DOÇ.DR. HACI DURAN

İşgücü devrini ve eğilimini etkileyen sosyo-ekonomik faktörler (Adapazarı örneği) Socio-economic factors effecting labor turnover and trends (Adapazarı case)

ÖZET İşgücü devri, işgücünün işveren tarafından işten çıkartılması veya işçinin kendi isteği ile işten ayrılması ve ayrılanların yerine yeni işgörenlerin alınması şeklinde ortaya çıkan bir hareketliliktir. Çalışmamızın konusunu, kendi isteği ile işten ayrılanlar oluşturmaktadır. Kendi isteği ile işten ayrılma (gönüllü ayrılma) kavramı, işletmelerden, hiç bir zorunluluk olmadan tamamen çalışanların kendi karan sonucu işten ayrılmasını ifade etmektedir. Gönüllü iş değiştirmeler çoğunlukla statü yükseltmek için yapılmaktadır. Bunun yanısıra daha iyi bir iş sahibi olmak, daha çok para kazanmak, iş koşullarından kaynaklanan hoşnutsuzlukları veya işin diğer niteliklerinden doğan sorunları gidermek de söz konusu hareketlilikte önemli etkenlerdendir. Çalışma yaşamında görülen işletmeden uzaklaşma davranışı çalışanların kendi beklentileri ile işletmenin ondan bekledikleri arasındaki uyuşmazlıktan kaynaklanan çalışana yönelik baskılara karşı bir savunmadır. Kişisel örgütsel ve çevresel faktörler de işten ayrılmanın diğer sebepleri arasındadır. Çalışanların kendi istekleri ile işi bırakmalarında gözlemlenen kişisel özelliklerin işten ayrılma kararında etkili olduğu konusunda yapılan araştırmalar, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, medeni durum, çalışma süresi, toplumsal saygınlık düzeyi gibi değişkenler üzerinde yoğunlaşmıştır. İşletmedeki yönetim biçimi ve çalışanlar arasındaki ilişkileri kapsayan sosyal ilişkiler, iş tatmininde önemli olup, işgücünün işe devam etmesinde önemli sayılan faktörler arasında yer alır. Bu bağlamda, başta sosyal güvenlik konusu olmak üzere, ücret düzeyi, örgüt yapısı, bireysel ve sosyal faktörler işgücü devrine önemli ölçüde sebebiyet vermektedir. Arştırmada elde etmiş olduğumuz bulgulara göre, bu faktörlerin başında sosyal güvenlik ve ücret gelmektedir. Bunun nedeni ise, ülkemizde henüz adil bir gelir dağılımının gelişmemiş olması ve sosyal güvenlik sisteminin uygulamaya konamaması sonucu, ekonomik faktörler sosyal faktörlerden daha etkili olmaktadır. XII

Geleneksel tıbbın halk üzerindeki etkisi (Karapınar köyü örneği)

ÖZET Sağlık, sadece tıbbi bir kavram olarak algılanmamalıdır. Çünkü sağlığın tıbbi olması yanında sosyolojik, ekonomik, dini ve politik boyutlanda mevcuttur. Ülkemizde sağlık sosyolojisi, yen, bir disiplin olduğu için bu alandaki bilimsel araştırmalar sınırlı kalmıştır. Elimizdeki araştırma bu alana yönelik mütevazi bir katkıda bulunma amacını taşımaktadır. Geleneksel tedavi yöntemlerinin uygulanma alanları, çalışma şartlan, yasal konumlan, riskleri ve bütün bunlara bağlı olarak halkın kabullerini sağlık sosyolojisi açısından değerlendirmeye çalıştık. Karapınar Köyü’nde yapılan bu araştırma neticesinde, halkın bir hastalık anında genelde modern tıp kurumlarını tercih ettiği ortaya çıkmaktadır. Belirli durumlarda da geleneksel tıbbı tercih ettiği görülüyor. 111

Sporun siyasal gücü meşrulaştırmadaki etkisi

ÖZET İnsanlık tarihi ile başlayan spor hareketleri, tarih boyunca çok çeşitli ve farklı amaçlar uğruna yapılmıştır. İlk önceleri tabi ihtiyaçların karşılanması amacı ile yapılan spor, daha sonraları beden eğitimi amacı ile yapılmıştır. Zamanla sportif hareketler sosyal bir boyut kazanmış ve başlı başına spor önemli bir sosyolojik vaka haline gelmiştir. Bunun yanında siyaset kavramı da çok eski bir kavramdır. Modern hayata geçmeden önce de siyaset olduğu gibi, özellikle modern devletin ortaya çıkması ile birlikte siyasetin toplum üzerindeki gücü artmıştır. İlk çağlardan beri siyasetçiler sporun toplum üzerindeki gücünü görmüşler ve bunu kullanmak istemişlerdir. Çoğunlukla da bunda başarılı olmuşlardır. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, eski demir perde devletlerinde ve baskı rejimlerinde spor siyasetçiler tarafından, halkı kontrol altında tutmak maksadıyla kullanılmıştır. Bir nevi spor, toplumsal buhranları önlemekte emniyet sibobu görevini üstlenmiştir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de spor, özellikle çok partili siyasi hayata geçişten sonra, siyasetçiler tarafından bir güç olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yapılan çalışmada spor ve siyaset kavramlarının var olunduğundan beri birbirleri ile ilişkili kavramlar olduğu ve sporun siyasetçiler tarafından her zaman önemli bir güç olarak kullanıldığı görülmüştür.

Aile, sosyal çevre ve kişisel tutumların gençlerin uzakdoğu sporlarını seçmeleri üzerindeki etkisi

ÖZET Sakarya’da 12-24 yaş grubu gençlerin Uzakdoğu Sporlarına yönelmelerinde aile, çevre ve kişisel tutumların etkisinin araştırılması amacıyla ele alınan bu çalışmada anket metodu uygulanmış, sorular 102 Uzakdoğu Sporcusu tarafından cevaplandırılmıştır. Anket sonuçlarından elde edilen verilere göre; TV, sinema, aile, arkadaş ve çevre gençlerin ihtiyacı olan heyecam kazandırmakta ve bundan dolayı onların Uzakdoğu Sporlarını tercihlerinde etkili olmaktadır (Tablo 3.40). Bu sporları tercihte Uzakdoğu Sporcusu gençler çevreden etkilenmekte (Tablo 3.12), yüksekokul düzeyinde öğrenim görenler ise çevreden etkilenmemektedirler (Tablo 3.19). Uzakdoğu Sporlarının inşam stresten kurtardığı düşüncesi de inşam bu sporlara yöneltmektedir (Tablo 3.26). TV’deki dövüş filmlerinin insana kazandırdığı heyecan da bu tercihte önemli bir etkendir (Tablo 3.30). Gençler kendilerini savunma (Tablo 3.18), başka kültürleri tanıma (Tablo 3.13), kendilerini ve vücutlarım tanıma yolu olarak görmesi nedeniyle (Tablo 3.12) Uzakdoğu Sporlarını tercih etmektedirler. Araştırma verilerinden elde edilen bulgular doğrultusunda; bu konuda Sakarya’da ve yurdumuzda bilimsel yaklaşımda bulunulması, üniversite bazında ele alınması, bilimsel dergi ve kitapların yazılması ihtiyaç olarak görülmektedir. vııı TX. rÛKSEKÖĞREl’İM KUKUUi nraffiliANTASVON MERKEZİ