DOÇ. DR. H. BÜLENT GÖZKAN

A study on Kant’s conception of humanity and contemporary readings of it Kant’ın insanlık kavramı ve onun çağdaş yorumları üzerine bir çalışma

Kant, İnsan Nedir? sorusunun epistemeoloji, ahlâklılık ve dinin tüm sorularıyla alakalı oldugunu söyler (LL, 25). Ve insanı, İnsanlık Formulasyonu aracılığıyla kendinde amaç olarak tanımlar (AMT, 2002: 46). Bu tez ana olarak Kant`ın insan kavramı üzerine eğilmekte ve iki çağdaş yorumun (Allen Wood and Richard Dean’in) elde ettiği sonuçları karşılaştırmaktadır. Wood Kant`ın insan varlığı anlayışını kendine amaçlar seçebilen akıllı bır valık olarak tanımlar. Buna karşılık Dean, insan varlığını iyi isteme olarak okur. Bu tez her iki okumanın da çok soyut kalığını savunmaktadır. Bunlara ek olarak, Kant’ın insan anlayışı üzerine çalışırken, Kant’ın (a) akıllı varlık, (b) ahlâklılık, (c) özgürlük kavramları arasındaki ilişkiye eğilinilecek ve onlara (d) toplumsallaşamayan toplumsallık ve (e) ahlâki sorumluluk adı altında iki kavram daha eklenılecek. Bu tez yeterli bir insan varlığı kavramına ulaşabilmek için ilk üç kavramın zorunlu olarak hayati bir rol oynadığını ifade edecek, ama bunun yanı sıra son iki kavramınsa Kant’ın insan anlayışını ve ilk üç kavramdan bahsedileni anlayabilmek için zorunlu koşul oldukları savunulacak, öncelikle kendinde amaç olmayı insan doğasının bir parçası olarak ele alınacak. Kendisine amaç olarak değer veren insanın, en son halini ve içeriğini toplumsallaşamayan toplumsallık içinde bulan ve bu tür bir toplumsallığın, insanı kendi aklını ahlâklılık koşulu altında kullanmaya zorladığı ve kendini kendisinden ve diğerlerinden sorumlu tutan ahlâklı varlık olduğu savunulacak.