DOÇ. DR. MEHMET ALİ KURÇER

Sigara içmeyen eğitim fakültesi öğrencilerinin sigaraya karşı tutumları ve etkileyen faktörler

Üniversite öğrencilerinin sigara içmemesi ve sigara ile mücadele etmesi kendilerinden sonraki öğrencilere de örnek teşkil etmesi açısından önemlidir ve mücadelenin yaygınlaştırılmasını olanaklı kılacaktır. Bu çalışmada, sigara içmeyen Ereğli Eğitim Fakültesi öğrencilerinin, sigara içmeme nedenleri, sigara içmeme davranışını sürdürmeye etki eden faktörleri ve sigara içmeye karşı tutumlarını tespit etmek amaçlandı. Kesitsel olarak planlanan bu çalışmada 1 Nisan 2009- 1 Mayıs 2009 öğretim döneminde, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 1078 öğrenciden sigara içmeyen 869 öğrenci araştırmamızın örneklemini (%80.6) oluşturmaktadır. Sigara içmeyen öğrencilerden 656 `sı (% 75.4) çalışmaya katılmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmede kullanılan istatistiksel testler; SPSS 11.5 programı ile ortalamalar, standart sapmalar hesaplanmış, kategorik veriler ki kare, t testi sürekli değişkenler ANOVA ve lojistik regresyon testi yardımıyla değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edilmiştir. Öğrencilerin % 80.6'sı sigara içmemektedir. Sigara içmeyi denemede erkek cinsiyet önemli faktör olarak bulunmuştur. Sigarayı hiç denemeyen öğrenciler arasında aile desteği, eş, sevgili nişanlıdan alınan destek, güçlü irade, sağlığı korumadaki kararlılık, sigarayı deneyen öğrencilere göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p<00.5) Sigarayı hiç denemeyen öğrencilerin sigara karşıt olma tutum puanları, sigara içmeyi deneyen öğrencilere göre anlamlı düzeyde yüksektir. Sigara içmeyi deneyen öğrencilerin ise sigaranın kendisine karşıt olma ve sigara mücadelesine katılma tutum puanları sigarayı hiç denemeyen öğrencilere göre yüksektir.

Koroner arter hastalarında yaşam tarzı değişikliği müdahalesinin yaşam kalitesine etkisi

Günümüzde koroner arter hastalığının prevelansının giderek artması ve diğer yandan beklenen yaşam süresinin uzaması koroner arter hastalarında yaşam kalitesi kavramını ön plana çıkarmıştır. Bu çalışma koroner arter hastalığı tanısı konmuş hastaların, yaşam tarzı değişikliği konusunda beş parametrede eğitim verilerek, eğitimin yaşam kalitesine etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji ve Kalp Damar Cerrahisi bölümlerine başvuran KAH tanısı almış 82 hasta oluşturmuştur. Hastalara `Hasta Bilgi Formu’ , `SF ? 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’ uygulanmış ve sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, sağlıklı vücut ağırlığının korunması, sigara ve alkolün bırakılması konularında eğitim verilmiştir. Bir ay sonra hastalara tekrar `Hasta Bilgi Formu’, `SF ? 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’ uygulanmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel analizi SPSS 11,5 programı ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Gruplandırılmış değişkenler ki kare önemlilik testi ile, sürekli değişkenler tekrarlayan ölçümler için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile analiz edilmiştir. Hastalara verilen eğitim ve danışmanlık sonrasında, SF-36yaşam kalitesi alan puanlarını yükseltmiştir. Ancak eğitim ve danışmanlıktan sonra günlük içilen sigara sayısı ve alınan alkol kadeh miktarı anlamlı düzeyde değişmemiştir. Beslenme, VKİ, fiziksel aktivite konularındaki eğitimlerin, biyokimyadaki parametrelere ve kan basıncına olan etkisi, eğitimin yaşam kalitesine etkinliğini göstermiştir. Kronik hastalarda yeterli eğitim ile yaşam tarzı değişikliklerine daha iyi uyum sağlayarak, yaşam kalitelerinin arttığı bulunmuştur.

Düzce ili merkez ilköğretim okulları ikinci kademe kız öğrencilerine verilen menstruasyon fizyolojisi ve hijyeni eğitiminin etkililiği

