Tek Düzen Hesap Planı uygulaması ile bilanço usulünde defter tutan tüm gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tabloların gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ülke genelinde tüm kurum ve kuruluşların muhasebe sisteminde bir tek düzen yapının kurulabilmesi için, kamu kesiminde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarda da konunun incelenmesi önem kazanmıştır. Bu çalışmada döner sermaye işletmelerinin muhasebe sistemi ve organizasyonu konusunda açıklama ve uygulamalara yer verilmiştir. vnı

Muhasebe bilimi açısından elektronik ticaret ve endüstri A.Ş. uygulaması E-commerce and its industrial I.C. application from the perspective of accounting

ÖZET Özellikle son on yıl içerisinde bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen hızlı değişim, bu teknolojilerin getirdiği kolaylıkların günlük bayatımızda da kullanılmasını zorunlu bale getirmiştir. Bu teknolojilerin kullanılması belirli kuralların oluşturulmasını gerektirmektedir. Bu kuralların belirlenmesi amacıyla bütün ülkelerin yada ülke organizasyonlarının hukuk, vergileme, güvenlik, teknik standantizasyon v.b. alanlarda işbirliği içerisinde olması gerekmektedir. Tutulması zorunlu defterlerin ve muhasebe kayıtlarının tamamen elektronik ortamlarda yazılması ve saklanması mevcut durumda çeşitli zorluklar içerdiğinden mümkün olamamaktadır. Bunun dışında, sanal ortamlarda tutulan defter ve muhasebe kayıtlarının, yetkili kurumlarca doğrulanabilir bir şekilde izlenmesine imkan tanıyan sistemlerin geliştirilmesi de zorunludur. Aynı şekilde bunların doğruluğunu teyit edecek olan elektronik noter v.b. kurumların ve denetimi gerçekleştirecek olan denetçilerin olmayışı da bir diğer zorluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tür kurumların yapılandırılması ve kişilerin oluşturulması belirli bir süreci gerektirmektedir. Öte yandan, tüm bu şartların sağlanmasıyla, elektronik ortamda defter ve belge düzenine geçilmesi halinde yapılan işlerde hızlanma, yanlışların hemen hemen ortadan kalkması, kağıt ve kırtasiye tasarrufu gibi faydaların elde edilmesinin yanı sıra, mali tabloların daha duyarlı ve daha kolay analiz edilebilir hale gelmesi de mümkün olabilecektir. Tüm bu düşüncelerden hareket edilerek hazırlanmaya çalışılan tez, dört ana bolümden oluşmakladır. Birinci bolümde genel olarak internet ve elektronik ticarette ilgili genel b3gikr verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde Türkiye’de elektronik ticaretin gelişmesi için gerek özel sektör gerekse kamu sektörünün çabalarına yer verilmiş ve bu bölümde kısaca, yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde ise, elektronik ticaretin vergilendirilmesi, elektronik ticarette defter, belge ve kayıt düzeni uygulamalarında yaşanan güçlükler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde ise elektronik ticaret ortamında yapılan harcamaların muhasebeleştirilmesi ile ilgili olarak uygulamaya yer verilmiştir. Tezin hazırlanmasında internetten, konu ite ilgili olarak yapılan bilimsel çalışmalardan, Yeminli Mali Müşavirler ile Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlerin görüşlerinden yararlanılmıştır. Tezin amacı elektronik ticaret ortamında meydana gelen harcamaların muhasebeleştirilmesi ve bu harcamaların gelir tablosu üzerindeki etkilerini tartışmaktır. IV

