DOÇ. DR. ERTAN EFEGİL

2001 yılı sonrası ABD’nin Afganistan’a operasyonu ve kriz çözüm politikasının

Bu tezde, Afganistan’ı işgal eden koalisyon güçlerinin askeri müdahalesinin amaçları, hukuki durumu ve sonuçları ile Afganistan’da oluşturulan yeni yönetimin özellikleri incelenmiştir. Afganistan’daki devlet otoritesinin sağlanması ve yönetsel yapının yeniden inşası amacıyla düzenlenen önemli uluslararası konferans ve toplantılar detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Öte yandan; Afganistan’ın bulunduğu konum itibariyle jeostratejik önemi ve bu nedenle bölgede yaşanan hâkimiyet mücadelesi, Afganistan’da Taliban gerçeği, 2001 sonrası Afganistan’da bulunan uluslararası örgütler ve askeri güçler ele alınmıştır. Türkiye’nin Afganistan’daki gerek Vardak’ta gerekse Cevizcan vilayetinde kurmuş olduğu PRT’ler vasıtasıyla siyasi ve askeri faaliyetlerine ve 2001 yılından sonra Afganistan’daki rolü ve önemine yer verilmiştir. Bu tezin amacı; ABD’nin, koalisyon ülkeleri ile birlikte Afganistan’a yaptığı müdahalenin hukuki ve siyasi yönlerini incelemek ve aynı zamanda, uluslararası örgütlerin desteğiyle bu güne kadar oluşturulan yönetsel yapıyı ortaya koymaktır. El- Kaide ve Taliban rejimlerinin ABD’yi tehdit ettiğini gerekçe göstererek, ABD’nin Afganistan’a ISAF şemsiyesi altında girişi incelenmiştir. Özgürlük ve demokrasi getirme amacıyla Afganistan’a müdahale eden ABD, yaklaşık on yıldan bu yana büyük kayıplar vermektedir. Terörü bitirme amacı güdülmesine rağmen, özellikle sivil halk, bu işgalden büyük zararlar görmüştür. Terör ve güvenlik sorunu halen daha çözülememiştir. Bu tezimizde, ABD’nin Afganistan’a müdahalesinin sonuçları ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Araştırma sonucunda, yapılan askeri müdahalenin hedefinin, Afganistan’da barınan teröristleri yok etmek ve evrensel ölçütlerde, demokratik bir yönetim yapısı oluşturma olup olmadığının ortaya konulması ve ABD’nin müdahale ile elde ettiği kazanımlarının tespit edilmesi hedeflenmiştir.

Avrupa’da ayrılıkçı milliyetçi hareketler: IRA ve

İşbu tezde ayrılıkçı hareketler ve terör denildiği vakit akla Avrupa kıtasından gelen ilk örnekler olan Kuzey İrlanda ve Bask sorunları 3 başlık altında incelenerek bu sorunların büyümesi, silahlı mücadeleye dönüşmesi ve barış süreçleri ele alınmış ve elde edilen farklı ve ortak noktalar üzerinden bir ayrılıkçı hareket analizi yapılmıştır. İlk bölümde İrlanda ve Bask milliyetçiliklerinin ortaya çıkışları şekillenişleri ve talepleri ele alınmıştır. Karlist Savaşlarının ve Büyük İrlanda Kıtlığı’nın İspanya ve Britanya yönetimlerine karşı güvensizlik ortamı doğurmasının azınlık kimlikleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. İkinci bölümde ise ayrılıkçı hareketlerin silahlı mücadele ayakları olan IRA ve ETA örgütleri ele alınmıştır. Bu örgütlerin kuruluşları, talepleri, eylemleri ve hükümetlerin bu örgütlerle mücadelesi ele alınmış gerek örgütlerin gerekse de hükümetlerin birbirlerine benzer tavırları gözler önüne serilmiştir. Üçüncü bölümde ise Sinn Fein, SDLP, PNV ve Abertzale çizgisindeki ayrılıkçı partiler ideolojileri, süreç içerisinde birer aktör olarak etkileri açısından ele alınmış ve seçim sonuçları üzerinden ülke ve bölge siyasetindeki konumları yorumlanmıştır. Sonuç bölümünde ise bu iki ayrılıkçı hareketin büyüyüp kitlelere ulaşmasında, silahlı harekete dönüşmesinde ve silahlı hareketlerin döneminin kapanmasındaki ortak noktalar ele alınmış ve sorunların çözülmesinde hangi yolların izlendiği irdelenmiştir.