Kadın hayatının yarısı menstruasyon süreci ve bu sürece yönelik fiziksel, davranışsal ve duygusal değişikliklerle seyreden sorunlarla geçmektedir. Bu çalışmanın amacı düzce ili merkez ilköğretim okulları ikinci kademe kız öğrencilerine verilen menstruasyon fizyolojisi ve hijyeni eğitiminin etkililiğini değerlendirmektir. Araştırmanın evrenini Düzce il merkezindeki 3392 kız öğrencinin öğrenim gördüğü 34 ilköğretim okulu oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 34 okuldan küme örnekleme yöntemi ile seçilmiş, 6 okulda öğrenim gören 340 kız öğrenci oluşturmaktadır. Yazılı veli onayı alınan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 304(%89.4) öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir. 304 öğrencinin 152’si müdahale, 152’si kontrol grubunu oluşturmaktadır. Müdahale grubundaki öğrencilere ön test uygulanmış, verilen menstruasyon fizyolojisi ve hijyeni eğitiminden 2 ay sonra son test uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise ön test ve 2 ay sonra da son test uygulanmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmede kullanılan istatistiksel testler; SPSS 16 programı ile ortalamalar, standart sapmalar, yüzdeler hesaplanmış, kategorik değişkenler ki- kare, sürekli değişkenler ise tekrarlı ölçümlerde t testi yardımıyla değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi olarak p< 0.05 kabul edilmiştir. Bu çalışmada, müdahale grubunun bilgi puanlarında anlamlı düzeyde artış olurken (p=0.0001), kontrol grubunda değişiklik olmadığı saptanmıştır(p=0.543). Müdahale grubunun menstrual hijyen davranışlarının olumlu yönde anlamlı değişim gösterdiği saptanmıştır. Verilen planlı eğitim ile öğrencilerin menstruasyon konusundaki bilgi düzeyi yükselmiş, menstrual hijyen davranışları da olumlu yönde etkilenmiştir. Anahtar Kelimeler: Menstruasyon, Menstrual hijyen, Sağlık eğitimi, Adolesan.

Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinde sigara bırakmada motivasyonun rolü

Sigara kullanımı üniversite öğrencileri arasında son yıllarda artış göstermiştir. Sigara içen üniversite öğrencilerinin sigara içme özelliklerinin daha iyi anlaşılmasının bu topluluğun ihtiyaçlarına özel müdahaleler geliştirmesini olanaklı kılacaktır. Bu çalışmanın amacı; Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin sigara içme sıklığı, sigara içen öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, sigara içme ve bırakmaya yönelik özelliklerinin saptanması, sigara bırakmada motivasyonlarının rolünü araştırmaktır. Bu amaçla Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesindeki 352 öğrenciden 300’üne gözlem altında sosyodemografik özelliklerini, sigara içme durumlarını ve sigara bırakmaya yönelik motivasyonlarını belirlemeye yönelik anket uygulanmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmede kullanılan istatistiksel testler; SPSS 13.0 Programı ile ortalamalar, standart sapmalar hesaplanmış, veriler ki kare, ANOVA ve lojistik regresyon testi yardımıyla değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Öğrencilerinin düzenli sigara içme sıklığı % 28.6'dır. Öğrencilerin % 33.3'ü önümüzdeki altı ay içinde, %22.5'i önümüzdeki 1 ay içinde sigarayı bırakmayı düşünmektedir. Öğrencilerin %24.4'ü sigarayı son bir ay veya daha kısa süredir bırakmayı denemekte olan öğrencilerdir. Öğrencilerin sigara bırakmada motivasyonun rolü değerlendirildiğinde, öz etkililik ve kendini güçlü hissetme arzusunun sigara bırakmayı deneme durumu ve sigara bırakma süresini etkilediği saptanmıştır. Öğrencilerin kaldıkları yer, okudukları bölümlerin sigara bırakmada motivasyonlarını etkilediği saptanmıştır.

Sigara içen eğitim fakültesi öğrencilerinin sigara içme davranışının ve bırakma isteğinin belirleyicileri

Sigara kullanımı Üniversite öğrencileri arasında son yıllarda artış göstermiştir. Sigara içen üniversite öğrencilerinin sigara içme özelliklerinin daha iyi anlaşılmasının bu topluluğun ihtiyaçlarına özel müdahaleler geliştirilmesini olanaklı kılacaktır. Bu çalışmanın amacı; ZKÜ Ereğli Eğitim Fakültesi öğrencilerinin sigara içme sıklığı, sigara içen öğrencilerin sosyodemografik özellikleri, sigara içme ve bırakmaya yönelik özelliklerinin saptanması, sigarayı bırakma niyetlerini araştırmaktır. Bu amaçla Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi’ndeki 1078 öğrenciden sigara içen öğrencilerin tamamı olan 209 öğrenciye gözlem altında anket uygulanmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmede kullanılan istatistiksel testler; SPSS 11.5 programı ile ortalamalar, standart sapmalar hesaplanmış, veriler ki kare, ANOVA ve lojistik regresyon testi yardımıyla değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Öğrencilerin sigara içme sıklığı % 19.4'tür. Ortalama fagerstrom nikotin bağımlılık puanı 3.1 ±2.62'dir. Öğrencilerin %46.9'u önümüzdeki altı ay içinde sigarayı bırakmayı düşünmektedir ve sigarayı bırakmak için %19.1'i uzman desteği istemektedir. Sigarayı bırakmayı düşünme durumlarını etkileyen faktörleri incelediğimizde ailesi ya da arkadaşları sigaraya karşı olanlar, ara sıra sigara içenler, sigarayı 5 yıldan daha az süredir kullananlar, yurtta ve evde arkadaşlarıyla kalanlar, düşük derecede nikotin bağımlısı olanlar , sigarayı geç yaşta deneyen ve başlayan öğrencilerin daha yüksek sıklıkta sigarayı bırakmayı düşündükleri belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Sigara içme, sigarayı bırakma isteği, sigara içme davranışının belirleyicileri, üniversite öğrencisi, eğitim fakültesi