Tahakkuk esaslı devlet muhasebesinde dönemsonu işlemleri

ÖZET Şu an Türkiye’de de uygulanmakta olan, gelirlerin tahsil edildiğinde, giderlerin ise ödendiği kayıt altına alınması anlamına gelen nakit esaslı kayıt yönteminin devlet muhasebe sisteminden beklenilenleri karşılamada yetersiz kaldığı görülmektedir. Bundan dolayı mevcut muhasebe sisteminin yeniden yapılandırılması gereği ön plana çıkmaktadır. Bu durum, halen uygulanmakta olan nakit esaslı kayıt yönteminin geliştirilmesini ya da yerine başkasının ikamesini gerektirmektedir. Uygulamada bir çok ülkede nakit esaslı kayıt yönteminin terk edilerek bütçe gelir ve giderlerinin nakit esasına göre kaydını da içeren tahakkuk esaslı kayıt yönteminin tercih edildiği görülmektedir. Türkiye için de durumun bu yönde olduğu görülmektedir. Bu çalışma ile, devlet muhasebesi kayıt yöntemlerinden biri olan tahakkuk esasının devlet muhasebe sistemine entegre edilmesi sonucunda ortaya çıkacak yeni dönem sonu işlemlerinin, kamu kuruluşlarının faaliyetlerinin yorumlanmasında sağlayacağı katkı vurgulanmıştır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde; devlet muhasebesinin genel özellikleri tanıtılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde; nakit esaslı ve tahakkuk esaslı kayıt yöntemlerinde kullanılan hesaplar ve işleyişleri ayrı ayrı tanıtılarak, yöntemler hesaplar açısından ve konsolide bütçe uygulamaları açısından olmak üzere iki başlık altında karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise; nakit ve tahakkuk esaslı sistemlerde yapılacak olan dönem sonu işlemleri tanıtılmış ve Karayolları Merkez Saymanlığına ait örnek monografi, hem tahakkuk hem de nakit esaslı kayıt yöntemi baz alınıp çözümlenerek sonuçlar karşılaştırmalı şekilde değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında ise genel bir değerlendirme yapılmıştır. vn

Kalite maliyet muhasebesi (Arçelik A.Ş. örneği)

