DOÇ. DR. FERRUH NİYAZİ AYOĞLU

Kömür işçisi pnömokonyozu tanısı alan işçilerde solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi

Geriye dönük olarak kesitsel tipte planlanan çalışmanın amacı, 2008 yılında Zonguldak Uzunmehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne başvurarak kömür işçisi pnömokonyozu tanısı alan hastaların solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesidir. Araştırmanın evreni 1971 yılı ve sonrasında çalışmaya başlayan, 2008 yılında Zonguldak Uzunmehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne başvurarak kömür işçisi pnömokonyozu tanısı alan 469 işçiye ait hasta dosyalarından oluşmaktadır. Söz konusu dosyalardan, Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne gönderilen ve araştırmanın yapıldığı 2010 yılında henüz iadesi yapılmamış 12 işçiye ait dosya araştırma dışında bırakılmış, geriye kalan 457 hasta dosyasının tümüne örnekleme yapılmadan ulaşılması planlanmış ve tümüne ulaşılmıştır. Ortalama değerler ?aritmetik ortalama±standart sapma? şeklinde gösterilmiş, gruplar arası değerlendirmelerde Ki-kare testi, ANOVA varyans analizi, bağımsız gruplarda t testi ve pearson korelasyon analizi kullanılmış, analiz sonuçları %95 güven aralığında değerlendirilmiştir. İşçilerin yeraltında çalıştığı gün ile üç solunumsal değişken (FEV1, FVC, FEV1/FVC) arasında anlamlı ilişki tespit edilememişken, işçilerin yaşı ile FEV1 (r=-0.341, p=0.001) ve FVC (r=-0.324, p=0.001) değerleri arasında orta düzeyde ve ters yönde, işçilerin yaşı ile FEV1/FVC (r=-0.122, p=0.009) değerleri arasında ise zayıf ve ters yönde anlamlı ilişki olduğu saptanmış, tüberküloz öyküsü ve sigara içme durumunun solunum işlevlerini etkilemediği gözlenmiştir. Solunum işlevlerinin değerlendirilmesi mesleki akciğer hastalıklarının tanı sürecinde önemli bir destekleyici değerlendirme olarak dikkate alınmalıdır. Toz maruziyetinin önlenmesine yönelik iş güvenliği önlemlerinin özenle uygulanması ve maruziyetin neden olacağı solunumsal işlev kaybının düzenli olarak izlenmesi kömür işçisi pnömokonyozu olgularının önlenmesi ve kontrolünde yaşamsal öneme sahiptir.

Üniversite Uygulama ve Araştırma Hastanesindeçalışan hemşire, ebe, sağlık memuru ve acil tıp teknisyenlerinin tükenmişlik ve depresyon düzeyinin değerlendirilmesi.

Tükenmişlik ve depresyon sağlık çalışanlarda gözlenen yaygın ve önemli sağlık sorunlarıdır. Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki bu çalışmanın amacı bir üniversite hastanesinde çalışan hemşire, ebe, sağlık memuru ve acil tıp teknisyenlerinde tükenmişlik ve depresyon sıklığının değerlendirilmesidir. Katılımcı sayısı 270 olan çalışmada veriler anket formu ile toplanmış ve SPSS programı ile değerlendirilmiştir. İstatistiksel analizlerde Bonferroni düzeltmeli Anova varyans analizi, Kruskal-Wallis varyans analizi, bağımsız gruplarda t testi, Mann-Whitney U testi ve korelasyon analizi kullanılmış, analiz sonuçları %95 güven aralığında değerlendirilmiş ve ortalama değerler ?aritmetik ortalama±standart sapma olarak gösterilmiştir. Katılımcıların tükenmişlik ve depresyon durumları Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve Beck Depresyon Envanteri ile değerlendirilmiştir. Sık sık/her zaman depresyon hissedenlerde, psikiyatrik yardıma ihtiyaç duyan ancak almamış, iş yaşamından memnun olmayan, üstleri tarafından takdir edilmediğini ve mesleğinin kendisine uygun olmadığını düşünenlerde dört puanlama da olumsuz yönde farklıydı. Duygusal tükenme puanı kadınlarda, lisans ve üzeri eğitimlilerde uyku sorunu yaşayanlarda, 6?10 yıl mesleki deneyimi olanlarda, çalıştığı bölüm idare tarafından belirlenmiş olanlarda, sürekli gece çalışanlarda, çalışma süresi >50 saat/hafta olanlarda, sosyal etkinliklere katılımı yetersiz olanlarda, mesleğini istemeyerek seçmiş, ayrılıp başka işte çalışmak isteyenlerde, duyarsızlaşma puanı mesleği bırakıp çalışmak istemeyenlerde ve dernek vb kuruluşlara üye olmayanlarda, depresyon puanı lise mezunlarında, kira ödeyenlerde, sık sık uyku sorunu yaşayanlarda sosyal etkinlik katılımı yetersiz olanlarda, mesleğini bırakıp çalışmak istemeyenlerde, sigara kullananlarda ve meslektaşları tarafından desteklenmediğini düşünenlerde daha yüksekti. Kişisel başarı puanı kadınlarda, sosyal etkinliklere yetersiz katılanlarda, mesleğini bırakıp çalışmak istemeyenlerde ve işe toplu taşıt aracı ile gidenlerde daha düşüktü. Depresyon ve tükenmişlik sağlık çalışanları arasında varlığını sürdüren bir sağlık sorunudur, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve çalışanlara tükenmişlik ve depresyon ile baş etmeye yönelik eğitimler verilmesi bu sağlık sorunlarından korunulmasına katkı sağlayacaktır. Anahtar Sözcükler: Tükenmişlik Sendromu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Depresyon, Beck Depresyon Envanteri, İş sağlığı, Sağlık çalışanları. Bilim Kodu: 1029.1

