DOÇ. DR. ÜMRAN TEZCAN ÜN

Peynir altı suyunun elektrokoagülasyon yöntemi ile arıtımı

Peynir altı suyu, süt endüstrisinin bir yan ürünüdür. Peynir yapımında, sütteki kazeinin çöktürülüp ayrılmasından sonra kalan, sarı-yeşil renkli sıvı peynir altı suyudur. Başlıca bileşenleri, laktoz(44?52 g/L), protein(6?9 g/L) ve mineral tuzlardır (4?9 g/L). Dünya çapında yılda 145×106tondan daha fazla peynir altı suyu üretilmektedir ve üretilen peynir altı suyunun yarısından fazlası çevreye verilmektedir.Peynir altı suyu özel bileşimi ve yüksek organik yükü nedeniyle bugünlerde tüm peynir üretimi yapan ülkelerde ciddi çevre sorunudur. Son 50 yılı aşkın süredir, peynir altı suyunu değerlendirmek için çeşitli olasılıklar incelenmesine rağmen aşağı yukarı dünyanın yarısı üretilen peynir altı suyunu arıtmadan deşarj etmektedir. Bu çalışmada, peynir altı suyu elektrokoagülasyon yöntemi ile arıtılmıştır. Peynir altı suyunu arıtmak için özgün iki elektrokoagülasyon reaktörü tasarlanmıştır. Peynir altı suyunun arıtımı, iki farklı boyuttaki demir reaktörler kullanılarak, reaktör performansı hem kesikli hem de sürekli işletim sistemlerinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmada kesikli elektrokoagülasyon reaktöründe akım yoğunluğu, pH, destek elektrolit tipi, destek elektrolit derişimi, H2O2derişimi, H2O2ekleme şekli, polielektrolit ve zaman’ın etkileri; sürekli elektrokoagülasyon reaktöründe ise deney tasarımı yapılarak akım yoğunluğu, pH, akış hızı ve H2O2etkisinin KOİ giderimi üzerindeki etkileri incelenmiş ve sonuçlar yüzey cevap yöntem modeli çalıştırılarak değerlendirilmiştir. Peynir altı suyu 15500 mg/L başlangıç KOİ derişimden elektrokoagülasyon yöntemi ile arıtılarak kesikli işletim sistemi ile 1408 mg/L’ye; sürekli işletim sistemi ile de 1760mg/L KOİ derişimine düşürülerek sırası ile % 90,92 ve 89,65 giderim sağlanmıştır. Anahtar Kelimeler:KOİ giderimi, Elektrokoagülasyon, Demir Elektrot

Elektrokoagülasyon yöntemi kullanılarak tekstil atık sularının arıtılması

Bu çalışmada, elektrokoagülasyon (EC) yöntemi ile kesikli geri döngülü akış şartlarında ve boru tipi demir reaktör kullanılarak tekstil atık sularından organik madde ve boyar madde giderimi amaçlanmıştır. Deneysel çalışmalarda çeşitli işletme parametrelerinin boyar madde ve organik madde giderimi üzerine etkileri incelenmiştir. Reaktif kırmızı boyar maddesi ile hazırlanan model atıksu ve gerçek tekstil atıksuyu kullanılarak iki ayrı deneysel çalışma yapılmıştır. Her iki atıksu ile yapılan çalışmada sırasında, sistemin pH, iletkenlik, sıcaklık ve gerilim değerleri ölçülmüştür. Reaktörün performansı Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) ve boyar madde derişimlerinin takibi ile belirlenmiştir. Reaktif kırmızı boyar maddesi kullanılarak hazırlanan model atıksu ile yapılan çalışmada akım yoğunluğu, başlangıç pH’ı, destek elektrolit derişimi ve atık su akış hızı değerleri değiştirilerek bu parametrelerin arıtıma olan etkileri incelenmiştir. Gerçek tekstil atık suyu ile yapılan çalışmada ise akım yoğunluğu, başlangıç pH’ı ve atık su akış hızının etkileri incelenmiştir. Deneylerde tüketilen elektrik enerjisi miktarları hesaplanmıştır. Ayrıca arıtım sonucu oluşan çamurun karakterizasyonu ve arıtılan suda demir analizi yapılmıştır. Arıtımların giderim kinetikleri hesaplanarak ortaya konmuştur. Son olarak arıtım sonucu ortaya çıkan maliyetler hesaplanmıştır. Deneyler sonucunda, en iyi arıtım koşullarında, reaktif kırmızı boyar maddesi içeren model atıksu ile yapılan çalışmada, KOİ derişimi 620 mg/L’den 22 mg/L’ye düşürülerek % 96,45 KOİ giderimi elde edilmiş, boyar madde derişimi 200 mg/L’den 1,08 mg/L’ye indirilerek % 99,46 boyar madde giderimine ulaşılmıştır. Gerçek tekstil atıksuyu ile yapılan çalışmada ise KOİ derişimi 1953 mg/L’den 61 mg/L’ye düşürülerek % 96,88 giderim elde edilmiş, atıksuyun absorbansı da 0,337’den 0,017’ye indirilerek % 94,96 renk giderimi sağlanmıştır.