DOÇ. DR. ALİ BALCI

Arap Baharı sürecinde İran’ın Suriye politikası Iranian foreign policy towards Syria during Arap Spring

İran 1979 İslam Devrimi?nden sonra ideolojik bir dış politika oluşturmaya çalışmıştır. Fakat bu politikanın ekonomi ve güvenlik bazında olumsuz sonuçları, İran?ı yavaş yavaş ideolojik dış politikadan tavizler vermeye itmiştir. Bunun yanında başa gelen yeni liderlerin dünya görüşlerindeki değişim de bu süreci beslemiştir. Bu süreç devamında İran dış politikasında pragmatizm, ideolojiye karşı zafer kazanmıştır. Ayrıca İran?ın dış politikasından miras kalan ideolojik çıkışlar da İran?ın pragmatizmine katkı sağlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İran?ın Suriye ile ilişkileri onun dış politikadaki pragmatizmini en iyi örnekleyen unsur olmuştur. İran?ın Suriye?ye olan stratejik ihtiyacı onu vazgeçilmez bir müttefik haline getirmiştir. Her ne kadar bu yakınlaşma kimileri tarafından mezhepsel bir politika şeklinde değerlendirilmiş olsa da iki ülkenin birbirleri hakkındaki algıları bunu yanlışlamaktadır. Ayrıca iki ülke mezhebinin birbirlerinden oldukça farklı teolojik unsurları içermesi bunu yanlışlayan diğer bir etken olmuştur. Suriye?nin jeostratejik konumu ve müttefikliğe varan ilişkileri dolayısıyla İran Arap Baharı sürecinde Suriye konusunda farklı bir politika izlemeye yönelmiştir. İran için Suriye?nin kaybı hem Hizbullah?ın hem de Hamas?ın kaybı anlamı taşıyacaktır. Ayrıca bu durum İran?ın elini asli düşmanları olarak gördüğü ABD ve İsrail?e karşı oldukça güçsüzleştirecektir. Dolayısıyla İran, sevinçle karşıladığı Arap Baharı?nda Suriye?ye karşı istisnai bir tavır içine girmiştir. İdeolojik olarak daha yakın kabul edilebilecek muhaliflere karşı laik karakterli yönetime destek vermiştir. Bu yönetimin devrilmemesi için, güvenlik, ekonomi ve diplomasi yönünden her türlü yardımı vermiştir ve vermeye de devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: øUDQ6XULH$UDS%DKDUÕ3UDJPDWL]PøGHRORML