Zonguldak il merkezindeki liselerde sigara ile mücadelede akran eğitiminin etkisi

Gelişmiş toplumlarda erişkin sigara içiciliğinde azalma görülmekle birlikte, ergenlerde sigara kullanım sıklığında artış gözlenmektedir. İkna edilebilir, kolay etkilenebilir özellikleri nedeniyle gençler tütün endüstrisinin hedef kitlesidir. Akran eğitimi, gençlerin akranları ile gerçekleştirdiği sağlığı koruma, bilgi, tutum, davranış değişikliği sağlama yönünden bilinç kazanmalarını amaçlayan planlı bir eğitimdir. Müdahale tipindeki bu araştırma ile Zonguldak Kozlu Anadolu ve Kozlu Liselerinde sigara ile mücadelede akran eğitimi müdahalesinin öğrencilerin sigara konusunda bilgi düzeyi ve sigara içme davranışı üzerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın evreni Zonguldak il merkezindeki Kozlu Lisesi ve Kozlu Anadolu Lisesi’nin 1., 2. ve 3. sınıf öğrencileridir. Toplam öğrenci sayısına göre müdahale ve kontrol sınıfları kura ile belirlenmiş, örneklem seçimi yapılmamış, toplam öğrenci sayısı olan 487’ye ulaşılması hedeflenmiştir. Ulaşılabilirlik %91.6’dır. Veriler SPSS for Windows 13.0 istatistik paket programı ile değerlendirilmiş, analizlerde yüzde, ortalama, ki kare testi, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi kullanılmıştır. Akran eğitimi öncesi sigarayı denediğini belirten 99 öğrencinin %32.3’ü sigara kullanımını sürdürmekteyken, %67.7’si sigarayı bıraktığını belirtmektedir. Akran eğitimi sonrası sigarayı deneyenlerin sayısı artmış, denemediğini belirtenlerin sayısı azalmıştır. Akran eğitimi öncesi ve sonrasında sigarayı deneme sayısı arasındaki fark anlamlı değildir. Bu araştırmada akran eğitimi sonrasında hem kontrol hem de müdahale gruplarında sigara içme davranışı ve sigara bilgi puanlarında artış olmuştur. Kontrol ve müdahale grupları arasında fark olmamasına karşın, müdahale öncesi sigara konulu eğitim almak ve Anadolu Lisesi öğrencisi olmak öğrencilerin sigara bilgi puanlarının artmasındaki temel belirleyici değişkenler olmuştur. Sigara ile mücadelede okul tabanlı müdahale programları geliştirilmeli, uygulamalarda akran eğitimi ile birlikte profesyonel multidisipliner yaklaşım benimsenmelidir. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Akran Eğitimi, Sigara ile Mücadele, Sağlığı Geliştirme, Sağlık Eğitimi, Okul Sağlığı, Sosyal Öğrenme

Kronik böbrek yetmezliği hastalarında yaşam tarzı değişikliği müdahalesinin yaşam kalitesine etkisi

Kronik böbrek yetmezliği tedavisi, hastaların günlük yaşamlarında anlamlı değişikliklere neden olur ve algıladıkları yaşam kalitelerini etkiler. Bu çalışmanın amacı kronik böbrek yetmezliği hastalarında yaşam tarzı değişikliği konusunda verilen eğitiminin, yaşam kalitesine etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Zonguldak Karaelmas Üniversitesi (ZKÜ) Uygulama ve Araştırma Hastanesi periton diyaliz ve hemodiyaliz ünitelerine başvuran, rutin diyaliz tedavisi gören, 45’i periton ve 39’u hemodiyaliz olmak üzere toplam 84 diyaliz hastası oluşturmuştur. Diyaliz hastalarına önce `Hasta Bilgi Formu’, `SF ? 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’ uygulanmış, verilen Eğitimden (Diyet, Egzersiz, Sigara ve Alkolün )iki ay sonra hastalara tekrar `Hasta Bilgi Formu’, `SF ? 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’ uygulanmıştır. Elde edilen verileri değerlendirmede kullanılan istatistiksel testler; SPSS 11.5 programı ile ortalamalar, standart sapmalar hesaplanmış, veriler ki kare, tekrarlayan ölçümlerde t testi yardımıyla değerlendirilmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Bu çalışmada, egzersiz, sigaranın bırakılması, diyete uyum konuları ve alkol kullanımının azaltılması ile ilgili verilen eğitim, sonrasında yaşam kalitesinin tüm boyutlarında düzelme sağlanmıştır. Verilen eğitim ile ayrıca egzersiz süre ortalaması, diyete uyum oranları, Kt/V serum albümin değerleri artmış, serum üre, kreatinin ve sistolik arter basıncı ortalamaları düşmüştür. Ancak verilen eğitim sonrası hastaların sigara ve alkol tüketimi ve diastaolik arter basıncı ortalamaları anlamlı düzeyde değişmemiştir.