DOÇ. DR. ARZU ERSÖZ

Biyomoleküller için molekül baskılanmış polimerik yapay reseptör geliştirilmesi ve biyokromatografi uygulamaları

Bu tez çalışması, biyomoleküllerin (protein, aminoasit, kolesterol vb.) bulundukları çok bileşenli karmaşık ortamlardan (kan, vücut sıvıları vb.) ayrılmaları ve saflaştırılmaları için, metal-şelat etkileşimlerine dayalı moleküler baskılı polimerlerin (MIP) hazırlanması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla ilk olarak, yüzeyinde histidin içeren proteinler ve D-L-histidin enantiyomer karşımını ayıracak L-histidin belleklere sahip yeni nesil biyo-adsorban geliştirilmiş ve kromatografik uygulaması incelenmiştir. İkinci aşamada, çeşitli vücut sıvılarında bulunan ve DNA’daki oksidatif zararın tanısında kullanılan 8- Hidroksi-2?-deoksiguanizin (8-OHdG) molekülünün, bulunduğu matriksten ayrılması için yeni bir molekül baskılı adsorban sentezlenmiş ve elde edilen adsorbanın katı-faz ekstraksiyon uygulamasındaki kullanılabilirliği incelenmiştir. Tezin son aşamasında ise vücut için oldukça önemli bir biyomolekül olan kolesterolün tayini için yeni bir kromatografik destek malzemesi hazırlanmış ve etkinliği incelenmiştir. Bu çalışma, literatürde Hızlı Protein Sıvı Kromatografisi (FPLC) ile yapılan ilk preperatif protein ayırım uygulaması ve 8-OHdG baskılanmasıyla gerçekleştirilmiş ilk çalışmadır. Dahası, tez kapsamında hazırlanan tüm MIPler ilgili moleküller için yüksek seçiciliğe sahip, düşük maliyetli ve biyolojik sistemlerle uyumludur. Anahtar Kelimeler: Molekül Baskılanmış Polimerler (MIP), Biyokromatografi, Biyomoleküller, Enantiyomerik Ayırım, Ön-deriştirme.