DOÇ. DR. ASİYE SAFA ÖZCAN

Heterohalkalı aromatik bileşiklerin doğal killere adsorpsiyonunun incelenmesi

Bu çalışmada, çevre kirliliği yaratan ve kanserojen etkiye neden olduğu bilinen dört farklı heterohalkalı aromatik bileşiğin sulu ortamdan adsorpsiyon yöntemiyle giderimi araştırılmıştır. Adsorban olarak doğal bentonit, doğal sepiyolit ve bunların bazı yüzey aktif maddelerle modifikasyonu sonucunda elde edilen organo-killer kullanılmış; her bir bileşiğin adsorpsiyonu için uygun adsorbanlar belirlenmiştir. En yüksek adsorpsiyon miktarları; kinolin (Q), 8-hidroksikinolin (8HQ) ve benzotiyofen (BT) için doğal bentonit, dibenzofuran (DBF) için ise hekzadesiltrimetilamonyum (HDTMA) bromür ile modifiye edilmiş doğal bentonit (HDTMA-bentonit) ile elde edilmiştir. Doğal bentonit üzerine Q, 8HQ ve BT; HDTMA-bentonit üzerine DBF adsorpsiyonu pH, süre ve sıcaklığa bağlı olarak incelenmiş, deneysel veriler kullanılarak adsorpsiyonun kinetik, izoterm ve termodinamik parametreleri çıkartılmıştır. Adsorpsiyon kinetiğini ve adsorpsiyon dengesini belirlemek amacıyla Lagergren-birinci-derece, yalancı-ikinci-derece ve partikül içi difüzyon modelleri ile Langmuir ve Freundlich izoterm modelleri deneysel verilere uygulanmıştır. Adsorpsiyon süreci için aktivasyon enerjisi, serbest enerji, entalpi ve entropi değişimleri belirlenmiştir. Kullanılan adsorbanların tekrar kullanılabilirliklerinin araştırılması için desorpsiyon çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca doğal bentonitin HDTMA ile modifikasyonunun ve adsorpsiyon sürecinin aydınlatılması amacıyla FTIR, XRD, BET, TG ve elementel analiz yöntemleri kullanılarak karakterizasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir.