DOÇ.DR. EKREM EKİNCİ

Eskişehir merkez jeotermal sularının kabuk oluşturma özelliklerinin incelenmesi

Bu çalışmada Eskişehir merkez jeotermal suların, ısı transfer yüzeylerinde oluşturduğu kabuk ve korozyon incelenmiştir. Çalışmalar sırasında içerisinden, Bakır, paslanmaz çelik, alüminyum ve adi çelik boruların geçtiği bir ısı değiştiricisi kullanılmıştır. Jeotermal su, ısı değiştiricisinden 55 – 60°C ısı düşü- 13 şüyle ve 100. cm /dak.. lık debiyle geçirilmiştir. Borular elli şer saatlik çalışma sonunda çıkartılıp sabit tartıma getirilerek boru yüzeylerinde oluşan kabuk artışı gravmetrik olarak bulunmuştur. Ayrıca, her yüz saatte bir boru yüzeylerinde olu şan kabuğun mikroskopla fotoğrafları çekilmiş ve borulardaki ısı transfer katsayısı hesaplanmıştır. Isı transfer borularının yüzeylerinde oluşan kabuğun bü yük oranda Kalsit + Aragonit (CaCO,), içerdiği yapılan X-ışını difraksiyonu analiziyle – saptanmıştır. ASTM standartlarına göre üzerlerindeki oksit filmleri temizlenen boruların, sırasıyla Adi çelik, Alüminyum, Bakır ve Paslanmaz çeliğin ağırlık kaybına uğradıkları tespit edilmiş tir. Kabuk miktarının fazla olduğu borularda, ısı transfer kat- sayısındaki düşüşün daha fazla olduğu görülmüştür. Gözle ve mikroskopla yapılan deneylerde boruların üst yüzeylerinde, alt yüzeylerine nazaran daha fazla kabuk oluştuğu, adi çelik ve alüminyum borularda alt ve. üst yüzey farkı gözetmeksizin belli merkezlerde çekirdek tipi kabuk oluştuğu gözlenmiştir. Deneyler sonunda adi çelik boruda en fazla, alüminyumda fazla, bakırda az ve paslanmaz çelikte en az kabuk oluştuğu bulunmuştur.

Seyitömer bitümlü şistinin mineral asit ekstraksiyonu ile zenginleştirilmesi

ÖZET Kütahya-Seyitöraer bitümlü şist rezervlerinden alınan numune üzerinde anorganik asitlerle birbirine bağlı üç kade mede gerçekleştirilen mineral madde giderme işlemleri bu ça lışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Bitümlü şistte kuru baza göre % 68,44 mertebesinde bulunan mineral madde miktarı optimum şartlarda ilk kademe sonunda % 63,26,*ya, ikinci kademe sonunda % 13, 68 ‘e, üçüncü kademe sonunda ise % 6,36’ya indirilebilmiştir. Sonuçta, top lam olarak başlangıçtaki mineral kısmın % 96, 87* s inin gide- rilebildiği gözlenmiştir. Mineral madde giderme işlemlerinin permütasyon çalış malarında silis ve silikatların giderilmesi işlemi ile baş latılan mineral madde giderme permütasyonlarının daha verimli olduğu belirlenmiştir. Ürünler üzerinde yapılan ısıl değer tayinlerinde, mi neral madde gidermenin ısıl değeri olmmlu yönde etkilediği görülmüştür. Çalışmadaki or j inal bitümlü şistin üst ısıl de ğeri 1800 kcal/kg mertebesinde iken mineral madde giderme işlemlerinin sonucunda bu değer 8000 kcal/kg mertebesine ulaş mıştır. Mineral madde giderme işlemlerinin ürünlerine ait mine ral kısımların yapılan kimyasal analizleri sonucunda ise anorganik yapıdaki silis ve silikat yüzdesinin, karbonat ve sülfat yüzdesi toplamından fazla olduğu anlaşılmıştır.