DOÇ.DR. ALAEDDİN YALÇINKAYA

Bağımsızlıktan sonra Kırgızistan’da ulus -devlet inşası

1991’de bağımsızlığını ilan eden Kırgızistan egemen bir devlet olarak bir ulus-devletin inşa sürecine girmiştir. 70 sene komünist sistemi içinde insanlara kimliğini ?Sovyet İnsanı? olarak ön planda tanıtılmaya çalışılması, dil, din, kültür ve geleneklerin gelişmesi için engellerin konulması sonucunda toplumda bir yozlaşmanın yaşandığı söylenebilir. Bağımsız olduktan sonra Kırgızistan halkı kendi ulusal değerlerin tekrar kazanmak ve uluslararası arenada bir Kırgız kimliği ile tanınmak için devlet yönetimi temelinde çeşitli tedbirler alınmıştır. Bu çalışmamızın esas amacı da bu yeni yapılanma içinde 15 seneden beri Kırgız yöneticilerinin milli kimlik ve bütünlüğü oluşturmak amacıyla uyguladıkları politikalara, ulus-devletin teorik temel unsurları bağlamında eleştirel yaklaşımla analiz edilmeye çalışmaktır. Bununla beraber uygulamadaki boşlukların tespit edilmesi ve muhtemel çözümleri konusunu, güçlü bir ulus- devleti tecrübeleri ışığında ele almaktır. Araştırma esnasında, Rusya’nın SSCB ve Çarlık döneminde Türkistan’daki bir bütünlük içinde yaşayan halkı etnik kökenlerine göre bölerek ayrı-ayrı devletler haline getirerek ?Böl-Yönet? politikasın uygulayarak bölgeyi denetimi altına aldığı ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu bağlamda özellikle Stalin’in ?Milliyetler Politikası? sonucunda günümüzde Kırgızistan komşu ülkeleriyle sınır sorunu ve heterojen nüfus yapısı itibariyle milli kimlik oluşturma konusunda ciddi sıkıntılar yaşamaktadır. Araştırmanın sonucunda Kırgızistan’da ulus-devletinin inşa sürecinin daha bitmediği, daha önce bu doğrultuda uygulanan politikaların son dönemde halk devrimiyle sonuçlandığı belirtilmiştir. Kırgızistan’ın milli egemenlik konusunda yeterli derecede hakim sayılmaması iç ve dış politikaların karar alma aşamasında önemli sorunlar yaşadığı belirtilmiştir. Son dönemde yapılan devrim sonrasında Kırgızistan kararlı olarak yeni ulus-devleti oluşturmaya çaba sarf etmektedir. Anahtar kelimeler: Kırgızistan, Milli Kimlik, Milli Egemenlik, Bağımsızlık

Bosna-Hersek sorunu ve Dayton Anlaşması The Bosnia-Herzegovina issue and Dayton

ÖZET Bu çalışma Soğuk Savaş sonrası ortaya çıkan çatışmalardan biri olan Bosna-Hersek Sorunu’ nu irdelemeyi amaçlamaktadır. Bosna-Hersek. eski Yugoslav Federasyonu’ na bağlı altı cumhuriyetten biridir. 90’lann başında Yugoslav Federasyonu’ nun dağılmaya başlamasıyla, Slovenya ve Hırvatistan bağımsızlıklarını ilan etmişler, bu iki cumhuriyete daha sonra Bosna-Hersek ve diğer cumhuriyetlerde katılmıştır. Bosna- Hersek’ in bağımsızlığı ilan etmesiyle, 4 yıl boyu devam edecek olan savaş başlamış olur. Batılı devletler, özellikle AB ülkeleri, Bosna-Hersek sorununu yakından izlemişlerdir. Bosna-Hersek’te güven ve istikrarın sağlanması, Avrupa’nın da güven ve istikrarını direkt ilgilendirmektedir. ABD, Bosna-Hersek Sorunu’nu önce Avrupa’nın iç meselesi olarak değerlendirmiş, daha sonra savaşın bilançosunun büyümesiyle soruna el atmıştır. Bu nedenle, Bosna- Hersek Savaşı boyunca, AB’ne üye ülkeler ve ABD, bölgedeki savaşı çevrelemeye ve durdurmaya yönelik pek çok “Banş Planı” hazırlamışlardır. Dayton Banş Anlaşması da, Batılı devletlerin hazırlamış olduğu planlardan biridir. 1995 yılında taraflar arasında imzalanan Dayton Banş Anlaşması, hem uluslararası politika hem de diplomasi açısından pek çok özellik taşımaktadır. Dayton Anlaşması, Bosna-Hersek’ i iki “Federatif Birime” ayırmaktadır. Pek çok zayıf yönü bulunan, Dayton Banş Anlaşması’nın yaşatılması ve bölge genelinde uygulanabilmesi için Batı büyük bir çaba harcamaktadır. Dayton Barış Anlaşması, bölgede ateşkesin sağlanması ve bansın tesisi için bir adım olmuştur. Anahtar Kelimeler: Bosna-Hersek Sorunu, Dayton Banş Anlaşması, AB’nin Balkan Politikası, ABD’nin Balkan Politikası, Türkiye’nin Balkan Politikası, Soğuk Savaş, Etnik Temizlik, Barış Planı, Federasyon, Federatif Birim, BM Güvenlik Konseyi. VI