ÖZET Gelecekte tarihçiler geriye doğru baktıklarında yirminci yüzyılın birinci yansını blokların rekabeti devri, ikinci yansını hücresel rekabet devri ve yirmibirinci yüzyılın ilk yansını da kıyasıya yoğun rekabet devri olarak göreceklerdir. Hücresel rekabet kazanabildiğin kadar kazan devridir. Bu herkesin kendi işinde mükemmelleşebileceği ve kimsenin piyasa dışına irilmediği devirdir. Ancak kıyasıya yoğun rekabet devri ise ekonomik sınırların ortadan kalktığı, ikinci bir şansın tanınmadığı ya kazan yada kaybet devridir. Bu ortamda işletmelerin yaşamlarını sürdürüp başarılı olabilmeleri kıyasıya yoğun rekabeti yapabilme ve sürdürebilme yeteneklerine bağlı olacaktır. Bunu gerçekleştirebilmeleri de değişen rekabet unsurlarına uyum sağlamalarına bağlı görülmektedir. Günümüz işletmeleri, yirmibirinci yüzyıldaki kıyasıya yoğun rekabet oluşumu karşısında, rekabet unsurlarında köklü değişiklikler olacağını göreceklerdir. Değişen rekabet unsurlarının başında kalite, maliyet, fiyat ve zamanında teslim gibi usurlar gelmektedir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda yeni yaşam biçimine geçiş olarak nitelendireceğimiz bu unsurlar, yönetim anlayışı ve aracı olarak işletmelere egemen olmaya başlamıştır. Yirminci yüzyılda teknik, ekonomik ve rekabet şartlarındaki değişimler, üretimden tüketime kadar olan her aşamada meydana getirdiği yeni anlayış ile, ürün kalitesinin önemini arttırarak çok sayıda kalite probleminide beraberinde getirmiştir. İşletmeler yoğun rekabet şartlarının baskısı ve hızla gelişen teknoloji sayesinde, sürekli olarak yeni ve daha gelişmiş ürünler üretmektedir. Bu gelişme süreci ile beraber ürün kalitesine yönelen geniş kapsamlı bir yaklaşım doğmaktadır. Günümüzün rekabet, teknolojik, ekonomik ve toplumsal şartlan içinde kalite kavramı, tüketici ihtiyaçlarına ve kullanım amacına uygun olarak şekillenmiştir. Artık günümüzde, hedef kitle olarak kabul edilen tüketicilerin, satın alma kararlarını verirken göz önünde bulundurdukları temel değişken kalitedir. Bu anlayış mamul üretiminde tüketici ihtiyaçlarını en yüksek düzeyde karşılayabilme noktasında toplam kalite anlayışının ve toplam kalite araçlarının işletmelerde hızla kullanılmaya başlamasına neden olmuştur. Artık kalite globalleşen yoğun rekabet ortamında, rekabet stratejisinin en değerli unsuru olmuştur. Hızla gelişen teknoloji ile üretimde kaliteyi ihmal etmek, kalitesiz üretim maliyetinin büyüyen boyutunu görmemektir. Bu durum günümüz şartlarında işletmeler için bilerek ihtihar etmek anlamına gelmektedir. Bu nedenle kaliteyi ve onun göstergesi olan toplam kalite maliyetlerini biribirinden ayrı düşünmek mümkün değildir. Toplam kalite faaliyetleri sistemli ve sürekli yapıldığı taktirde kalitesiz üretim maliyetinin büyüyen boyutunu gideren ve ucuz tüketimi sağlayan bir yönetim aracı olacaktır. Bu nedenle kalite faaliyet çalışmalarında detaylı kalite maliyet elemanları ve prensipleri kullanılarak çok daha ekonomik ve kabul edilebilir düzeyde kaliteli mamül üretimi sağlanabilir. Toplam kalite faaliyetleri, ihtiyaçlara uygun ve güvenilir ürünlere dönüşürse, tüketicinin memnuniyetini ve talebini artırarak, pazar payının dolayısı ile kar gelirlerinin artmasını sağlar. Ancak toplam kalite faaliyetlerinin sistemli ve etkin bir şekilde yönetilmesi ile bu amaçlara ulaşmak mümkün olacaktır. Toplam kalite faaliyetlerinin etkin yönetimi, toplam kalite faaliyetlerinin ayrılmaz parçası ve mali ölçüsü olan toplam kalite maliyetleri muhasebe sisteminin işletme bünyesinde anlamlı bir şekilde kurulmasına ve kullanılmasına bağlı olacaktır. Yönetim kalite maliyet muhasebesi sistemi aracılığı ile, faaliyetlerin bütçelemesini, koordine edilmesini, yürütülmesini ve denetimini etkin bir şekilde yerine getirebilir. Bu nedenle işletme içinde toplam kalite anlayışının ayrılmaz parçası olan kalite maliyetleri muhasebe sistemi kurularak, kalite maliyetleri ayrı ayrı tanımlanmalı, tasnif edilmeli, toplanmalı, analiz edilmeli ve raporlanarak yönetime sunulmalıdır. Bu yirmibirinci yüzyılda globalleşen kıyasıya rekabet şartlarının bir gereği olarak karşımıza çıkmaktadır. XI

Enflasyon muhasebesi ve TMS-2’ye göre finansal tabloların yeniden düzenlenmesi Inflation accountancy and recounting the financial tables according

