DOÇ. DR. HALUK ÖZDEMİR

Uluslararası ilişkilerde bağımlılık yaklaşımı

Bu çalışmanın amacı Üçüncü Dünya Ülkelerinin en temel sorunlarından olan `bağımlılık’larının incelenmesi, bununla beraber yalnızca bağımlılık durumlarının değil, bunun yapısal ve kalıcı hale geldiği durumları da açıklayan bağımlılık teorilerinin analiz edilmesidir. Bu çalışma temelde üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde bağımlılık yaklaşımı ile ilgili büyüme, kalkınma, azgelişmişlik, küresel sistem, güç, çok uluslu şirketler, dış ticaret ve dış yardım gibi temel kavramlar, ?bağımlılık teorileri? kısmına bir hazırlık ve altyapı oluşturmak amacıyla tanımlanmıştır. Bunlara ek olarak bağımlılık kavramı açıklanmış, bağımlılık türleri ve günümüzden örneklere yer verilmiştir. Bu kavramsal çerçeve bağımlılık kuramları kısmına bir hazırlık ve altyapı olarak ortaya konmuştur.Uluslararası alandaki rekabet koşullarında ve küresel zenginliklerin paylaşımı noktasında eşitsizlikler ve bir anlamda sömürme olayının var olduğunu savunan bağımlılık yaklaşımının daha iyi anlaşılabilmesi için onun karşısında yer alan modernleşme yaklaşımı da incelenmiştir. Ardından bağımlılık yaklaşımı ile ilgili önermelerin ve teorik yapının yer aldığı bölüme yer verilmiştir. Yeryüzündeki devletlerin, merkez ve çevre şeklinde ikiye ayrıldığı, merkez ülkelerin çevre ülkelerdeki sermaye birikimini kendilerine aktarmaya çalıştığı ve bunu büyük oranda başardığı ( bu sayede kalkınmışlık seviyelerini korudukları), küresel sistemin Wallerstein’in de ifade ettiği üzere bir Dünya Sistemi olduğu ve bunun baştan aşağıya adaletsizliğe/eşitsizliğe dayandığı gibi savların yer aldığı bu bölüm Üçüncü Dünya’nın bağımlılığın yapısal olduğunu ispatlamaya çalışması açısından önemlidir.