DOÇ. DR. MEHMET KUBİLAY ER

Tuzak böcek yöntemi İle Entomopatojen Fungus izolasyonunun bazı yönleri ile incelenmesi A study on certain aspects of Entomopathogenic Fungus isolation by using insect bait method

Daha önce yapılan birçok çalışmada çeşitli entomopatojen funguslar tuzak böcek yöntemi ile topraktan izole edilerek zararlıların mikrobiyal mücadelesine yönelik olarak incelenmiş ve/veya entomopatojen fungusların doğadaki durumları hakkında bu yöntem ile bilgiler elde edilmiştir. Tuzak böcek kullanılarak topraktan entomopatojen fungus izolasyonu çalışmalarından elde edilen sonuçların toprakta var olan fungus yoğunluğu ile ilişkilendirilme olasılığını incelemek üzere bu çalışma yürütülmüştür. Çalışma, 18 entomopatojen fungus izolatı arasından seçilen bir Beauveria bassiana ve bir Metarhizium anisopliae izolatı ve tuzak böcek olarak Galleria mellonella larvaları ile kontrollü şartlar altında gerçekleştirilmiştir. Fungus sporları beş farklı yoğunlukta (103,104,105,106,107 spor/ 10gr toprak) toprağa karıştırılmış ve her bir uygulamada bulunan 10 larvadaki ölümler 10 gün boyunca takip edilmiştir. 3 tekkerrürlü olarak 25±2°C sıcaklık, %65±5 nispi nemde karanlık şartlarda yürütülen deneme sonucunda her iki fungusa ait probit ölüm ile fungus spor yoğunluğu ilişkisine dair doğrular istatistiksel olarak aynı bulunmuştur (ortak doğru; Y=-2,31 x 0,50X). Toprakta bulunan spor miktarı ile ölen larva miktarı arasındaki bu ilişki ortaya konulmuş ve her iki fungusta da aynı olduğu görülmüştür. Larvaların 103, 104, 105, 106, 107 spor ml-1 konsantrasyonundaki süspansiyona daldırılmaları ile gerçekleştirilen deneme sonucunda elde edilen probit doğrularının da öncekiler ile istatistiksel olarak farksız olduğu tespit edilmiştir. Sonuçta, daldırma yönteminde kullanılan 1 ml süspansiyondaki spor miktarının 10 gr toprakta bulunması durumunda aynı oranda G. mellonella larva ölümüne neden olmaktadır. İki fungusun bir arada ve eşit miktarda toprakta bulunduğu durumda tüm ölen böceklerin üzerinde M. anisopliae izolatının gelişerek sporulasyon yaptığı gözlenmiştir. Bu durum, karışık fungus popülasyonlarının bulunduğu topraklardaki tüm fungusların tuzak böcek yöntemi ile izole edilememe ihtimalini ortaya koymaktadır. Çalışmada ayrıca, 3 farklı sıcaklığın (20±2°C, 25±2°C, 30±2°C) fungus koloni gelişimi ve fungus spor çimlenmesi üzerine etkileri de belirlenmiştir. Spor çimlenmesinin her iki fungusta da aynı oranlarda gerçekleştiği, ancak koloni gelişimi bakımından tuzak böcek ile yapılan denemelerin yürütüldüğü ortam sıcaklığı olan 25±2°C’de M. anisopliae izolatının Beauveria bassiana izolatından daha büyük koloniler oluşturduğu belirlenmişir. M. anisopliae izolatının ölen böceklerdeki gelişim ve spor üstünlüğünün bir nedeni olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışma ile tuzak böcek kullanarak topraktan entomopatojen fungus izolasyonu yöntemini etkileyen faktörler arasından, fungus spor yoğunluğunun, fungus patojenitesinin oldukça önemli olduğu, toprakta birden fazla entomopatojen fungus bulunması durumunda yoğunlukları eşit dahi olsa hepsinin eşit olarak izole edileme ihtimalinin olmadığı ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: Galleria mellonella, Metarhizium anisopliae, Beauveria bassiana, koloni gelişimi, spor çimlenmesi