ÖZET Enflasyon, finansal tabloların homojenliğini bozmaktadır. Bilançolarda yer alan varlık ve kaynak kalemleri paranın farklı satın alma güçleri ile ifade edilmesinden dolayı karşılaştırılamaz hale gelmekte, bilançolar gerçek rakamları yansıtamamaktadır. Gelir tablolarında enflasyon karlarının oluşmasına neden olmaktadır. Enflasyonun yukarıdaki gibi kısaca özetlenen muhasebe üzerindeki etkileri; mal ve hizmet maliyetlerinin yanlış hesaplanmasına, işletmelerin enflasyon karları üzerinden vergilendirilmesine; finansal raporların paranın farklı satın alma güçlerine göre düzenlendiğinden analizlerde eksik ve yanlış yorumlanmasına, işletme yönetiminin alacağı kararlarda bu raporlardan tam anlamıyla yararlanamaması sonuçlarını ortaya çıkarmaktadır. Ülkemizde enflasyonun finansal tablolar üzerindeki olumsuz etkilerini gidermek için maddi duran varlıkları yeniden değerleme, hızlandırılmış amortisman, stok değerlemede LİFO yönteminin kullanılması gibi, işletmelerin vergi matrahlarım düşürme amaçlı, ancak finansal tablolar kalemlerinin hepsini içermeyen sınırlı bazı kalemleri düzeltmeyi amaçlayan vergisel önlemler alınmaktadır. Muhasebe bilgi sistemi işletmelerin dilidir. Bu sistemin ürettiği bilgilerin, yönetim ve yatırım kararlarında kullanılabilmesi için doğru, güvenilir ve enflasyonun etkilerinden arındırılmış olması gerekir. Küresel rekabet ortamında faaliyet gösteren işletmelerimizin varlıklarını devam ettirebilmeleri, rekabet ve işbirliği yapabilmeleri, muhasebe sürecinde paranın farklı tarihlerdeki satın alma güçlerine göre hazırlanan finansal raporlardaki bilgilerin bilanço günündeki paranın satın alma gücüne göre düzenlenmesi ile mümkündür. Finansal raporların vergisel önlemlerle düzeltilmeye çalışılması yerine, uluslararası muhasebe standartlarına uygun Türkiye muhasebe standardı-2’nin, yüksek enflasyon dönemlerinde finansal raporlama uygulamaları, işletmelerimize daha yararlı olacak; gerçek durumlarını görebileceklerdir. Türkiye muhasebe standardı-2, yüksek enflasyon dönemlerinde işletmelere, tarihi maliyetlere göre düzenledikleri finansal raporlarını, Devlet İstatistik Entitüsü tarafından yayınlanan ve bütün ülke genelini kapsayan Toptan Eşya Fiyat İndekslerine göre yeniden ifade etmelerini, diğer bir ifade ile tarihi maliyetlere göre hazırlanan finansal raporlar yanında, fiyat artışlarının etkilerini finansal raporlara yansıtan düzenlemeler yapmalarını istemektedir. TEFE’ nin objektif olması uygulamanın kolay olması gibi nedenlerle işletmeler, bu standarda göre finansal raporlarını düzeltmelidirler. viii IC YÜKSEKÖĞRETİM KURULU

Otel işletmelerinde yönetim muhasebesi faaliyet bütçesi uygulaması Management accounting at hotel businesses -Budget practices

ÖZET Ülkemizde otelcilik endüstrisi giderek gelişmekte ve yaygınlaşmaktadır. Diğer yandan, turizm bilincinin gelişmesi ile turizm talebinde seçici eğilimler ağırlık kazanmaya başlamıştır. Dolayısıyla, otel işletmeleri bir yandan, şiddetli rekabet ortamında varlıklarını sürdürebilme ve arzulanan kar hedeflerine ulaşma çabası içinde olurken, diğer yandan, daha kaliteli hizmeti makul fiyattan müşterilerine sunmak zorundadırlar. Artık otel işletmeleri, fiyatlarını arttırarak kar etme düşüncesi yerine, faaliyetlerin planlanması ve kontrolünü ön planda tutarak geniş kapsamlı ve uzun vadeli hedeflerin geliştirilerek uygulanması çalışmalarına ağırlık vermektedirler. Bu çalışma, otel işletmelerinde muhasebe bilgi sistemi ile üretilecek bilgilerin birtakım teknikler yardımıyla analizi ve yönetim kararlarında uygulamaları üzerine yaklaşımları içermektedir. Bu çerçevede, çalışma iki aşamalı olarak değerlendirilebilir: Birinci aşamada, genel bilgiler, muhasebe bilgi sistemi ile, maliyet kontrolü ve bütçeleme konulan incelenmiştir. İkinci aşamada ise, planlama faaliyetleri içerisinde önemli bir yere sahip bütçeleme faaliyeti ile ilgili bir örnek faaliyet bütçesi uygulaması ile bütçeleme teknikleri üzerinde değerlendirmelere yer verilmiştir. XII

Banka birleşmeleri: Osmanlı bankası ve Garanti Bankası birleşmesi üzerine uygulama Bank mergers: A merges application with Ottoman bank and Garanti Bank