Kırsal ve kentsel alanda bulunan iki sağlık ocağında gebe izlemlerinin değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı, kırsal ve kentsel alanda bulunan iki Sağlık Ocağı’nda gebe lohusa izleme fişlerindeki bilgi kutularının kullanılma sıklığını saptamak ve gebe izlemlerini niteliksel yönden değerlendirmektir. Çalışma kesitsel tiptedir. Çalışmanın evrenini Karadeniz Ereğli Merkez 2 No’lu Sağlık Ocağı ve Süleymanbeyler Sağlık Ocağı’nda 2009 yılında canlı doğum yapan 683 kadına ait gebe-lohusa izleme fişleri oluşturmaktadır. Örnekleme yapılmadan tüm fişlere ulaşılması hedeflenmiştir. Ulaşılabilirlik %92’dir (n=629). Veriler SPSS for Windows ile değerlendirilmiş, analizlerde ki kare testi, student t testi, Mann-Whitnet U testi ve ANOVA varyans analizi kullanılmıştır. Gebe-lohusa izlem fişlerinde genel doluluk oranı, kentsel Sağlık Ocağı’nda %78.3, kırsal Sağlık Ocağı’nda %77.5’dir. Kırsal Sağlık Ocağı’nda gebelerin %49.8’i ilk 14 haftada tespit edilmiş, %56.9’u dört ve üzerinde bakım almıştır; kentsel Sağlık Ocağı’nda gebelerin %48.1’i ilk 14 haftada tespit edilmiş, %48.9’u dört ve üzerinde bakım almıştır. Kırsal Sağlık Ocağı’nda ölçüme dayalı işlemlerden; her izlemde ağırlık ve kan basıncı ölçümü, ödem ve varis bakılması, nabız sayımının doldurulması kentsel Sağlık Ocağı’na göre anlamlı düzeyde yüksektir. İdrarda protein bakılması, hemoglobin ölçümü, çocuk kalp sesi dinlenmesi bilgisi her iki Sağlık Ocağı’nda da düşük doldurulmuştur. Gebe izlem nitelik puanı kırsal Sağlık Ocağı’nda 7.2±1.5, kentsel Sağlık Ocağı’nda 8.0±1.5’dir (p=0.001). Kırsal Sağlık Ocağı’nda izlenen gebelerden, lise ve üstü öğrenimde olanlar, 20 yaş altında olanlar ile ilk gebeliği olanların gebe izlem nitelik puanı anlamlı düzeyde yüksek iken, kentsel Sağlık Ocağı’nda ise, çalışmayanlar, 20 yaş altında olanlar ile ilk gebeliği olan kadınların gebe izlem nitelik puanı anlamlı düzeyde yüksektir. Sonuç olarak, gebe-lohusa izlem fişlerinin doldurulma sıklığı açısından Sağlık Ocakları arasında fark olmamakla birlikte, kırsal Sağlık Ocağı’nın kentsel Sağlık Ocağı’na göre gebe izlem nitelik puanı anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur.