DOÇ. DR. AHMET FARUK KILIÇ

Din-toplum ilişkileri bağlamında T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı personeli arasında faaliyet gösteren sendikalar

Din-Toplum ilişkilerine sosyolojik açıdan baktığımızda karşılıklı ve karmaşık bir şekilde etkileşim halinde olduğunu görürüz. Araştırmanın genel problemi, din-toplum ilişkileri bağlamında T.C Diyanet İşleri Başkanlığı’nda faaliyet gösteren sendikaları incelemektir. Bu sendikaların öncelikle üyeleri arasındaki faaliyet durumlarını, sonra da genel olarak muhafazakâr kesimin, müslüman kesimin ve dinin değerlerine yapılan saldırılarına karşı gelme durumlarının yansımalarını incelemektir. Bu tezin amacı ?Din-Toplum? ilişkileri bağlamında DİB’de faaliyet gösteren sendikaların faaliyetlerini birçok açıdan inceleyip kamuoyuna sunmaktır. Bu sendikaların din-toplum ilişkilerindeki faaliyetlerine yönelik olumlu ve olumsuz durumlarını açığa çıkarmaktır. Araştırmamız teorik ve uygulamalı iki ana çerçevede ele alınmıştır. Teorik çerçeve oluşturulurken, araştırma boyunca bilimsel çizgiler çerçevesinde literatür taramasına yer verilmiştir. Yazılı kaynakların taranması aşamasında yayınlanmış kitap, istatistik, süreli yayınlar, medya, internet siteleri ve araştırmalardan istifade edilmiştir. Uygulamalı çerçevede ise anket ve mülâkat tekniklerinin her ikisinden de faydalanılmış, yaptığımız değerlendirmeler tablolar halinde yorumlanarak bilim yararına sunulmuştur. Araştırmamız dört bölümden oluşmuştur: 1.Bölümde sosyolojik açıdan din ve din-toplum ilişkileri ele alınmıştır. 2.Bölümde sendikacılık ve kavramsal çerçeve üzerinde durulmuştur. 3.Bölümde ?Din-Toplum ilişkileri bağlamında Diyanette faaliyet gösteren sendikalar? çeşitli açılardan irdelenmiş özellikle de bu konuda medyada çıkan haber ve yorumlardan da faydalanılmıştır. 4.Bölümde ise alan araştırmamızın en önemli kısmını oluşturan anket bulguları yer almıştır. Çalışmamızda sonuç olarak, Diyanette faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri olarak sendikaların din-toplum bağlamında önemli faaliyetlerde bulunduğunu görmekteyiz. Özelliklede İşçi ve memur sendikacılığından sonra din alanında bir sendikalaşmanın olması örneklem grubumuz tarafından olumlu karşılanmış ve yararlı bulunmuştur. Tespit ettiğimiz kadarıyla din alanında dünyada ilk defa ülkemizde bir sendikalaşmanın olması özellikle de muhafazakâr kesimin değerlerini gerek medyada gerekse uluslararası arenada savunması açısından çalışmamızda sosyolojik açıdan önemli sonuçlar bulunmuştur diyebiliriz. Araştırmamızın, Diyanette faaliyet gösteren sendikaların politikalarına bir katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Türk-Alman evliliklerinde dini aidiyetin rolü

Bu çalışmada, Almanya?daki Almanlar ve Türkler arasında yapılan evliliklerin; diyalog, hoşgörü ve entegrasyon kültürünün oluşmasına katkısının olup olmadığı ve varsa ne tür bir etkisi olduğu sosyo-kültürel açıdan ele alınmaya çalışılacaktır. Daha önceki yapılmış çalışmalarda, Türk göçmenlerle ilgili konularda araştırma yapılıp; iş, ticaret, eğitim ve vatandaşlık gibi mevzulara değinilmiş fakat Türklerin Almanlarla gerçekleştirdikleri evlilikler sosyo-kültürel açıdan ele alınmamıştır. Yapılacak teorik ve ampirik araştırılmalarla, bu tarz aileler din sosyolojisi açısından tahlil edilecektir. Coğrafi keşifler, Sanayi devrimi ve en sonunda da küreselleşmeyle birlikte artık dünya küçük bir köy olarak görülmekte ve farklı dil, din, ırk ve millete sahip insanlar birbirlerini tanıyıp, aynı coğrafyada birlikte yaşamaya başlamışlardır. Birbirinin farklılıklarını hoşgörüyle kabul etmek ve iç içe yaşama arzusunda olmak, ikili ilişkilerin sağlıklı bir şekilde artmasına neden olmuş ve nihayetinde bu farklılıklara sahip insanlar birbirleriyle komşu olmuş, ticaret yapmış, arkadaşlık kurmuş ve evlilik gerçekleştirmişlerdir. Almanya?da genellikle Müslüman ve Hristiyanlardan oluşan bireyler arasında evlilik yaygınlık kazanmaktadır. Türkiye-Avrupa ilişkilerini hızlandıran AB süreci de bu evliliklerin artmasında önemli bir yere sahiptir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Kuzey ve Batı Avrupa ülkeleri hem insani hem de ekonomik açıdan büyük miktarda kayıplar vermiştir. Yine bu dönemde Kuzey ve Batı Avrupa ülkelerinin sanayileşme sürecine gitmeleri ve bu ülkelerin savaş sırasında birçok vatandaşını kaybetmesi, bir takım ülkelerden işçi talebini zaruri hale getirmiştir. Artan bu işgücü açığını telafi etme adına İtalya, İspanya, Kuzey Afrika ve Türkiye?den işçi göçü almaya başlamıştır. Türkiye, DPT (Devlet Planlama Teşkilatı)?nin kurulmasına müteakiben planlı ve programlı bir şekilde dışarıya işçi göndermiştir. 1960?lı ve 70?li yıllarda Almanya?da bulunan birinci kuşak Türk göçmenler genelde, para kazanıp ülkesine yatırım yapmayı amaçlamış, 80?li yıllarda ikinci kuşak ise buna yakın bir amaç güderken, 90?lı yılların sonlarından itibaren üçüncü kuşak daha çokkültürel nitelikte diyaloğa, farklılığa, hoşgörüye ve çokkültürlülüğe vurgu yapıp, Almanlarla iç içe yaşamaya ve onlarla entegre olup, Alman vatandaşlığı elde etme gayesini taşımışlardır Türklerin 4 kuşaktır orda bulunup Almanlarla iç içe yaşamaya başlaması, AB süreci ve küreselleşme gibi faktörler Türklerin Alman bay ve bayanlarla evlilik yapmalarını kaçınılmaz hale getirmiştir. Çalışmanın ilk kısmında 1960?lardan beri ekonomik, eğitimsel vs. nedenlerden ötürü Türkiye?den Almanya?ya yapılan göç hareketinin tarihi arka planı ve Avrupa?da İslam?a, ikinci kısımda aile ve karma evlilikler konusuna değinilecektir. Son kısımda ise, Kuzey-Ren Vestfalya ve Bavyera eyaletlerinde yapacağımız alan araştırmasıyla, bu tarz evliliklerin hem Alman hem de Türklerin dünya görüşü, yaşayış tarzı, farklı kültür ve dinlere sahip olan insanlara bakış açısı ve tutumunda ne gibi farklılıklar yarattığı değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Göç, Almanya, Euro-İslam, Türk-Alman Evlilikleri, Dini ve Kültürel Etkileşim