ÖZET BANKA BİRLEŞMELERİ:OSMANLI BANKASI VE GARANTİ BANKASI BİRLEŞMESİ ÜZERİNE UYGULAMA Anahtar Kelimeler: Banka, Birleşme, Satın alma, Banka Değeri, Değerleme Finansal piyasalarda; uluslararasılaşma, değişen rekabet koşulları, şirketlerin değişen stratejileri ve teknolojik değişimler birleşmeleri ihtiyaç haline getirmiştir. Öncelikle, bankacılık sektörünün krizlerle içine girdiği bu değişim daha sonraları mantıklı bir büyüme stratejisi olarak algılanmış ve ABD, Avrupa gibi ileri bankacılık sistemlerine sahip ülkelerden gelişmekte olan ülkeleri de içine alan geniş bir alana yayılarak, içinde bulunulan ülkenin kendine özgü yapısına göre farklı senaryolarla ortaya çıkmıştır. Türkiye’de ise, krizlerin bankacılık sistemine etkilerinin çözümünde, sektörün yeniden yapılandırılmasının uygun bir aracı olarak görülmüş ve şu ana kadar yaşananlar birkaç örnek dışında zorunlu banka birleşmeleri olarak ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda banka birleşmelerinin motivasyonunda; sinerji oluşturma düşüncesinden, ölçek ekonomilerine ulaşmaya, ve başarısız bankaların kurtarılmasından, vergi avantajına kadar pek çok neden etkili olabilmektedir. Ancak birleşme kararının alınması ile başlayan ve entegrasyon sürecini de içine alan geniş bir zaman dilimi vardır ki, her evresinde farklı stratejiler ile dikkatli çalışmaları gerektirir. Değerleme bu sürecin en önemli unsurlarından birisi olarak ortaya çıkar ve birleşmeleri başarıya götüren özellikli öneme sahip bir ihtisas konusudur. Genel olarak üç evreye bölümlenen birleşme sürecinde, uygulama hatalarına ve politikalarına bağlı başarısızlıkların ölçümüne yönelik pek çok inceleme yapılmış ve buna bağlı sonuçların literatüre yansımaları olmuştur. Bu düşüncelerden hareketle hazırlanmış olan “Banka Birleşmeleri: Osmanlı Bankası ve Garanti Bankası Birleşmesi Üzerine Uygulama” isimli bu tez çalışmasında, banka birleşmelerine giden süreç, motive eden etmenler, işlemin evreleri ve değerleme yöntemleri ele alınmış ayrıca özellikle vergi mevzuatı ve muhasebe uygulamalarına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Son bölümde ise uygulama çalışması yapılmış, birleşmeye yönelten durumun ve birleşme sürecinin analizi yanında birleşmeye taraf bankaların farklı açılardan değerlemesi yapılarak, amaçlara göre değerleme yöntemi kullanılarak birleşme sonrasına ilişkin beklentiler konusunda senteze varılmıştır.

Konaklama tesislerinde maliyet-hacim kar analizler, (Ulusoy Pamukova tesisleri uygulaması) The Analysis of cost-volume-profit Pamukova Ulusoy accommodation for travel

ÖZET Konaklama tesisleri turizm sektörünün sürdürülmesi ve refahının arttırılması açısından önemli bir yapıya sahiptir. Bundan dolayıdır ki konaklama işletmeleri gelen yerli ve yabancı turistlerin memnuniyetini ön planda tutup karlılığı ikinci planda ele almaktadırlar. Bu şekilde ülke ekonomisine katkı sağlamaktadırlar. Tabi ki bu işletmeler hizmet görevlerini yerine getirirken kârlılığını da korumalıdır. Bunu yapabilmek için yöneticilerin belirli analizler yaparak işletmelerin devamlılığı ve karlılığını sağlamayı hedeflemektedirler. Bu anlamda maliyet – hacim – kâr analizleri firmalara ışık tutmaktadır. Konaklama Tesisi İşletmelerinde Maliyet – Hacim – Kâr analizleri ve bir uygulama konulu çalışma, üçü teorik, birisi uygulama olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; maliyet – hacim – Kâr analizlerinde kullanılan kavramlar, ikinci bölümde ; analizlerin teknikleri ve bu analizlerin yönetim kararlarında uygulamalarına yer verilirken, Üçüncü bölümde maliyet – hacim – kâr analMerinin konaklama tesisi işletmeciliği uygulanabilirliği incelenmiştir. Dördüncü bölümde ; bu genel bilgilerden yola çıkarak Pamukova Ulusoy Tesislerinin Maliyet – Kâr – Hacim analizleri yapılmıştır. Başabaş noktası hesaplanarak başabaş grafiği çizilmiştir. Bu çalışmada, işletmedeki mevcut işler sistem ve maliyet teknikleri incelenerek maliyet sistemi üzerinde duruldu, eldeki verileri de göz önüne alarak kârlılığı nerede yakmayabileceğimiz ve işletmenin başabaşa ne zaman ulaşacağı kararlaştırıldı. Varılan hipotez ise; işletmenin maliyetleri ve sabit giderleri kontrol altında tutarak, yaz sezonu ve kış sezonu için iki farklı tedbir paketi uygulayarak, minimum personelle maksimum başarıyı hedefleyip, satın almalarını tekrar gözden geçirip, kârlılığı yüksek olan market ve kafe gelirlerini artırıcı çalışmalarım sürdürmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Bu şekilde işletme kârlılığı yakalayabilecek ve devamlılığını sağlayacaktır vın

