DOÇ. DR. KUDRET BÜLBÜL

Platon ve Farabi’nin siyaset felsefelerinde ideal yönetim The ideal administration in Plato?s and al-Farabi?s philosophies of politics

Bu çalışmada, Platon ve Fârâbî’nin siyaset felsefelerinde ideal yönetim anlayışları incelenmektedir. İnsanlık tarihini derinden etkilemiş olan bu iki filozof, ideal devlet ve yönetimlerini ?erdem? kavramı üzerine temellendirmişlerdir. Mutluluk, her iki filozofun ideal devletinin ana hedefidir. Onlar, ahlâktan yoksun bir siyasetin olamayacağı görüşünden hareketle, huzurlu ve mutlu bireylerden oluşmuş erdemli bir devleti amaçlamaktadırlar. Her iki filozof da, yaşadığı toplumun siyasal yaşamında aktif şekilde rol almış, edindikleri tecrübeler ile en iyi toplumsal ve siyasal yaşamın ideal çerçevesini çizmeye çalışmışlardır. Yine onların erdemli olmayan şehir içerisinde gördükleri demokrasiye yönelttikleri eleştiriler, tarih boyunca geçerliliğini korumaktadır. Platon ve Fârâbî, ideal devletlerini ortaya koymadan önce, daha önceki devlet biçimlerini sorgulamışlar, bunu yaparken de benzer ve çarpıcı sonuçlara ulaşmışlardır. Bununla birlikte, Fârâbî’nin erdemsiz şehirleri dinsel terminoloji ile isimlendirmesinde, İlk-Başkan ile vahiy arasında kurduğu bağlantı, bununla ilintili olarak peygamberlik (nübüvvet) olgusunu siyaset felsefesine dâhil etmesi, dinsel ve siyasal yaşamın bütünlüğü üzerine olan olanca vurgular dikkate alındığında, onun, Platon felsefesinin basit bir tekrarından ibaret görülemeyecek bir özgünlüğünün olduğu görülecektir. Rasyonel toplum anlayışları ile siyaset, felsefe ve ahlâk alanlarında önümüzde geniş ufuklar açan Platon ve Fârâbî’nin siyaset felsefesi, günümüzde hala ilgi çekmektedir. Onların idealindeki erdemli devlet, bugün için mümkün olmasa bile, siyaset, ahlâk ve mutluluk arasında kurmuş olduğu ilişki, günümüz devlet yönetimlerinin uygulamalarında değerlendirmeye alınacak niteliktedir. Anahtar Kelimeler: Platon, Farabi, Siyaset Felsefesi, Mutluluk, Erdem