DOÇ. DR. ÖZGÜR SÖĞÜT

Akut ağrı yönetiminin lenfosit dna hasarı ve oksidatif stres üzerine etkisinin araştırılması

Amaç: Erişkin acil servislerine yapılan başvuruların önemli bir kısmını oluşturan travmaya bağlı akut ağrı, ciddi olarak ele alınması gereken bir şikayettir. Uygun akut ağrı yönetimi ile hem mevcut klinik durumun kötüye gitmesi engellenmekte, hem de ileride oluşabilecek kronik ağrılar önlenebilmektedir. Parasetamol (asetaminofen), akut ağrı tedavisinde en yaygın olarak reçete edilen analjeziktir. Bu, oral veya intravenöz (İV) olarak uygulanabilir. Plasebo ve diğer analjezikler ile karşılaştırıldığında İV parasetamol?ün etkinliği ve güvenilirliği belirsizdir. Bu çalışmada hafif ve orta şiddette travmaya maruz kalan hastalarda oluşan akut ağrının giderilmesinde kullanılan analjeziklerden biri olan parasetamol?ün, lenfosit DNA hasarı ve oksidatif stres parametreleri üzerindeki etkilerini araştırmayı amaçladık. Yöntem: Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servisine ve Ortopedi Polikliniğine başvuran hafif ve orta derecede travmaya maruz kalan 35 hasta çalışmaya dahil edildi. Bu hastalardan analjezi uygulamadan önce, analjezi uygulandıktan sonra 2. saat ve 12. saatte kan örnekleri alındı. Çalışmaya katılan hastaların demografik özellikleri, klinik bulguları ve ağrı düzeyleri Görsel Analog Skala (Visual Analog Scale?VAS) ile kaydedildi. Serum lenfosit DNA hasarı ve oksidatif stres parametreleri olarak toplam oksidan seviye (TOS), toplam antioksidan seviye (TAS) ve oksidatif stres index (OSİ) çalışıldı. Elde edilen sonuçlar gruplar arasında karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışmamızda hafif ve orta derecede travmaya maruz kalan hastaların yaş ortalaması 39,70 ± 20,31?di. Analjezi öncesi (grup 1)?de serum lenfosit DNA hasarı (arbitrary unit; AU) 14,97 ± 12,38, analjezi sonrası 2. saat (grup 2)?de lenfosit DNA hasarı 13,94 ± 9,28 AU ve analjezi sonrası 12. saat (grup 3)?te lenfosit DNA hasarı 10,57 ± 8,73 AU olarak XI bulundu. Serum lenfosit DNA hasarı yönünden gruplar karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı (p 0.05). Sonuç: Bu çalışma, akut ağrı yönetiminde kullanılan ilaçlardan biri olan parasetamol?ün lenfosit DNA hasarı ve oksidatif stres parametreleri üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi açısından yapılmış ilk çalışmadır. Sonuçlarımız travmaya maruz kalan hastalarda gelişen akut ağrının oksidatif strese neden olduğunu, bunun da lenfositlerde oksidatif DNA hasarı ile sonuçlandığını göstermektedir. Ancak, travmaya bağlı akut ağrının parasetamol ile tedavisi sonrasında oksidatif stres parametrelerinden TOS düzeyleri ve OSİ değerlerinde azalma olduğu ve lenfosit DNA hasarının da belirgin olarak azaldığı görülmüştür. Travmalı hastalarda oluşan lenfosit DNA hasarı, oksidatif bir hasar meydana gelmesi ile açıklanabilir. Bu konuda diğer analjeziklerle kıyaslamalı geniş olgu sayılarına sahip randomize ve kontrollü çalışmalara gereksinim olduğunu düşünmekteyiz. Anahtar Kelimeler: Parasetamol (asetaminofen), akut ağrı yönetimi, total oksidan seviye, total antioksidan seviye, oksidatif stres indeksi, lenfosit DNA hasarı