Belediyelerde çevre muhasebesi uygulaması

ÖZET Bölge halkının ortak ve yerel nitelikli ihtiyaçlarını karşılamak amacı taşıyan belediyelerin sundukları hizmetlerin çoğunda çevre ile doğrudan ilişki söz konusudur. Başta Büyükşehirlerimiz olmak üzere, ülkemizdeki tüm belediyelerde özellikle, su, kanalizasyon, katı atık sorunu, hava ve toprak kirliliği, yol ve yeşil alan yetersizliği gibi sorunlarla mücadele edilmektedir. Kaybedilen çevresel kalitenin yeniden kazanılabilmesi için girişilen bu mücadelede, belediyelerin çevresel hizmetlerinin ve bu nedenle katlanılan çevresel maliyetlerin muhasebe sistemiyle takip edilebilmesi ve kamuoyuna açıklama, çevre muhasebesi uygulamasının belediye muhasebe sistemi içine entegre edilmesiyle mümkün olacaktır. Çevresel bilgilerin muhasebe sistemi içine dahil edilmesini ifade eden Çevre Muhasebesi, bugüne kadar ya makro anlamda, ya da işletme düzeyinde ele alınmıştır. Konunun öneminin yeni yeni anlaşılması nedeniyle bu konuda yapılmış çalışmalar oldukça yeni ve yetersizdir. Bu çalışmanın amacı, İşletmeler yanında, çevresel sorunların çözümünde önemli sorumluluklar üstlenen belediyelerin, bu sorumluluklarının ölçülmesinde ve yerine getirilmesinde, çevresel performanslarının denetiminde, ilgililere raporlanabilmesinde ve bu konularda en doğru belediye kararlarının alınmasında etkin bir araç olarak kullanabilecekleri çevre muhasebesi bilgi sisteminin belediyelerde uygulanabilirliğinin tespitidir. Bu kapsamda, birinci bölümde, çevre ve sorunları, belediyeler ve çevreye yönelik hizmetleri hakkında genel bilgilere yer verilecektir. İkinci bölümde, çevre muhasebesi ve çevresel maliyet kavramları tanımlanarak, işletme ile ilişkileri ortaya konmaya çalışılacak ve konu Tekdüzen Hesap Planı çerçevesinde ele alınacaktır. Üçüncü bölümde ise, belediye muhasebe sisteminin mevcut yapısı açıklanarak, bu yapıda çevresel bilgilerin takip ve kontrolüne olanak verecek şekilde nasıl bir değişiklik yapılması gerektiği üzerinde durulacaktır. Ayrıca, belediyelerde çevre muhasebesi uygulamasının sağlanabilmesi için, nasıl bir kayıt süreci oluşturulması gerektiği de örneklerle ifade edilmeye çalışılacaktır.

