DOÇ. DR. ALİ BORAN

Osmanlı Dönemi Balıkesir hamamları Balıkesir baths in Ottoman Period

Balıkesir ilinin köklü geçmişi ve özgün bir kimliği vardır. İl ve ilçelerinin sınırları içinde tarihin eski uygarlıkları hüküm sürmüşlerdir. Bu uygarlıkların yaşadığı eski yerleşim yerlerinde çeşitli buluntular elde edilmiştir. Önemli geçiş yolları üzerinde yer alan Balıkesir, konumu nedeniyle sıkça medeniyetler arasında el değiştirmiştir. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı tarafından desteklenen Yüksek Lisans Tezi’mizin çalışma konusu olan ?Osmanlı Dönemi Balıkesir Hamamları? çalışması kapsamında, Balıkesir ili ve çevresinde bulunan hamamlar çalışılmıştır. Bu araştırma sonunda Balıkesir il merkezinde, merkez köylerde ve ilçelerde toplam 30 su yapısı tespit edilmiştir. 18’i tamamen yıkılmış olan hamamlardan sadece 12’i ayaktadır. Bu eserlerin çoğu il merkezinde, Edincik, Burhaniye, Sındırgı, Havran, Gönen ve Bigadiç ilçelerindedir. Yapıların dağılımı şöyledir: Balıkesir merkez beş adet; Edincik ilçesinde iki adet; Burhaniye, Gönen, Bigadiç, Havran ve Sındırgı ilçelerinde birer adet hamam bulunmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasına, doküman ve kaynak toplamakla başlanılmıştır. Bu çerçevede bölge ile ilgili bugüne kadar yayınlanan tüm eserlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ardından, tez kapsamında 2009 Temmuz ve Kasım ayında bölgede arazi çalışmalarına başlanılmış, bu çalışmalara 2010 Mayıs ayında devam edilmiştir. Araştırmalar sonucunda Balıkesir ili ve ilçelerinde tespit edilen mimari eserlerin fotoğrafları çekilmiş ve tümünün rölöve ölçümleri alınmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ilk olarak Balıkesir’in coğrafi konumu ve tarihçesi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Tezin katalog bölümünde, yapılar kronolojik sıraya göre ele alınarak tanıtılmıştır. Değerlendirme ve karşılaştırma bölümünde yapılar eldeki veriler ışığında kendi aralarında benzerleri ile ve bölgedeki diğer benzer yapılar ile karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde yapıların genel bir tarifinden ve özelliklerinden bahsedildikten sonra varılan sonuç kısaca belirtilmiştir.

Mardin’deki su mimarisi Water consructions in Mardin

Doktora Tezi çalışma konusu olan Mardin’deki Su Mimarisi çalışması kapsamında Mardin ili ve çevresinde bulunan çamaşırhaneler, çeşmeler, değirmenler, hamamlar ve köprüler çalışılmıştır. Bu araştırma sonunda Mardin il merkezinde, merkez köylerde ve ilçelerde toplam 74 adet su yapısı tespit edilmiştir. Bu eserlerin çoğu il merkezinde, Savur, Kızıltepe, Nusaybin ve Dargeçit ilçelerindedir. Yapıların dağılımı şöyledir. 10 Çamaşırhane, 34 çeşme, 15 değirmen, 7 hamam, 8 köprüdür. Çalışmanın ilk aşamasına, doküman ve kaynak toplamakla başlanılmıştır. Bu çerçeve de bölge ile ilgili bugüne kadar yayınlanan tüm eserlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Ardından tez kapsamında 2004 Ağustos ayında bölgede arazi çalışmalarına başlanılmış, bu çalışmalara 2005 Temmuz, Kasım, Şubat, 2006 Şubat, Ağustos, Kasım ve 2007 Temmuz ve Ekim aylarında devam edilmiştir. Araştırmalar sonucunda Mardin ili ve ilçelerinde tespit edilen mimari eserlerin fotoğrafları ve diaları çekilmiş ve tümünün rölöve ölçümleri alınmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ilk olarak Mardin’in coğrafi konumu ve tarihçesi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Tezin katalog bölümünde yapılar türlerine göre ayrılarak çeşitli başlıklar altında tanıtılmıştır. Değerlendirme bölümünde yapılar eldeki veriler ışığında kendi aralarında benzerleri ile ve bölgedeki diğer benzer yapılar ile karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde yapıların genel bir tarifinden ve özelliklerinden bahsedildikten sonra varılan sonuç kısaca belirtilmiştir. Mardin’deki Su Mimarisi eserlerinde en çok taş malzeme kullanılmış bunun yanında ahşap ve tuğla malzemeye de yer verilmiştir. Süslemeler taş süslemeler olup, geometrik, bitkisel, mukarnas ve yazı karakterlidir. Süslemeler daha çok çeşmelerde yoğunlaşmıştır. Yöredeki mimari eserlerde Suriye etkisinin yanı sıra yöresel özellikler de göze çarpmaktadır.