DOÇ. DR. MEHMET SALİH MERCAN

Emlak ve Eytam Bankası

Para ilk olarak tapınaklarda el değiştirmeye başlamıştır. Böylece ilkel anlamda ilk bankacılık hareketleri de buralarda başlamıştır. Tapınak bankacılığı olarak başlayan bu süreç zamana değişim ve dönüşüme uğrayarak paranın değişim yeri olmaktan çıkmış ve önce bankerler eliyle değişen para daha sonraları ilk kez Avrupa’da kurulacak olan ilk modern bankalarda işlem görmeye başlamıştır. XIX. yy. da Avrupa’nın etkisindeki Osmanlı’da da bankacılık alanında benzer süreçler yaşanmış ve para önce bankerler eliyle değişirken sonra modern anlamda bankalarda işlem görmeye başlamıştır. Milliyetçilik hareketleri ülkenin finansal alanına da etki etmiş ve ulusal bankaları doğurmuştur. İlk örneklerini Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde gördüğümüz ulusal bankalar Cumhuriyetle birlikte daha da ivme kazanarak gelişimini sürdürmüştür. İşte bu ulusal bankalardan biri olan Emlak ve Eytam Bankası ülkenin imar işlerini finanse edecek bir kurum olarak doğmuştur. Böyle bir kurum olarak doğmasının nedeni ise büyük savaşlardan yeni çıkan ülkenin harabeye dönen imari yapısıdır. Devlet eliyle kurulan bu bankanın amacı ipotek karşılığı emlak üzerine kredi vererek ülkenin imar işlerine yardımcı olmak ve yetim haklarını koruyarak bunların lehine faiz vermektir. Yirmi milyonluk bir sermaye ile kurulan bu banka sermayesinin el verdiği ölçüde ülkenin imar işlerine yardımcı olmuştur. Ancak bu mütevazı sermayesi bankanın ülkenin her tarafına yetişmesine engel teşkil etmiştir. Buna rağmen banka yine de büyük başarılara imza atmıştır. Cumhuriyetten önce imar alanında kredi verecek devlet eliyle kurulmuş olan bir kurum yoktu, yetim haklarının korunması konusunda ise yetersiz kalmakla birlikte Eytam Sandıkları mevcuttu. Cumhuriyetle birlikte bu boşluğun doldurulması ihtiyacı hissedildi ve Emlak ve Eytam Bankası kuruldu. Bu bankanın kurulmasıyla hem emlak üzerinden para akışı sağlanacak hem de Eytam Sandıkları’nın bankaya bağlanmasıyla yetim hakları daha iyi korunabilecek ve bu alandaki yetersizlikler de ortadan kalkacaktı. Anahtar Kelimeler: Emlak, Eytam, Banka, Para, Kredi.

Van Postası Gazetesi (1953-1970) Van Postası Newspaper (1953-1970)

Basın, tarih araştırmalarında dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmelerini toplumsal açıdan değerlendirebilmek için önemli bir kaynaktır.Bu çalışmamızda 1953-1970 yılları arasındaki Van Postası Gazetesi konularına göre tasnif edilerek ele alınmıştır.Van Postası Gazetesi 1953-1970 yılları arasında toplumu yönlendirme gibi bir eğilim içindedir.Gazete siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel olaylar karşısında tavrını net bir şekilde ortaya koymuştur. Demokrat Parti ve Cumhuriyet Halk Partisi arasındaki siyaset etkin bir şekilde kaleme alınmıştır. Yine bu dönemde Türkiye­’nin diğer devletlerle olan ilişkilerine, dönemin diğer siyasi partilerinin faaliyetlerine, Kore Savaşı, Şark ve Kıbrıs Meselesi’ne getirdiği yorumlarıyla 1953-1970 yılları arasında Van’da yayın hayatına yön vermiştir.