Mali tabloların bağımsız denetiminde iç kontrol sisteminin yeri ve bir uygulama Internal control system in auditing and an application

ÖZET Muhasebe, mali olayları kaydeden, sınıflandıran, özetleyen ve sonuçlarını anlamlı bir şekilde raporlayan bir bilim ve sanattır. Muhasebenin fonksiyonlarını tanımlayan beş kelime; kaydetmek, smıflandırmak, özetlemek, raporlamak ve yorumlamak olarak ifade edilebilir. Son yıllarda işletmelerin içerisinde bulunduğu pek çok güçlükler bulunmakta ve bunun sonucu olarak da denetim mekanizması, işletmelerin ve muhasebenin vazgeçilmez bir parçası haline gelmektedir. İşletme organizasyon şemasında, denetimin temel fonksiyonu; yönetime yardımcı olmak, finansal raporlama sürecim izlemek, doğru ve dürüst finansal raporların üretilmesine imkan tanımak ve olası hata ve hilelere engel olmaktır. iç kontrol yapısının işleyişi denetim çalışmalarının kalitesini etkileyeceğinden denetçiler, denetim faaliyetleri sırasında iç kontrol yapısı ile ilgili değişiklikler karşısında dikkatli olmalıdırlar. îç kontrol mekanizmasının uygulayıcıları olarak işlem gören iç denetçilerin kontrol fonksiyonunun işletmelerdeki önemi giderek artarken, bağımsız denetçilerle ilişkilerindeki gelişmeler görevlerinde önemli değişikliklere de sebep olmuştur. Bu çalışmada denetim, iç kontrol sistemi ve muhasebe bilgi sistemi hakkındaki teorik bilgilere yer verilerek iç denetçi ve bağımsız denetçi arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Aynca, son bölümde iç kontrol sisteıninin tanınması amacıyla bir uygulamaya da yer verilmiştir. X

Tüvasaş için bir maliyet modeli önerisi: Ürün ağacı esasına dayalı sipariş maliyetlemesi

ÖZET Günümüz rekabet koşullan içinde Maliyet Muhasebesinin önemi artmaktadır. İşletmeler ürettikleri malın maliyetini tam olarak hesaplayamazlar ise satış fiyatını yaklaşık rakamlar ile belirleyecektir.Böyle bir yönetim muhasebesi işlevi mamulün maliyetinin beklenen kârdan daha fazla kâr marjı koyduğunda piyasa fiyatının üstünde bir satış fiyatı politikası izlememize neden olacak. Bu da satış miktarını düşürecektir. Satış miktarının düşmesi sabit maliyetlerin mamule yüklenme oranını arttıracaktır ve mamul maliyetini doğru tahmin edemezsek yaklaşık olarak koyduğumuz satış fiyatı ürettiğimiz mamulün maliyetini arttırıcı bir etki yaratacaktır. Özellikle üretim işletmesi mamulün maliyetini doğru ve bütünleşik bir maliyet muhasebesi sistemiyle hızlı bir şekilde hesaplayamazsa rekabet koşulları içinde fiili kârlarını ve gelecekteki kârlılık ve bütçelerini iyi yapamayacaktır. Mamul çeşidi olarak tek tip yada az sayıda mamul çeşidi üreten işletmeler (otomobil, vagon sanayi, gemi sanayi gibi). Mamullerin büyüklüğü kümülatif olarak mamulün maliyetini hesaplasa bile maliyet artışlarının mamulün hangi parçasından hangi üretim safhasında gerçekleştiğini tespit edememektedir. Modern işletmeleri artık mamulün ürün ağacım çıkartmak ve ürün ağacının içerisinde mamulü belirli alt ve alt komple parçalara ayırarak mamulün yarı mamullerinin maliyetini hesaplamak zorundadır. Tezimizdeki uygun amaçta sipariş edilen vagonu geleneksel maliyet muhasebesi yöntemlerine göre hesaplarsak vagonun kümülatif maliyetini buluruz. Bu çalışmanın son bölümünde ürün ağacına göre Sipariş Maliyetleme Sistemi ile mamulün ürün ağacına göre komple ve alt komple olarak belirleyeceğimiz aşamalarda örneğin; vagonun boji şasisinin maliyetini boji şasisinin alt parçalarının maliyeti ayrı ayrı hesaplanabilmektedir. XI