DOÇ.DR. GÜNER ÖNCE

G.L.İ. Tunçbilek bölgesi Ömerler Yeraltı Ocağı’nda yangına müsait damarın göçertmeli sistem yerine dolgulu sistemle üretilmesinin etüdü

ÖZET Bu çalışmada G.L.İ. Tunçbilek Bölgesi Ömerler Yeraltı İşletmesin de halen hazırlık çalışmaları devam eden Ömerler 1-C Panoda “Hidrolik Dolgulu Tam Mekanize Üretim Yönteminin uygulanabilirliği üzerinde a- raştırmalar yapılmıştır. Birinci bölümde GLİ Tunçbilek Bölgesi ve Ömerler Yeraltı İşletme si tanıtılmış, ikinci bölümde ise Ömerler Yeraltı işletmesinde Uygula nan üretim yöntemi hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde kömüre taş karışmasını azaltmak amacıyla uygulama ya yeni başlanan “Sürt* i Tavanlı Tavan-Taban Ayak Sistemi” anlatılmış, dördüncü bölümde ise bu üretim sisteminin geçtiğimiz yıllarda Türkiye* deki uygulamaları ve elde edilen sonuçlar üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde halen Ömerler Yeraltı İşletmesinde uygulanan “Dö- nümlü Uzun Ayak Blok Göçertme” üretim sistemine göre kömüre taş karışma oranının tesbiti çeşitli alternatiflere göre yapılmış, altıncı bölümde ise büyük üretim kayıplarına neden olabilen “Kömürün Kendiliğinden Yanma Olayları ve Alınan Mücadele Yöntemleri” hakkında bilgiler verilmiştir. Yedinci bölümde “Yeraltındaki Yangınların Kapatılması” üzerinde durulmuş ve patlamaya dayanıklı barajların projesi, yapımı konusunda geniş araştırmalar yapılmıştır. Sekizinoi bölümde ise fttrkiye^e ve yurt dışında tüm “Dolgu ‘Sistemleri” etüd edilmiştir. Dokuzuncu bölümde ise “Ömerler 1-C Panoda Hidrolik Dolgulu Tam Me kanize Üretim Yönteminin Uygulanabilirliği” ve bu konuda yapılan labo – ratuvar çalışmaları hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Onuncu bölümde Hidrolik Dolgulu Tüm Mekanize üretim Yöntemi ile Dönümlü Uzun Ayak Blok Göçertme Üretim Yönteminin ekonomik yönden kar şılaştırılması yapılmış ve her iki yönteme göre 1 ton kömürün ocak ma liyeti hesaplanmıştır. “*~ ÖZET (Devam) Yapılan çalışmalar, Ömerler 1-G pano için en uygun üretim yöntemi nin “Hidrolik Dolgulu Tam Mekan iz e Yöntem” olduğunu göstermiştir* Bu yöntemle yeraltında büyük üretim kayıplarına neden olan ooak yangınları önleneceği gibi ayak arkasında kömür kaybı minimize edilecektir» Hidro lik dolgu malzemesi olarak % 40 pülp yoğunluğunda, la war artığı şistler ile l/20 oranında karıştırılan normal portland çimentosunun oluşturduğu I karışım kullanılacaktır.

G.L.İ. Tunçbilek (6 no) Yeraltı İşletmesinde galeri kazısında optimum delik tasarımı

ÖZET Garp Linyitleri İşletmesi Tunçbilek yeraltı işletmesinde galerilerde ilerleme delme, patlatma yöntemi uygulanmaktadır. Çalışılan ortamın “kaya ortamı” olması matematiksel olarak ifade edilemeyen belirsikleri içermektedir. Bu durum, pratik uygulamalardan elde edilecek sonuçların önemini arttırmaktadır. Optimum patlayıcı madde kullanılarak açılacak maksimum hacim tesbitine çalışılmıştır. Çeşitli delik sistemlerinde elektrikli adi kapsüllerin yanı sıra mili saniyeli kapsüller de kullanılmıştır. Anahtar kelimeleri Galeri ilerlemesinin arttırılması, optimum patlayıcı madde miktarı.

