DOÇ. DR. BAYRAM ALİ KAYA

Mecmûa’-i İrfan Paşa Mecmû’a-i İrfan

Bu çalışma, 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı Devlet adamlarından İrfan Paşa’nın tek eseri olan Mecmû`a-i İrfan Paşa’nın incelenmesi ve transkripsiyonunu içermektedir. 19. yüzyıl, Osmanlı Devleti’nin sosyal, siyasal ve kültürel anlamda büyük değişim yaşadığı bir dönemdir. İrfan Paşa ve eseriyle ilgili herhangi bir araştırma yapılmaması, bizi bu çalışmayı yapmaya sevk etti. Üzerinde çalıştığımız eserin matbu bir nüshasını Millet Kütüphanesinden temin ettik. Yaptığımız araştırmada, elimizde bulunan matbu nüshadan başka herhangi bir yazma nüshaya rastlamadık. Çalışmamız, devir-şahsiyet-eser ekseninde ele alınmıştır. İrfan Paşanın hayatını, devlet adamlığını, edebi kişiliğini ve Mecmû`a-i İrfan Paşa adlı eserini tanıtmaya çalıştık. Şekil ve içerik yönünden manzumelerin üzerinde durmayı uygun gördük. İrfan Paşa’nın şiirlerinin yanı sıra devrin ileri gelen devlet adamlarına yazmış olduğu mektupları da transkripsiyon alfabesiyle yeniden yazdık. Çalışmamızın son bölümüne de eserin tıpkıbasımı eklenmiştir.

Dîvânçe-i Vak’a-nüvîs Ahmed Lütfî, inceleme-metin Dîvânçe-i Vak?a-nüvis Ahmed Lütfî, analysis-text

Çalışmamızın konusunu oluşturan Dîvânçe-i Vak?anüvis Ahmed Lütfî 19. yy.’a ait bir eserdir. Divançe, Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nde K. 19879 numara ile kayıtlıdır. Yazma nüshası bulunmayan eser, küçük boy ve yüz sayfa tutarındadır. Divançe içerisindeki şiirlerin çoğunluğunu tarih manzumeleri ile dinî-tasavvufî şiirler oluşturmaktadır. Çalışmamızda, inceleme-metin çalışması doğrultusunda Ahmed Lütfî’nin hayatı, şairliği ve eserleri hakkında verilen bilgilerin ardından eseri; şekil, dil-üslûp ve muhteva özellikleri açısından tanıtmaya çalıştık. Şairlik yönü pek bilinmeyen Ahmed Lütfî’yi ve eserini konu aldığımız çalışmamızla divan edebiyatı sahasındaki araştırmalara küçük de olsa katkıda bulunmayı amaç edindik. Divançe, Vak?anüvis Ahmed Lütfî, Divan Edebiyatı

Senî Ali Divan: Analysis text

Dîvândan elde ettiğimiz bilgiler doğrultusunda 16. yüzyıla ait olan eserin iki yazma nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Uşşaki Tekkesi Bölümü, nr. 161 ve nr. 181’de kayıtlıdır. Yaptığımız araştırmalarda Senî Ali Dîvânı’nın başka yazma nüshalarına rastlayamadık. Bu çalışmamızla Senî Ali’nin iki nüshası bulunan el yazması dîvânını çeviriyazıya aktararak gün ışığına çıkarttık. Beş ana bölümden oluşan eserin birinci bölümü Senî Ali’nin hayatına, edebi kişiliğine ve bağlı olduğu tarikata; ikinci bölüm dîvânın şekil yönünden incelenmesine, üçüncü ve dördüncü bölüm dîvânın din ve tasavvuf yönünden incelenmesine son bölüm ise dîvân metnine ayrılmıştır. Samimi ve lirik üslûbuyla tasavvufi düşüncelerini anlatmak için dîvânını kaleme alan Senî Ali, Dîvân edebiyatının genel anlayış ve estetik kurallarına uymuştur. Bu çalışma sayesinde şâirimizin edebiyat tarihimizdeki yerini alması ümidini taşımaktayız.

Mersiyelerde ölüm ile ilgili benzetme ve kullanımlar

Sevilen kişinin ölümünün ardından duyulan acıyı ifade eden mersiyeler, ölümle ilgili çeşitli bilgileri ihtiva eder. Mersiyeler üzerinde yapılacak çalışmalar da Divan şairlerinin ölümü, dünyayı ve ahireti nasıl algıladıklarıyla ilgili önemli ipuçları verir. Bu anlamda tez konusu olarak seçilen ?Mersiyelerde Ölümle İlgili Benzetme ve Kullanımlar? çalışmasındaki amaçları şu sorularla belirlemek mümkündür: a) Divan şairlerinin ölüme bakış açıları ne şekildedir? b) Divan şairlerinin dünyaya bakış açıları nedir? c) Divan şairlerinin ahirete bakış açıları nedir? Çalışmamızda mevcut mersiyeler tahlil edilerek bu sorulara cevap arandı. Anahtar Kelimeler: Mersiye, Ölüm, Benzetme, Kullanımlar

Kutup (Seyyid) Osman Fazlî Divânı inceleme-metin

Bu çalışmamız, 17.yy.’da yaşamış Celvetî şeyhi Kutup Osman Fazlî’nin hayatı, eserleri, divanı ve divanının incelenmesi konularını kapsamaktadır. Dinî-tasavvufî bir şahsiyet olan Osman Fazlî’nin tasavvufî-itikadî konuları ele alan eserleri ile ilgili bazı çalışmalar yapılmıştır. Ancak divanı ile ilgili bilgilere bugüne kadar ulaşılamamıştır. Bu çalışmamızla, Osman Fazlî’nin1657 yılında (hicri 1069) te’lif ettiği ve tek nüshası bulunan el yazması divanını ortaya çıkarttık. Çalışmamız üç ana bölümden meydana gelmektedir: Birinci bölüm, Osman Fazlî’nin hayatı, eserleri, tarikatı konularını; ikinci bölüm, divanın şekil ve muhteva açısından incelenmesini; üçüncü bölüm, divan metnini içermektedir. Bu çalışma ile Osman Fazlî’nin bilinen dinî yönünün yanında ?divan tertip edecek kadar- bir edebî yönünün de olduğunu ortaya çıkardık.