Kırka boraks işletmesi açık ocaklarında şev duyarlılığı

IV ÖZET Bu çalışmada ” Etibank Kırka Boraks işletmesi Müessesesi Açık Ocak Heyelan Şev Etüdü ” yapılarak sunulmuştur. Heyelan bölgesindeki görülen süreksizliklerde yapılan öl çümler neticesinde süreksizliklerin yapısal kontur diyagramla rı ile gül diyagramları çıkarılmış, çıkarılan bu diyagramlar değerlendirilerek heyelan bölgesinde görülen kaymanın, daire sel tip kaymanın olduğu bulunmuştur. Analiz sonuçları netice sinde heyelan bölgesi altında mevcut cevherin kazanılması ve heyelanın önlenmesi, işletene açısından tehlike arz etmeyecek biçime getirilmesi önerilmiştir.

Yerüstü madenciliğinde kullanılan delicilerin verimliliklerinin araştırılması

IV ÖZET Bu çalışmada, yer üstü madenciliğinde kullanılan çeşitli delik delme yöntemlerinin me kaniği ile birlikte verimliliği incelenmiş. Etibank Küre Piritli Bakır İşletmesinde bu amaçla yerinde çeşitli formasyonlardaki delik delme işleri gözlemlenmiş, kronometraj ve yerinde deneyler yapıl mıştır. Bu formasyonlardan alınan numunelerle laboratuvarda çeşitli jeomekanik deneyler yapıl mış. Delme hızı ile jeomekanik deney sonuçları arasında bir ilişkinin var olup olmadığı çeşitli is tatistiksel yöntemler kullanılarak araştırılmıştır T testinde, Schmidt Çekici, Koni Delici (Is), Nokta Yük (Is) değeri ve Çekme Dayanımı anlamlı çıkmış, Yoğunluk ve Darbe Dayanım değeri testleri anlamsız çıkmıştır. F testinde Koni Delici (Is), Nokta Yük (Is) ve Çekme Dayanım grubu delme hızı ilişkisi anlamsız, Schmidt Çekici ve Nokta Yük (Is) grubu delme hızı ilişkisi anlamlı, Schmidt Çekici, Nokta Yük (Is) ve Darbe Da yanım değeri grubu, delme hızı ilişkisi anlamsız, Schmidt Çekici, Koni Delici (Is) ve Nokta Yük (Is) grubu delme hızı ilişkisi anlamsız çıkmıştır. Anahtar kelimeler: Delme hızı, delme, uç aşınması, delinebilirlik

G.L.İ. Tunçbilek Açık İşletmesi güney panolarında uygulanmasına başlanan infilaklı fitil ve alüminyum granülün verimlilik etüdü

IV ÖZET G.L. i Tunçbilek Açık Ocaklarında gerek dragline de kapajında gerekse ekskavatör kamyon yöntemi ile yapılan dekapaj da, delme ve patlatma en önemli konulardan birisi dir. İşletmenin kurulduğu yıllardan beri bu konudaki ara yışlarını sürdüren ve daima en iyisinin uy gulanı lmasına çalışılan patlatma işlemlerinde, 1984 yılından sonraki gelişmeler ve uygulamalar T.K. İ ‘nin diğer müesseseleri ne de ışık tutmuştur. Bu çalışmada, G.L. i Acık Ocaklarında yeni uygulanma sına başlanan infilaklı fitil ateşleme yöntemi ile Alümin yum Granule katkısının verimliliği, Beke Güneyi Panoları ‘ nda yapılan denemelerle etüd edilmiştir. Anahtar kelimeler : Açıkocak, Delme ve Patlatma, İnfilaklı Fitil, Elektrikli Ateşleme ve Granül Alüminyumun’ verimlilik etüdü.

G.L.İ.Ömerler Yeraltı İşletmesi’nde tavan-taban oyak uygulanmasında optimum ayaklar arası mesafenin belirlenmesi

Q Z E T G.L.İ. Tunçbilek Bölgesi Yeraltı İşletmelerinde kömür üretimi, simültane çalışan tavan ve taban ayaklardan sağlanmaktadır. Tavan ayak ve yapay tavan uygulaması, üre tilen kömürün kalitesini arttırmaktadır. Ayrıca, göçüğe terk edilen kömür miktarı azaldığından üretilemeyen kömü rün göçükte kendi kendine yanma riski azalmaktadır. Tavan ayakların taban ayaklardan 25 – 30 m. önde gitmesi, taban ayak galerilerinde deformasyonlara ve ısın malara neden olmaktadır. Bu çalışmada, “G.L.İ. Ömerler Yeraltı İşletmesi’ nde tavan- taban ayak uygulanmasında optimum ayaklar arası mesafenin belirlenmesi” araştırıl mıştır. Anahtar Kelimeler : Tavan- taban ayaklar arası optimum mesafenin belirlenmesi.

G.L.İ. Tunçbilek Ömerler Yeraltı İşletmesi’nde taban yollarında gerilme ve birim deformasyonlarının dağılımı

1 V ÖZET Bu çalışmada sonlu elemanlar metodunun madenciliğe uygulaması sunulmuştur. Çalışma bölgesi olarak G.L.İ Tunç- bilek Ömerler yeraltı işletmesi seçilmiştir. Bu bölgedeki kalın kömür damarlarının üretimi sırasında taban yollarında oluşan gerilmeler ve birim deformasyonlar SAP IV adlı sonlu elemanlar paket programı kullanılarak hesaplanmış ve bu tez içinde altı bölüm olarak sunulmuştur.Birinci bölüm, sonlu elemanlar metodunun mühendisliğe uygulanmasını içerir. ikinci’ bölümde ise, bu metodunun iki boyutlu statik analizi yapılmıştır. üçüncü bölümde, sonlu elemanlar yönteminin sağladığı faydaları, geleceği ve yeraltı yapılarına uygulanması sırasında alınması gereken önlemleri içermektedir. Dördüncü bölümde ise, SAP IV bilgisayar programının yapılardaki statik ve dinamik analizi sunulmuştur. Program ise aşağıdaki eleman tiplerini içermektedir, a. üç boyutlu kafes eleman, b. üç boyutlu kiriş eleman, c. Düzlem gerilme ve düzlem şekil değiştirme elemanları, d. iki boyutlu axisymmetric ; birleşkeler, e. üç boyutlu birleşkeler, f. Kalın kabuk eleman, g. ince plaka ve ince kabuk eleman, h. Sınır eleman. f. Boru eleman, bu yapısal elemanlar hem dinamik hem de statik analizde ku 1 1 an ı 1 ab i 1 i r. Beşinci bölümde, Ömerler ocağındaki taban yollarının çevresindeki yer değiştirme ve gerilme dağılımlarının mik ÖZET tarları SAP ÎV bilgisayar programı kullanılarak hesap edilmiştir. Altıncı bölüm ise, bu çalışmanın sonuçlarını içermektedir.

G.L.İ.Tunçbilek yeraltı ocağı 45-C panosu tabanyollarında gerilmelerin ve deformasyonların incelenmesi

iv ÖZET Tunçbilek yeraltı ocağı ‘nda tek taban ayak ve tavan- taban ayak çalışmasının yapıldığı bölümlerde tabanyolla rında basınç gerilmesi ve konver jansların ölçülüp değer lendirildiği bu çalışmada ilk bölümde, işletme tanıtıl mıştır. Daha sonra Jeolojik yapı, üretim yöntemi ve ça lışma yapılan pano anlatılmıştır. Beşinci bölümde tabaka ların jeomekanik özellikleri belirtilerek kayaçlar sınıf landırılmıştır. Altıncı bölümde gerilmeler teorik olarak anlatılmış, manometrelerden alınan ölçüm ve değerlendirme ler verilmiştir. Yedinci bölümde ise} konverjans ölçüm değerleri ve bunların değerlendirilmesi verilmiş, basınç gerilmesi – konver jans ilişkileri anlatılmıştır. Son bö lümde sonuçlar ve öneriler açıklanmıştır. Anahtar kelimeler: Tavan – taban ayak, taban ayak, basınç gerilmesi, konver jans.